Yunanistan Dışişleri Bakanı Yorgos Yerapetritis, Yunanistan-ABD Stratejik Diyaloğu'nun 5. turu için bugün Washington’da. Yerapetritis, ABD Dışişleri Bakanlığı'nda, Bakan Antony Blinken ile görüştü.
NASA'nın uzay işbirliği programı olan Artemis Anlaşması’na Yunanistan’ın katılımı için imza törenine katılan Yerapetritis ve Blinken, Washington-Atina hattındaki işbirliğinin önemine dikkat çeken açıklamalarda bulundu.
İki ülkenin barış ve istikrarı sağlamak, Ukrayna'yı desteklemek, Kızıldeniz'de seyrüsefer özgürlüğünü savunmak, teröristlerle mücadele etmek, doğal afetlerde muhtaç durumdakilere insani yardım sağlamak için birlikte çalıştığına dikkat çeken Blinken, "Karşılıklı savunma işbirliği anlaşmamız, NATO'nun güçlendirilmesine yönelik çalışmalarımız ve Yunanistan'a F-35 jetlerinin satışı yoluyla transatlantik savunma güvenliğini güçlendiriyoruz" dedi.
"Ortaklığımızı kelimenin tam anlamıyla yeni ufuklara taşıyoruz" diyen Blinken, Artemis anlaşmasını imzalayarak Yunanistan'ın, güvenli, barışçı ve sürdürülebilir uzay araştırmaları için ortak vizyonu ilerletmek üzere ABD ve diğer 33 ülkeye katıldığını söyledi.
F-35 ve Kıbrıs mesajları
Yerapetritis de Ortadoğu'daki krize, Ukrayna'daki savaşa, Batı Balkanlar'daki duruma ve ABD ile enerji ve F-35 satışı konusundaki işbirliğine atıfta bulundu; Washington ve Atina'nın küresel istikrarı ve demokrasi ilkelerini desteklemek için mümkün olan her şeyi yaptığını söyledi.
Yerapetritis, F-35 savaş uçağının satın alınacak olmasının "Yunan-Amerikan ilişkilerinin derinliğini gösterdiğini ve savunma işbirliğini vurguladığını" kaydetti.
Yunan Bakan, Kıbrıs sorununu da gündeme getirerek, BM Genel Sekreteri Antonio Guterres'in Kıbrıs sorunu için temsilci atamasını ve sürdürülebilir bir çözüm için görüşmelerin yeniden başlamasını gündeme getirdi.
Yunan Bakan, "Uluslararası hukuka ve özellikle de Uluslararası Deniz Hukuku'na saygı gösterilmesi gerektiğinin altını çiziyoruz. Kıbrıs sorununa BM Güvenlik Konseyi kararları doğrultusunda sürdürülebilir bir çözüm bulunması amacıyla görüşmelerin yeniden başlatılması çağrısında bulunuyor ve BM Genel Sekreteri'nin özel temsilcisinin atanmasını memnuniyetle karşılıyoruz" dedi.
Yunanistan Dışişleri Bakanlığı’nın açıklamasına göre, Beşinci Stratejik Diyalog kapsamında, gündemde bölgesel gelişmeler, savunma ve güvenlik, insani zorluklar ve afetlere hazırlık, enerji ve çevre, kolluk kuvvetleri ve terörle mücadele, ticaret ve yatırım ile halklar arası ilişkiler yer aldı.
ABD'den NATO vurgusu
ABD Dışişleri Bakanlığı'ndan yapılan yazılı açıklamada, Yunanistan'ın vazgeçilmez bir ortak ve NATO'nun güneydoğu kanadını savunan kilit bir NATO Müttefiki olarak görüldüğü vurgulandı.
Açıklamada, "Demokratik değerler etrafında birleşerek Doğu Akdeniz, Batı Balkanlar, Karadeniz bölgesi ve ötesinde barış ve refah için ortak hedeflerimizi ilerletiyoruz. Ülkelerimizin ortak değerleri, savunma işbirliğimizin ötesindeki çabalara da uzanmakta ve iklim değişikliğini ele alma, ikili yatırım ve ticaret fırsatlarını artırma ve eğitim ve kültürel bağları güçlendirme konusundaki ortaklığı içermekte. Bu çabalar ABD-Yunanistan ilişkilerinin her zamankinden daha güçlü olmasını sağlamakta" denildi.
Yerapetritis’in ziyareti, ABD Dışişleri Bakanlığı’nın 27 Ocak’ta eş zamanlı olarak Türkiye'ye 40 adet yeni F-16 savaş uçağı ve 79 adet modernizasyon kiti ile Yunanistan'a da 40 adet F-35 savaş uçağının olası satışını onaylayarak Kongre'ye bildirimde bulunmasının ardından gerçekleşti.
ABD’nin Türkiye’ye F-16 satış süreci için harekete geçmesinin hemen ardından 28 Ocak’ta Ankara’ya giden ABD Dışişleri Bakan Yardımcısı Vekili Victoria Nuland’ın, S-400 sorunun çözülmesi halinde Türkiye'nin F-35 programına geri dönebileceğini söylemesi Yunanistan’da yankı bulmuştu. Bu nedenle uzmanlar, bu ziyarette Türkiye’nin gündemde olmasının kaçınılmaz olduğu görüşünde.
Yunan basınına göre Türk-Yunan ilişkileri ve Doğu Akdeniz’in yanısra Avrupa'nın Batı Balkanlar'a bakış açısı, Ortadoğu ve Kızıldeniz'deki durum, Ukrayna'daki çatışma ve Çin konuları masada olacak.
Bölgede başka bir gerilim istemeyen ABD, iki NATO müttefiki arasında Ege’de sükuneti korumak istiyor. Dışişleri Bakanı Antony Blinken, geçen Ocak ayındaki Ortadoğu ziyaretine Türkiye ve Yunanistan’ı da dahil etmişti.
Girit’te Başbakan Kiryakos Miçotakis’le görüşen Blinken, adadan ayrılırken, “Cumhurbaşkanı Erdoğan ve Başbakan Miçotakis liderliğinde, Yunanistan ve Türkiye'yi birbirine yakınlaştırmak için yaptıklarına odaklandık” dedi.
Uzmanlar Washington'un bu açıklamalarla amacının Türkiye'yi Rusya’dan uzaklaştırarak yeniden Batı’ya yakınlaştırmak olduğu görüşünde. ABD Deniz Piyadeleri Üniversitesi Öğretim Üyesi Sinan Ciddi de bu isimlerden biri. Ciddi VOA Türkçe’ye yaptığı değerlendirmede, “Nuland'ın Türkiye'nin F-35 programına geri dönebileceğini ima eden sözleri bunun açık bir örneği” dedi.
Ancak Ciddi, bu olasılığın Yunanistan tarafından pek hoş karşılanmayacağına da dikkat çekiyor ve “Zira Atina haklı olarak Türkiye'nin gelecekte bir noktada beşinci nesil savaş uçakları edinmesinden ve bunun kendilerine karşı kullanılmasından korkuyor” diyor.
İki devletli çözüm
Yerapetritis öğleden sonra da Georgetown Üniversitesi'nin "Zorluklar ve fırsatlar: Avrupa'nın geleceği, AB-ABD ilişkileri, Ortadoğu ve Yunanistan'ın küresel manzaradaki rolü" başlıklı etkinliğinde konuştu.
Etkinlikte Türkiye ile ilişkiler ve Kıbrıs yeniden gündemdeydi. Yerapetritis’e İsrail ve Filistinliler için “iki devletli çözümü” destekleyen Yunanistan’ın Kuzey ve Güney Kıbrıs’ta benzer bir çözümde tutumunun neden farklı olduğu sorusu yöneltildi.
Bu soruyu “uluslararası hukuk”la yanıtlayan Yunan Dışişleri Bakanı, Kıbrıs konusunda Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi kararını hatırlattı. Yerapetritis, iki devletli çözümü BM Güvenlik Konseyi’nin, adanın toprak bütünlüğüne, tek egemenlik, tek devlet ilkesine karşı “iki devletli” çözümü desteklemenin uluslararası hukuka aykırı olacağını savundu.
İklim krizi de Washington gündeminde
Yerapetritis ABD Dışişleri Bakanlığı’ndaki temasları öncesinde ABD Başkanı'nın İklim Değişikliği Özel Temsilcisi John Kerry ile, düşünce kuruluşu Wilson Center'ın “okyanusların korunması” ile ilgili çevrimiçi etkinliğinde konuştu.
Yerapetritis, Yunanistan'ın 2025-2026 dönemi için BM Güvenlik Konseyi geçici üyeliğine adaylığını koyarken önceliklerini iklim, barış ve güvenlik olarak belirlediğini hatırlattı.
İlk olarak 2014 yılında ABD Dışişleri Bakanlığı'nın girişimiyle başlatılan Okyanusumuz Konferansı (9. İklim Krizi ve Etkileri Konferansı) bu Nisan ayında Yunanistan’ın başkenti Atina’da düzenleniyor.
Hükümetleri, uluslararası kuruluşları, akademiyi, özel sektörü ve STK'ları bir araya getiren konferans altı eylem alanına odaklanıyor: deniz koruma alanlarının desteklenmesi, sürdürülebilir mavi ekonominin teşvik edilmesi, iklim kriziyle mücadele, deniz güvenliğinin desteklenmesi, sürdürülebilir balıkçılığın ilerletilmesi ve deniz kirliliğiyle mücadele.
Forum