Libya’nın yeni liderleri biryandan Kaddafi rejimine bağlı gruplarla savaşırken, biryandan da asayişi sağlamaya ve yeni hükümeti kurmaya çalışıyor. Yeni Libya’nın önünde zor bir dönem var. Bu zorlukların başında da insan hakları geliyor.
Libyalılar 42 yıllık diktatörlüğün sonunu kutlarken üzerine gidilmesi gereken çok ciddi bir konu var: 42 yılın insan hakları ihlalleri…
Ebu Salim Cezaevi binlerce siyasi tutuklunun hapsedildiği; kaybolduğu bir yer… Ağustos ayında isyancılar cezaevini ele geçirince siyasi tutuklular ve rejim karşıtları hakkında çok sayıda belge buldular.
Kaddafi döneminde hapsedilen, kaybolan muhaliflerin kayıtlarını tutan; diğer insan hakları ihlallerinin verilerini derleyen insan hakları avukatı Muhammed Salem Drah anlatıyor: “Bu çok önemli bir iş… Tarih açısından son derece önemli. Zarar gören insanlar için önemli… Adaletin yerini bulması açısından önemli.”
Drah’la birlikte çalışan doktorlar ve hemşireler tutuklulara ve sivillere kötü muamele edildiğini; her iki tarafın da ihlallerde bulunduğunu, ancak çoğu olaylardan Kaddafi yanlılarının sorumlu olduğunu söylüyor. Bütün kötü muamele olayları belgeleniyor.
Ulusal Geçiş Konseyi Başkanı Mustafa Abdül Celil, intikam almaktan veya Kaddafi yanlılarına baskı yapmaktan kaçınılması gerektiğini; tüm kötü muamele olaylarının soruşturulacağını söyledi.
İnsan hakları grupları özellikle Güney Sahra ülkelerinden gelen Afrikalıların durumundan kaygılı. Libya nüfusunun altıda birini oluşturan Afrikalılar Kaddafi birliklerinin yanında yer almıştı.
Şu anda Libya’daki tutukluların üçte biri siyah Afrikalılardan oluşuyor. Bingazi yakınlarında hapsedilen bu kişiler, Kaddafi’nin yanında yer almaları için para veya vatandaşlık teklifi aldıklarını söylüyor.
Ancak çoğu işçi. Bunun gibi kamplara sığınmışlar.
İnsan Hakları Gözlem Örgütü’nden Peter Bouckaert tutukluların çoğu hakkında suçlama yapılmadığını; sebepsiz olarak alıkonduğunu anlatıyor: “Sorun şu: hırslı, silahlı gençler tarafından alıkonuyorlar; bir tutukevine götürülüyorlar, ancak serbest bırakılmaları için bir mekanizma yok. Soruşturma yapan bir makam yok; yargı işlemiyor…”
Bourckaert, Kaddafi döneminde kurulan bir polis devletini modern demokratik bir ülke haline getirmenin zor olacağını belirtiyor. Ancak çoğu Libyalının hedefi bu. İnsan Hakları Gözlem Örgütü yetkilisi Bourckaert, Kaddafi yanlıları da sürece dahil edilebilirse, başarıya ulaşılabileceğini düşünüyor.
Yeni Libya'nın Önünde Zor Bir Dönem Var
