Mısır’da Hüsnü Mübarek’in istifa etmesiyle yeni bir döneme girildi. Ortadoğu’nun bu köklü ülkesinin yeni bir yönetimle daha demokratik bir ülke haline gelmesi, İslam ve Demokrasi unsurlarının bütünleştirilmesi bekleniyor. Washington’da Türkiye’nin siyasi ve ekonomik gelişimiyle Mısır’a model olup olamayacağı tartışılıyor. Woodrow Wilson Merkezi adlı düşünce kuruluşunda bir araya gelen uzmanlar Türkiye’nin modelliği konusuna kuşkuyla yaklaşıyor.
Woodrow Wilson düşünce kuruluşunda “Mısır ve Ortadoğu: Türk Modeli Demokrasi” başlıklı toplantıda konuşan uzmanlar öncelikle Türkiye’de demokrasi sürecinin yaklaşık 30 yıllık siyasi ve ekonomik gelişmenin sonucu olduğuna dikkat çekiyor. Toplantının konuşmacılarından Lehigh Üniversitesi öğretim üyelerinden Henry Barkey Türkiye’de demokratikleşme sürecinin eski Cumhurbaşkanı Turgut Özal döneminde başladığına dikkat çekerek Mısır’ın da belki bir 30 yıl sonra Türkiye’nin şu anki durumuna gelebileceğini söyledi. Barkey Türkiye’nin kendi demokrasisi içinde de sorunlar olduğunu ve özellikle Kürt sorununun kaynamaya başladığını belirtti. Barkey ‘ Haziran ayındaki seçimlerden sonra Kürt sorunu çözülmezse Türkiye’de de Kürt halkının ayaklanması sözkonusu olabilir. Bölgede olup
Barkey Ortadoğu’daki diğer ülkelerde değişimin Türkiye’dekine kıyasla çok hızlı yaşandığını ve belki bu özelliğinden dolayı güney Amerika ülkelerinin daha iyi bir referans oluşturabileceğini söyledi.
Toplantının konuşmacılarından İtalya’nın İran eski büyükelçisi Roberto Toscano da Türkiye’nin bir çok açıdan Mısır’dan ve bölgedeki diğer ülkelerden farklı olduğuna dikkati çekti. Büyükelçi bu farklılıklar arasında Türkiye’de milliyetçiliğin çok daha güçlü olmasını, Türkiye’nin petrol gelirinden rant elde eden bir devlet olmamasını ve özellikle de sömürgecilik geçmişi bulunmamasını saydı.
Toscano Türkiye’nin tam bir model değil ama bir ilham kaynağı olabileceğini söyledi.
Dış İlişkiler Konseyi uzmanı Steven Cook da Türkiye’nin Mısır’a model olarak gösterilmesine şüpheyle yaklaşanlardan. Cook bazı çevrelerin Türkiye’de ordunun demokrasi sürecinde oynadığı rolün Mısır ordusuna örnek olacağı tezini şaşkınlıkla karşıladığını söylüyor. Türkiye’de demokrasinin orduya rağmen geliştiğini belirten Cook, aynı şekilde AKP’nin de Müslüman Kardeşler’e örnek olamayacağını çünkü iki partinin birbirinden çok farklı olduğunu söylüyor.
Model tartışmaları bir yana, uzmanlar Türkiye’nin ne olursa olsun bölgede nüfuzunu kullanarak demokratik gelişimi teşvik edebileceği konusunda görüş birliği içinde.
Peki Türkiye değilse başka hangi ülke model olabilir sorusuna uzmanlar tek bir yanıt veriyor: Endonezya. Uzmanlar Endonezya’nın İslam ve demokrasiyi çok kültürlü bir ortamda sentezleme başarısına dikkat çekiyor.
