Yabancı bankaların Türk Lirası almak için kullandığı Londra swap piyasasında Türk Lirası’nın gecelik faizi yüzde 1000’e dayandı. Bu rekorun nedeni, Türkiye’nin bankalara Türk Lirası likiditesi tedariğini kısıtlaması talimatı vermesiydi.
"Türk Lirası tedariği kısıtlaması seçim sonrasına kadar sürecek"
Reuters Haber Ajansı'na konuşan kaynaklara göre, Türkiye’de Pazar günü yapılacak yerel seçim sonrasına kadar Londra swap piyasasında Türk Lirası tedariği kısıtlaması devam edecek. Uzmanlar, Türkiye’de ekonomi yetkililerinin seçimin ötesine geçen kalıcı adımlar atması gerektiği görüşünde.
Türkiye’de ekonomi yetkilileri, yerel seçim öncesinde Türk Lirası’nın dolar karşısındaki değer kaybını kontrol altına alabilmek amacıyla bir süredir çeşitli adımlar atıyor. Bu adımlardan biri de Londra swap piyasasında Türk Lirası likiditesi tedariğine kısıtlama getirilmesiydi. Türkiye bankalara yurtdışındaki önemli piyasalardan biri olan Londra swap piyasasına yasal dayanakların altında likidite sağlanması talimatını verdi.
Yabancı yatırımcının önünde engel
Bu hamlenin ardından Türk Lirası likiditesinin sınırlı olması sebebiyle Türk Lirası’nın gecelik faizi yüzde 700’e dayandı. Türk Lirası likiditesine kısıtlama getirilmeden önce yüzde 22 civarında olan faiz oranı, Türkiye’den gelen hamlenin ardından gittikçe katlandı. Faiz oranı rekor düzeye ulaştı. 2001 yılında yaşanan ekonomik kriz sırasındaki oran yüzde 71’di.
Türk Lirası’nın Londra swap piyasasındaki yüksek faiz oranı, Türk Lirası satıp döviz alarak pozisyonlarını korumaya almak isteyen yabancı yatırımcının önüne engel çıkardı.
Reuters Haber Ajansı'na bilgi veren Türkiye’den 3 kaynak, Londra swap piyasasına sağlanan Türk Lirası likiditesine getirilen sınırlamanın en azından önümüzdeki Pazar günü yapılacak yerel seçim sonrasına kadar devam edeceğini söyledi.
Kalıcı reform çağrısı
Ancak ekonomistler ve yatırımcılar, halkın Türk Lirası’na duyduğu güveni kaybedip dövize yönelmesinin engellenmesi için daha kalıcı reformlar yapılması ve çözümler üretilmesi çağrısında bulunuyor.
Reuters’a konuşan Robobank gelişmekte olan piyasalar stratejisti Piotr Matys, son dönemde uygulanan politikalarla Türk Lirası’nın bir miktar toparlandığını söyledi, ancak Türkiye’nin bu stratejiyi daha fazla sürdüremeyeceği konusunda uyarıda bulundu.
Piotr Matys, “Likidite piyasaya döndüğünde katılımcılar herhangi bir kısıtlama olmadan Türk Lirası’na karşı tavırlarını gösterir. Türkiye’nin Türk Lirası’na güveni yeniden tesis etmek için yerel seçimlerden sonra bir an önce reformları uygulamaya başlaması çok önemli” diyor.
"21 yıldır böyle hareket görmedim"
Bloomberg internet sitesine konuşan Londra’daki Investec Bank Plc'den borsacı Julian Rimmer, “Bu piyasayı izlediğim 21 yıl boyunca böyle bir hareket görmedim. Bu kısa vadeli siyasi kazanım için uzun vadeli pragmatizmden ödün vermek demek. Bu gibi taktikler pek çok simsarı Türk Lirası’nın yatırım yapılabilirliğini sorgulamasına yol açar” diyor.
Borsada işlem yapan simsarlar, swap piyasasında sıkışan yabancı yatırımcının Türk Lirası’na erişim sağlayıp pozisyonlarını kapatmak için Türk hisseleri ve tahvilleri satma yoluna gittiğini belirtiyor.
Swap faizlerindeki sert yükseliş Türk Lirası almanın maliyetini yükselttiği için bu maliyeti karşılamak istemeyen yabancı yatırımcının tahvil satışı yoluna gitmesi borsanın da değer kaybetmesine yol açtı. BIST 100 endeksinde kayıplar yüzde 5’i aştı.
"Sürdürülebilir bir politika değil"
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, AK Parti’nin başkent Ankara ve diğer büyük şehirleri kaybetme olasılığı bulunan Pazar günü yapılacak yerel seçimler için kampanya yapıyor.
Reuters’a konuşan Türkiye’deki kaynaklardan biri Türk bankalara Londra swap piyasasında Türk Lirası likiditesine kısıtlama getirilmesi talimatı verilmesi hamlesinin geçici olduğunu belirtti.
Kaynaklardan biri “Swap piyasalarına Türk Lirası tedarik etmeme adımı uzun süre devam edebilecek bir süreç değil. Yerel seçim sonrasına kadar sürecek” dedi. Söz konusu kaynak, “Bu gibi adımlar uzun vadede uygulanabilecek politikalar değil. 10-15 günlüğüne spekülatif ataklar sırasında uygulanabilecek bir politika” diye konuştu.
“Dolarizasyon Riski”
Türk Lirası geçtiğimiz Cuma günü dolar karşısında 5.84’ü görmüş, 5.76’ya gerileyerek Ekim ayından bu yana en düşük kapanış seviyesini görmüştü. Türk Lirası’nda Cuma günü yaşanan değer kaybı, Türk ekonomisini resesyona sürükleyen krizin patlak verdiği Ağustos ayından bu yanaki en kötü performansı olarak kayıtlara geçmişti.
Merkez Bankası’nın likiditeyi kontrol altına almak için uyguladığı “arka kapı” önlemlerinin yanı sıra BDDK ve SPK’nın JP Morgan’a soruşturma açması yabancı yatırımcıları endişelendirdi.
Pictet Asset Management’tan kıdemli ekonomist Nikolay Markov, Türk ekonomisinde “dolarizasyon” yani bir ülkede yaşayanların yabancı para birimlerini kendi paraları yerine kullanması olasılığına dikkat çekti.
Reuters'a konuşan Markov, “Yükselen swap faizi Merkez Bankası’nın izlediği politikanın doğru olmadığını gösteriyor. Kullanılacak doğru araç faizi yükseltmek. Ekonominin dolarizasyonunu durdurmak için atılacak en öncelikli adım bu olmalı” değerlendirmesinde bulundu.
Geçtiğimiz Pazartesi günü Türk bankaları Londra swap piyasasında Türk Lirası işlemlerini yüzde 25’in altında tutmaya başlamış, bu nedenle de Türk Lirası’nın işlem gördüğü swap faizleri bir gecede rekor seviyede yükselmişti.
