Haftalık Penguen Dergisi mali sıkıntılara daha fazla dayanamayınca kapanmak zorunda kalıyor. Mizah dergilerinin amiral gemisi sayılan Leman için de durum farklı değil. Haftalık Penguen Dergisi’nden Erdil Yaşaroğlu ve Leman Dergisi’nden Tuncay Akgün, Amerikanın Sesi’nin sorularını yanıtladı.
Türkiye’de birkaç nesil Gırgır gibi Fırt gibi dergilerle büyüdü. Daha sonra bayrağı Leman ve diğerleri aldı. Ancak mizahı çok seven Türk halkı mizah dergilerine sahip çıkmak konusunda pek de başarılı değil. Ülkede artan politik baskılar ve mizah dergilerine açılan tazminat davalarına bir de satışların düşmesi eklenince dergilerin ayakta kalması imkansızlaşıyor.
Düşük tirajların ve azalan gelirlerin son kurbanı ünlü Haftalık Penguen dergisi oldu. Derginin kapatılacağı kararının ardından başlatılan destek kampanyalarına rağmen çizer Erdil Yaşaroğlu kapatma kararını uygulayacaklarını söyledi.
Erdil Yaşaroğlu: "Kapatıyoruz!"
Mehmet Sümer: “Peki hiç etkisi olmadı mı kapatmayın yapmayın diyenlerin?”
Erdil Yaşaroğlu: “Olmaz mı. İnanılmaz güzel bir destek var yeniden ne kadar sevildiğimizi gördük ki biliyorduk da ama.”
Bezgin Bekir karakterinin yaratıcısı, çizeri ve Leman dergisi editörü Tuncay Akgün de basılı bir mizah dergisini yaşatmanın çok zor olduğunu Leman’ın da benzer sıkıntılarla karşı karşıya olduğunu söylüyor. Tuncay Akgün benzer mali sıkıntılar dolayısıyla Leman’ın da yayın hayatının sıkıntılı bir süreçte olduğuna dikkat çekiyor.
Tuncay Akgün: “Basılı bir dergiyi yaşatmak gerçekten çok zor. Aslında benzer bir durumda biz de içinde bulunduğumuz krizi ve çok ağır şartları yönetmek durumundayız.”
Mizah dergilerinin de en büyük sorunu telif konusu. Çizilen karikatürlerin fotoğraf olarak sosyal medyada yayınlanması dergilerin satışlarını ve dolayısıyla gelir elde etmelerini ciddi anlamda etkiliyor. Karikatürler artık internetten milyonlarca kişiye ulaşıyor ama bunun dergilere geri dönüşü olamıyor.
Erdil Yaşaroğlu: “İzinsiz bizim karikatürlerimizi alıp kullanan hiçbir şey üretmeden sadece kopyalayarak bizim üzerimizden para kazanmaya çalışan hesaplar var.”
Tuncay Akgün: “Mesela bizim karikatürlerimizin hepsinin fotoğraflarını çekip bununla ilgili portallar kuruyorlar. Böyle bir sürü, onlarca yüzlerce sayfa var. Leman, Penguen, Uykusuz diye bir sayfa var. Ve burada bu karikatürlerin fotoğraflarını çekip bir yerlerden kopyalayıp sürekli olarak yayınlıyorlar.”
Peki, mizah dergileri ayakta kalmayı nasıl sürdürecek? Bu noktada çözüm yine sosyal medyadan gelebilir. Erdil Yaşaroğlu “Eğer okuyucular bizim çizmeye devam etmemizi istiyorlarsa bize Haftalık Penguen’in sosyal medyadaki uygulamasını kullanarak destek olabilirler” diyor.
Erdil Yaşaroğlu: “Bir 6 ay kadar evvel bir Penguen app yaptık ve bütün platformlarda çalışıyor. Orada biz düzenli olarak karikatürlerimizi yayınlamaya devam edeceğiz, düzenli çizmeye devam edeceğiz. Penguen ruhunu dijital olarak aslında bir şekilde zümrüdü anka kuşu şeklinde yeniden orada doğurup devam ettirmek istiyoruz.”
Konu mizah olsa da bu dergiler her zaman dünyanın her yerinde baskılarla karşı karşıya kalabiliyor. Tuncay Akgün mizah dergiciliğinin en zorlu yanlarından birinin de bu baskılar olduğuna dikkat çekiyor ve bugünün Türkiye’sinde bu baskıların hiç görülmemiş kadar çok arttığını ifade ediyor.
Tuncay Akgün: “Aslında sağ iktidarlar her zaman tahammülsüzdü ve biz bu baskılara karşı şerbetliyiz. Benim hayatımda da, kişisel hayatımı çok etkileyen çok fazla şey yaşadım. Çok uzun süre kaçak yaşamak zorunda kaldım, bazen ülke dışına çıkmak zorunda kaldım, saklanmak zorunda kaldım, bu stresle sürekli yaşamak zorunda kaldım. Ama sonuçta aradan kırk yıl geçti. Ve bugün baktığımız tabloda, yirminci yüzyılda başladım ben çizmeye ve bugün yirmi birinci yüzyılın neredeyse ilk çeyreğine yaklaşıyoruz. Ama gerçekten geçmişi aratır derecede sıkıntılı, ağır bir sansür ve ağır bir baskı var.”
Erdil Yaşaroğlu: “TRT’de liderlerin cumhurbaşkanı, başbakan, genelkurmay başkanı, bütün bakanlar, hepsinin silikon kuklalarını yapıp onların parodilerini yapıyorduk. Siyasi mizah yapıyorduk ve bunu TRT’de yapıyorduk yirminci yüzyilda. Şimdi yirmibirinci yüzyıldayız aradan neredeyse otuz sene geçti ve bugün herhangi bir siyasi mizah yapabilmenin şansı var mı?”
Gırgır dergisi çizdiği bir karikatür nedeniyle kapandı, Haftalık Penguen mali sıkıntıları aşamayınca çareyi kapanmakta buldu. Leman direniyor ancak bu şartlar altında ne kadar dayanabileceği büyük bir soru işareti.
