2015 yılının Kasım ayında Rus savaş uçağının düşürülmesi sonrası yaklaşık bir yıl ilişkilerde donma yaşayan Türkiye ve Rusya, bu krizin ilişkilerinde açtığı yaralarını sarmaya çalışıyor. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin son bir yılda dördüncü kez bir araya geldi.
Moskova’daki son buluşmanın gerekçesi, uçak krizi nedeniyle ara verilen Rusya-Türkiye Üst Düzey İşbirliği Konseyi Toplantılarına yeniden başlanması oldu. Kremlin Sarayı’nda 1 saat 15 dakika süren görüşmenin ardından iki lider basın toplantısında gazetecilerin sorunlarını yanıtladı.
Sorulara ve yanıtlara bakıldığında görüşmenin ana gündemini Suriye’deki işbirliği oluştursa da enerji projeleri, ekonomik ilişkiler ve turizm hakkında fikir alışverişinde bulunuldu ve anlaşmalar imzalandı.
Putin: Suriye’de durum kolay değil, temkinli iyimser olmak istiyorum
Suriye’de Rusya’nın önceliğinin bu ülkenin toprak bütünlüğü olduğunun altını çizen Vladimir Putin, terörle mücadeleye devam edeceklerini söylese de terör örgütlerinin kimler olduğu konusunda yorum yapmadı. Rusya Devlet Başkanı, Türkiye ve Rusya arasında güçlü bir istihbarat çalışması olduğunun da altını çizdi.
Türkiye ve Rusya arasındaki işbirliği ve İran’ın katkısıyla Suriye'de ateşkesin sağlandığını vurgulayan Rusya lideri, “Astana'da taraflar arasında ilk kez diyalog oluştu. Rusya olarak her türlü terör eylemini kınıyoruz. Bu örgütlerin amacı ne olursa olsun ilkesel pozisyonumuz bu. Bu konuda değişme olmaz. Türkiye ile terörle mücadele alanında birlikte çalışıyoruz. İlişkilerimizin niteliğine bakılırsa perspektiflerle ilgili şunu söylememiz gerekiyor. Oradaki durum kolay değil. Birçok çelişki var. Bunun için ben temkinli ve iyimser olmak istiyorum. Aralarında ABD’nin de olduğu ciddi ağır başlı oyuncuları da sürece katmaya çalışıyoruz” dedi.
Erdoğan: Bir terör örgütüyle diğerinin bertaraf edilmeyeceği artık kabul edilmeli
Cumhurbaşkanı Erdoğan ise başta PYD ve YPG olmak üzere terör örgütlerinin ismini zikrederken “her konuda hemfikir olmasak da iletişim kanallarımızı açık tuttuk” diyerek üstü kapalı bir biçimde Rusya’nın PYD ile ilişkisinden Türkiye’nin duyduğu rahatsızlığa işaret etti.
“Gerek Türkiye gerekse Rusya olarak Suriye'de attığımız adımlarda askeri her türlü işbirliğini yapıyoruz. Gerek Genelkurmay Başkanlarımız gerek Dışişleri ve İstihbaratın yoğun işbirliği var. Bu olay artık terörü de aşmış vaziyette. Bir terör örgütüyle diğerinin bertaraf edilmeyeceği de artık kabul edilmelidir. Özellikle 35 yıldır terörle mücadele eden bir ülke olarak gerek başta DEAŞ olmak üzere PYD, YPG, El Nusra gibi terör örgütleri bizim her an karşımızda olan terör örgütleridir. Suriye'nin toprak bütünlüğünü ve milli birliğini hiç kimse tehlikeye atmamalıdır. Rusya ile bütün konularda hemfikir olmasak da iletişim kanallarını bugüne kadar açık tuttuk, açık tutmaya da devam edeceğiz.”
Erdoğan’ın Menbiç ve Rakka ısrarı sürüyor
Erdoğan, uzun süredir YPG’nin ağırlıkta olduğu Suriye Demokratik Güçleri’nin kontrolünde olan Menbiç’te Rusya’yla, IŞİD’in elinde bulunan Rakka’da ise Koalisyon güçleriyle işbirliği yapmaya hazır olduklarını ifade etti.
Cumhurbaşkanı, “Menbiç sürecinde bildiğiniz gibi şu anda orada Türkiye-Rusya olarak koalisyon güçleriyle bir işbirliği yapalım istiyoruz. Bu işbirliğiyle beraber Menbiç halkının oraya yerleşmesini sağlayalım. Yani terör örgütlerinin oraları işgali değil, kendi halkının oralara yerleşmesi en büyük arzumuzdur. Bundan sonra asıl hedef Rakka. Rakka biliyorsunuz DEAŞ'ın en büyük örgütlendiği yerdir ve elimizdeki rakamlara göre 3 bin civarında DEAŞ'lının oralarda olduğu, bize istihbaratın verdiği bilgilerdir. Ancak her geçen gün DEAŞ gücünü kaybetmekte" dedi.
Erdoğan’ın bir günlük resmi ziyaretinden bir gün önce üniformasında Suriye Demokratik Güçleri arması bulunan Rus askerinin fotoğrafı ise basın toplantısında konu edilmedi.
Türkiye ile Rusya arasında bir milyar dolar tutarında bir yatırım fonu kurulması kararlaştırılırken iki ülke arasındaki ticaretin Ruble ve Türk lirası üzerinden yapılması da görüşmelerde gündeme geldi.
Erdoğan: Turizmde rekora imza atmak istiyoruz
2010 yılında beri konuşulan 100 milyarlık dolarlık dış ticaret hedefi bu görüşmede de Cumhurbaşkanı Erdoğan tarafından dile getirildi.
“100 milyar dolarlık hedefe ulaşabiliriz. Son olaylardan sonra 17 milyar dolara kadar. Turizm alanında rekora imza atmak istiyoruz. Rusya ve dünyanın neresinden gelirse gelsin her turist bizim için kendi vatandaşımızın can güvenliği ile aynıdır. Her türlü tedbiri almak suretiyle gelen turistleri en iyi şekilde, halkımızın da misafirperverlik anlayışıyla ağırlamak bizim karakterimizdedir. Son dönemlerde neredeyse turizmde birinci sıraya çıkan Rusya halkıydı. Akkuyu ve Türk Akımı'ndaki işbirliğimizin diğer konularda emsal olacağına inanıyorum.”
Türkiye kökenli firmalara iş vizesi kalkıyor
Türkiye kökenli müteahhit şirketlerinin uçak krizinden beri yaşadığı problemlerin ortadan kaldırılması konusunda Rusya lideri Putin, önemli bir bilgi verdi.
Putin, “İş vizesi konusundaki yasaklama kaldırılacaktır. Bu konuda mutabık kaldık. Türkiye'ye turist akımı Türkiye'ye ekonomi konusunda önemli. Ruslar için de hayatımızın parçası oldu. Son yıllarda milyonlarca Rus vatandaşı tatil yaptı Türkiye'de. Ben de şahsım olarak Moskova'da çalışmadığım zamanlar tatil yaptım. En sıcak duygularım devam ediyor. Turizm akışının kısıtlamasına neden olan hususlara geri dönmek istemiyoruz. Türk milleti terör eylemlerinden zarar görüyor. Türk halkının acılarını paylaşıyoruz ve her türlü terör eylemlerini kınıyoruz. Aynı zamanda görüyoruz ki Türk makamları turistlerin güvenliğinin sağlanması konusunda tedbir alıyor” dedi.
Erdoğan'ın Moskova heyetinde, Genelkurmay Başkanı Hulusi Akar ve MİT Müsteşarı Hakan Fidan ile birlikte Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Adalet Bakanı Bekir Bozdağ, Ekonomi Bakanı Nihat Zeybekci, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Berat Albayrak, Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanı Faruk Çelik, Kültür ve Turizm Bakanı Nabi Avcı, Milli Savunma Bakanı Fikri Işık ile Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanı Ahmet Arslan yer aldı.
Bir sonraki Rusya-Türkiye Üst Düzey İşbirliği Konseyi Toplantısı Türkiye’de yapılacak.
