Corona virüsü salgını dünyanın en büyük ekonomisini iki ay içinde durma noktasına getirdi. Amerikan ekonomisi neden bu kadar çok etkilendi? Trump Yönetimi gerekli önlemleri aldı mı? Önlemler yeterli mi? Ekonomide ikinci yarı beklentileri, ABD Merkez Bankası Başkanı Jerome Powell’ın açıklamaları nasıl yorumlanmalı? Amerika gündemini meşgul eden ekonomik gelişmelerle ilgili soruları, TÜSİAD ABD Temsilcisi Barış Ornarlı yanıtladı.
TÜSİAD’ın yıllardır ABD temsilciliğini yürüten Ornarlı, salgının Amerikan ekonomisine etkisinin yıkıcı olduğu görüşünde. Amerika’da açıklanan resmi işsizlik oranı yüzde 14,7 civarında. Barış Ornarlı bu oranın aslında daha da fazla olduğu kanısında: “Açıklanan 36 milyondan fazla işsiz sayısı yüzde 15’in üzerinde. Aslında, yüzde 20’lerde bir işsizlik olduğunu gösteriyor. Bütün sektörler etkilendi, başta hizmet sektörleri. Yavaş yavaş ekonominin diğer bölümlerini de etkiledi. Evde kal ve sosyal mesafe uygulaması en çok tüketici harcamalarının düşmesine neden oldu. Sanayi üretimi tarihinin en kötü düşüşünü gördü ki yüzde 11, İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra yaşanan en büyük düşüş oldu. Birinci çeyrekte yüzde 5’e yakın bir oranda küçüldü. İçinde bulunduğumuz ikinci çeyrekteyse daralmanın çok daha fazla olacağını bekliyoruz.”
“FED Başkanı’nın mesajları işin ciddiyetini anlatıyor”
Barış Ornarlı salgın nedeniyle FED Başkanı Powell’ın alışılagelmişin dışında bir adım atarak siyasi bir yorum yapmasının, işin ciddiyetinin bir göstergesi olduğu görüşünde. Alınan önlemlerin de çok ciddi olduğunu vurgulayan TÜSİAD ABD Temsilcisi, “Kongre dört ayrı destek paketi açıkladı. İşsizlik sigortası genişletildi. Hane halklarına doğrudan ödeme yapılması sağlandı, kobilere hibe kredi garantisi verildi, stratejik sektörler desteklendi. İki ay içinde alınan bu mali tedbirlerin gayrisafi yurtiçi hasılaya oranı yüzde 15 civarında. Buna rağmen Amerika’da işsizlik yüzde 20 oranına yükseldi. FED tarafında da çok ciddi önlemler alındı. Faiz oranları sıfırlandı, miktarsal genişleme programı yeniden başlatıldı, sınırsız tahvil alımı yapılıyor, işletmeler için kredi programı veriliyor gibi agresif bir dizi önlem alındı” diye konuştu.
Ornarlı, alınan bu kadar önlemin ekonominin kurtarılması için “hala yeterli olmadığını” düşünüyor. Yeni önlemler konusunda FED Başkanı Powell’ın yönetim ve Kongre tarafından yeni önlemlerin alınması gerektiği uyarısının da önemli olduğunu söyledi.
“Salgın Türkiye’yle ticareti de olumsuz etkiliyor”
Corona Virüs salgını süresinde ülkelerinin birbirleriyle yaptığı ticaret de etkilenmiş durumda. Ornarlı özellikle koyulan hedeflerin gerçekleştirilmesi konusunda sıkıntılar yaşanacağı görüşünde. TÜSİAD temsilcisi, “Dünya Ticaret Örgütü kriz nedeniyle 2020 yılında küresel mal ticaretinin yüzde 13 ila yüzde 30 arasında kalmasını bekliyor. 2008 krizinden sonra küresel ticarette zaten bir yavaşlama vardı. Korumacılık artıyordu. 2019 yılında dünya ekonomisi büyüse de ticaret hacmi düşmüştü. Pandemi süresince bu düşüş devam edecek ve bundan Türkiye’yle Amerika arasındaki ticaret de etkilenecek. Şu an için elimizde bir veri yok ama mart ayında ticaret hacmi arttı. Bu yeni fırsatlar da yaratabilir. Krizden sonra batı ülkelerinde tedarik zincirlerini çeşitlendirmek için bir strateji geliştiriliyor, özellikle Amerika’da. Trump Yönetimi Çin’e bağımlılığı azaltmak ve tedarik zincirinin çeşitlendirilmesini istiyor. Devlet işbirliğinin arttırılması, güvenilir ortaklarla ekonomik refah ağı oluşturulması amacı var Amerika’nın. Bu da Türkiye ile ekonomik ilişkilerde yeni fırsatlar yaratacaktır” şeklinde konuştu.
