İnsani Gelişme Vakfı (İNGEV) ve IPSOS Sosyal Araştırmalar Enstitüsü'nün işbirliğiyle hazırlanan “Suriyeli Mülteci Hayatlar Monitörü” adlı araştırma, Türkiye’de kamp dışında yaşayan Suriyeli mültecilerin yaşam ve çalışma koşulları, gelecek planları, tüketim eğilimleri, istihdam edilme oranları ve hayata dair tutumları hakkında çarpıcı sonuçlar ortaya koydu.
27 Nisan- 20 Mayıs 2017 tarihleri arasında 10 ilde 1.282 Suriyeli mülteciyle yüz yüze yapılan görüşmeler sonucu ortaya çıkan verilere göre 2013 öncesi Türkiye’ye gelen Suriyeli mültecilerin sadece %0.5’i kayıtdışıyken, 2013-2015 yılları arasında bu oran %9’a çıkmış ve 2016 sonrası geçici koruma kimliği olmayanların oranında büyük bir artış gözlenmiş.
Rapor ayrıca Türkiye’deki Suriyeli mültecilerin sadece %6’sının bir kurumdan düzenli olarak maddi destek alarak geçimini sağladığını, %85’ininse çalışarak elde ettiği kazançla hayatlarını sürdürdüğünü ortaya koyuyor. Raporda yer alan diğer önemli başlıklar da şu şekilde sıralanıyor:
-Düzenli veya düzensiz sosyal yardım alan Suriyelilerin oranı %13
-Suriyeliler'in %31’i Türkiye’de iş piyasasına dahil olup, çalışan Suriyeliler'in çoğu kayıt dışı. Türkiye’deki Suriyeliler'in %50’si çalışmıyor
-Suriyeli mültecilerin eğitim düzeyi oldukça düşük
-Suriyeliler'in bir şey satın alırken dikkat ettikleri en önemli unsurlar, fiyatının ucuz ve ürünün ambalajinda Arapça açıklamaların olması.
İNGEV Direktörü ve Danışma Kurulu Üyesi Berk Çöker, “Mülteci Hayatlar Monitörü” adlı araştırmasnın bundan sonra Suriyeli mülteciler hakkında yapılacak başka araştırmalar için de çok önemli bir rehber olacağını belirterek bu monitörün 6 ayda bir yapılacağını söyledi.
Bu araştırmanın ortaya koyduğu en önemli bulgulardan birinin Suriyeli mültecilerin eğitim hayatına dair veriler olduğunu söyleyen Çoker, araştırma sonuçlarına göre Türkiye’de yaşayan 3,3 milyon Suriyeli mülteciden %31,3’ünun yani yaklaşık 1 milyonunun şimdiye kadar hiçbir resmi eğitim almadığını ortaya koyduğunu söyledi.
Lise mezunu olanların sadece %1’inin üniversiteye gittiğini söyleyen Çoker’e göre, bu oranın düşük olma nedeni gençlerin para kazanma dürtüsü.
Araştırmanın, Türkiye’de yaşayan Suriyeliler'in %74’ünun Türk vatandaşlığı istediğini ortaya koyduğunu belirten İNGEV Direktörü Berk Çoker, 'bu rakamlara göre bu insanlara artık yeni vatandaşımız dememiz gerekiyor' diye konuştu.
'Bu insanlarla yaşayacağımızı kabul etmeliyiz' diyen Çoker’e göre, onlarla birlikte bir kalkınma hamlesinin nasıl olması gerektiğine dair kafa yorulmalı, bu insanların mesleki becerilerinin arttırılması, eğitim seviyelerinin yükseltilmesi için adımlar atılmalı.
Araştırma, Türkiye’de yaşayan Suriyeliler'in daha çok Suriyeliler'le sosyalleştiğini, yaklaşık %20’sinin ise hiç kimseyle görüşmediğini ortaya koyuyor.
Bu %20’lik oranın sebebini uzun çalışma sürelerine bağlayan İNGEV Direktörü Berk Çoker, Suriyeliler'in sosyalleşmek için de Arapça televizyon kanallarını izlemeyi ve sosyal medya kullanmayı tercih ettiklerini belirtti.
Bu tür sosyal izolasyonların ortadan kalmasının hem Türkiye, hem de Suriyeliler için önemli olduğunu kaydeden Çoker, aksi taktirde gelecekte gettolaşmış Suriyeli mahallelerin ortaya çıkma ihtimalinin yüksek olduğunu kaydetti.
Çoker’e göre, bu tür araştırmalar Türkiye’de yaşayan Suriyeliler'in yaşam koşullarının, genel tutumlarının ve tüketim davranışlarının ne olduğunun belirlenmesi açısından önemli bir kaynak.
Sosyal entegrasyonun sağlanmasıyla Türkler ve Suriyeliler arasındaki ilişkilerin iyileşmesinin mümkün kılınabileceğini belirten İNGEV Direktörü Berk Çoker, bu açıdan bu tür araştırmaların artmasının çok önemli olduğunu düşündüklerini de belirtti.
