1614 yılında matematikçi John Napier’in logaritmayı icat etmesi, karmaşık hesaplamaları çok daha kolay hale getirdi.
Şimdi ise yapay zeka destekli sohbet robotlarının, matematiği kökten değiştirmesi bekleniyor. Peki bu mümkün mü?
2022’nin Kasım ayından bu yana, Open AI firmasının ChatGPT'si, Google'ın Bard'ı, Microsoft'un Bing'i, Baidu'nun Ernie'si ve daha birçok sohbet robotunun halka açılması, akademik dünyada şok dalgaları yarattı.
Yapay zeka araçları makale yazabiliyor, resim ve video üretebiliyor ve matematik hesaplamalar yapabiliyor.
Ancak matematikçiler tam olarak ikna olmuş değil.
Sidney Üniversitesi Matematik Bölümü öğretim üyesi Lindon Roberts, "Matematikte, verileri manipüle etmek, verilerle çalışmak ve öngörülebilir ve tekrar eden karmaşık hesaplamalar yapabilmekle ilgileniyorum. Yapay zeka bu tür konularda potansiyel olarak son derece yardımcı olabilir" diyor.
Ancak Roberts konunun bir başka yönü olduğuna da dikkat çekiyor ve "Matematiğin gerçekten matematik olabilmesi için bir tür mantık ve akıl düzeyinde işlemesi gerekir. Bir şeyin doğru olduğuna dair milyarlarca örnek onu doğru yapmaz ve bu yapay zekanın henüz geçemediği bir ayrım. Verilere dayanıyor olması, her durumda tamamen doğru olan genellemeler yapamayacağı anlamına geliyor" şeklinde konuşuyor.
Yapay zeka aynı zamanda, tıpkı İngiliz matematikçi Alan Turing'in İkinci Dünya Savaşı sırasında Enigma makinesiyle Nazi mesajlarının şifresini kırarak yaptığı gibi, şifreli mesajların çözülmesine de yardımcı olabilir.
Turing bundan daha fazlasını da yaptı. Avustralya’daki Powerhouse Uygulamalı Sanatlar ve Bilimler Müzesi direktörü Matthew Connell, "Alan Turing, ‘İmitasyon Oyunu’ ile ilk zeka testini ortaya koydu. Yani eğer bir makineyle yazışırken, konuşurken onun bir makine olduğunun farkında değilseniz, demek ki makine etkili bir şekilde zekiydi" diyor.
Peki yapay zeka gerçekten akıllı mı?
Matematik profesörü Geordie Williamson, en azından şimdilik işinin güvende olduğunu düşünenlerden.
Williamson da, "Yapay zeka hala mantık yürütemiyor. Dolayısıyla, matematikçiler olarak her gün yaptığımız zor ve zahmetli düşünceleri yapay zeka hala çok güvenilir bir şekilde yapamıyor" yorumunda bulunuyor.
İnsanlar yüzyıllar boyunca saymalarına ve hesaplamalarına yardımcı olması için mekanik ve son zamanlarda da elektronik cihazlara güvenmeye çalıştılar.
Mannheim sürgülü cetvelleri, Odhner fırıldak dişli hesap makineleri ve Burroughs toplama makinesi gibi cihazlar günümüz hesap makinelerinin ataları.
Ancak makinelerin matematikçilerin yerini alması tehdidi yeni değil.
Mermileri daha hassas bir şekilde ateşlemek için kullanılan 20. yüzyıla ait bir donanma analog topçu hesap makinesi, o zamana kadar bu hesaplamaları yapmak için gemilerde bulunan matematikçilerin yerini aldı.
Connell, "Matematik, mantık artık uygulamalı. İsterseniz bilgisayar mantığı ve algoritmalar tüm sorunlara uygulanabilir. Bu yüzden artık mesele kalkülasyon (hesaplama) değil, kompütasyon (bilgi işlem). Kompütasyon kendini her şeyde gösteriyor" görüşünü paylaşıyor.
Ve sohbet robotları, basit matematik problemlerinde genel olarak iyi olsalar da, hala kat etmeleri gereken çok yol var.
Matematiğin soyut konularla ilgilendiğine dikkat çeken Roberts da, "Bu kavramlar gerçekte mevcut değil. O halde asıl soru şu: Öğrettiğimiz ve araştırdığımız kavramları neden önemsiyoruz? Ve neden diğerlerini umursamıyoruz? Belki de özellikle saf matematikte, onu yaratıcı sanatlara daha yakın kılan belirli bir estetik duyarlılık ve muhakeme yönü var. Bence yapay zeka bu tür bir görev için gerçekten iyi tasarlanmadı" diyor.
Williamson’a göre çalışmalarında yapay zeka kullanmak, doğru cevabı vermekte çok iyi ama nedenini gerekçelendirmekte çok kötü olan biriyle etkileşime girmek gibi. Bu nedenle matematikçilerin hala kelimenin tam anlamıyla "matematik yapmak" zorunda olduklarını söylüyor ve herkesin güvenliği için düzenlemelere ihtiyaç olduğunu düşünüyor.
Zira yapay zeka tarafından geliştirilen ses ve video materyallerinin bir kişinin fiziksel görünümünü ve sesini aslına sadık bir şekilde yeniden ürettiği “deep-fake” yani sahte içerikler özellikle endişe yaratıyor.
"Bunu hem heyecan verici hem de son derece endişe verici buluyorum. Sanki üzerimize doğru gelen büyük bir dalga varmış ve ne olacağı hakkında hiçbir fikrimiz yokmuş gibi hissediyorum. Bence kesinlikle bir düzenlemeye ihtiyacımız var’’ diyen Williamson, bu konunun toplumsal düzeyde tartışılması gerektiğini söylüyor.
Williamson, "Tartışmaların sadece açık yapay zeka sohbet odalarında ve bunun gibi gruplarda yapılmasının iyi olduğunu düşünmüyorum. Bence yapay zekanın nasıl kullanılmasını istediğimiz ve bunu nasıl kullanmak istediğimiz konusunda toplum genelinde bir tartışmaya ihtiyacımız var. Muazzam bir potansiyeli var, ancak bu konuda son derece dikkatli olmamız gerektiğini düşünüyorum" diyor.
