Çin Cumhurbaşkanı Xi Jinping, Rusya'nın Ukrayna'yı işgalinden bu yana ilk kez Cumhurbaşkanı Volodimir Zelenski ile telefonda görüştü. Kiev bu görüşmeyi uzun süredir talep ediyordu.
Zelenski, görüşmede Rusya'nın en güçlü dostuyla daha yakın ilişkiler kurma fırsatının önemine işaret etti ve eski bir kabine bakanını Ukrayna'nın yeni Pekin Büyükelçisi olarak atadı.
Bir saat süren telefon görüşmesini "uzun ve anlamlı" olarak nitelendiren Zelenski, Twitter’da "Bu görüşmenin ve Ukrayna'nın Çin Büyükelçisi'nin atanmasının ikili ilişkilerimizin gelişimine güçlü bir ivme kazandıracağına inanıyorum" mesajını paylaştı.
Çin devlet medyasının bildirdiğine göre Xi, Zelenski’ye Çin'in Ukrayna'ya özel temsilciler göndereceğini ve barış isteyen tüm taraflarla görüşmeler yapacağını söyledi.
Rusya'nın işgalini kınamaktan kaçınan en güçlü dünya lideri olan Çin Cumhurbaşkanı, geçen ay Moskova'ya resmi ziyarette bulundu.
Xi, Batı tarafından şüpheyle karşılanan ancak Kiev tarafından Çin'in savaşı sona erdirme konusundaki ilgisinin bir işareti olarak ihtiyatla karşılanan Ukrayna için 12 maddelik bir barış planı da açıkladı.
Çin devlet medyasında yer alan haberlere göre Xi, Zelensi ‘ye Çin'in barış görüşmelerini teşvik etmeye odaklanacağını ve mümkün olan en kısa sürede bir ateşkes için, çaba göstereceğini söyledi.
Xi, "BM Güvenlik Konseyi'nin daimi bir üyesi ve sorumluluk sahibi büyük bir ülke olarak, ne boş boş oturacağız, ne ateşe benzin dökeceğiz, ne de bundan çıkar sağlamaya çalışacağız" dedi.
Zelenski, mesajlaşma programı Telegram üzerinden yaptığı açıklamada, iki liderin "Ukrayna için adil ve sürdürülebilir bir barışın tesis edilmesine yönelik olası işbirliğini" ele aldıklarını söyledi.
ABD görüşmeden memnun
Beyaz Saray, önceden bilgisi olmadığını söylediği görüşmeyi memnuniyetle karşıladı; ancak bunun bir barış varıp varmatacağını söylemek için henüz erken olduğunu bildirdi.
Beyaz Saray Ulusal Güvenlik Konseyi Stratejik İletişim Koordinatörü John Kirby "Bu iyi bir şey. Bunun anlamlı bir barış hareketine, planına ya da önerisinin öncüsü olup olmayacağını şu anda bilmiyoruz" dedi.
ABD, geçtiğimiz aylarda Çin'in Rusya'ya silah ya da mühimmat sağlamasından endişe duyduğunu belirtmiş, ancak Pekin bu tür planları reddetmişti.
Yakın gelecekte barış görüşmeleri beklenmiyor
14 aydır devam eden savaş bir dönüm noktasında. Ukrayna, şimdiye kadarki en kanlı çatışmalara rağmen, Rusya’nın sadece kademeli ilerlemeler kaydettiği kış saldırılarının ardından, önümüzdeki haftalarda bir karşı saldırı başlatmaya hazırlanıyor.
Kiev'in Rusya'dan askerlerini çekmesini talep etmesi ve Moskova'nın ele geçirdiği toprakları ilhak ettiği iddialarını Ukrayna'nın tanıması gerektiğinde ısrar etmesi nedeniyle, ufukta bir barış görüşmesi yok.
Zelenski de bugünkü paylaşımında, "Toprak tavizleri pahasına barış olamaz. Ukrayna'nın toprak bütünlüğü 1991 sınırları içerisinde yeniden tesis edilmeli" dedi.
Ukraynalı yetkililer uzun zamandır Pekin'i, Rusya'daki nüfuzunu kullanarak savaşın sona ermesine yardımcı olmaya çağırıyordu.
Xi ve Putin, Rus liderin işgal emrini vermesinden haftalar önce "sınır tanımayan" bir ortaklık anlaşması imzalamıştı.
Çin o zamandan bu yana, Batı'nın Moskova'ya yönelik yaptırımlarını kınadı ancak işgali açıkça desteklemekten geri durdu. Çin aynı zamanda Rusya'nın en büyük ekonomik ortağı haline geldi ve Avrupa'da artık Pazar bulamayan petrolü genellikle yüksek indirimlerle satın aldı.
Xi-Zelenski görüşmelerinin ardından Moskova’dan da açıklama geldi. Rusya Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Maria Zaharova, "Çin tarafının bir müzakere süreci oluşturmak için çaba göstermeye hazır olduğunu not ediyoruz" dedi.
Çin, taraf tutmadığı için çatışmada arabuluculuk yapabilecek konumda olduğunu söylüyor.
Dışişleri Bakanlığı Avrasya Dairesi Başkan Yardımcısı Yu Jun, "Çin'in Ukrayna krizinin çözümüne yardımcı olmak için yaptıkları her şeyin ötesindeydi" dedi.
Batılı ülkeler Çin'in 12 maddelik barış önerisinin çok muğlak olduğunu, savaştan çıkış için somut bir yol sunmadığını ve Putin tarafından, Rus güçlerini işgal altındaki toprakların kontrolunda bırakacak bir ateşkesi teşvik etmek için kullanılabileceğini söylüyor.
Çin'in Fransa Büyükelçisi'nin de bu hafta başında, Sovyetler Birliği'nin dağılmasıyla bağımsızlığını kazanan Ukrayna gibi devletlerin "uluslararası hukukta gerçek bir statüye sahip olmadığını" söylemesi üzerine Avrupa ülkeleri alarma geçmişti.
Pekin eski Sovyet devletlerinin bağımsızlığı konusundaki tutumunun değişmediğini bildirmişti.
