Türkiye-Avrupa Birliği (AB) ilişkileri tarihinin en kötü dönemlerinden birini yaşıyor. Avrupa Birliği, Almanya Başbakanı Angela Merkel'in Türkiye ile yaşadığı gerilim sonrası üyelik müzakerelerini kesme önerisini tartışmaya devam ediyor. Avrupa Parlamentosu’nda bulunan siyasi grup liderleri bu konuda farklı görüşler bildirmekle beraber parlamentodaki genel eğilim, daha önce benimsedikleri karar tasarılarında olduğu gibi müzakerelerin kesilmesi değil, askıya alınması yönünde.
Avrupa Komisyonu Başkanı Jean-Claude Juncker da geçtiğimiz günlerde, AB'nin geleceği hakkında yaptığı yıllık konuşmasında, Türkiye'nin Avrupa Birliği üyelik sürecine değinmiş Türkiye’nin yakın gelecekte AB’ye girmesinin mümkün olmadığını söylemişti.
Türkiye-AB arasında yaşanan son gelişmeleri Bilgi Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölümü Öğretim Görevlisi ve Avrupa Birliği Uzmanı Emre Gönen, Amerika’nın Sesi'ne değerlendirdi.
“Türkiye vahim durumda değil”
Türkiye'nin AB ile ilişkilerinin kopacak bir noktaya gelebileceğini sanmadığını ifade eden Emre Gönen, bu durumun çok daha büyük değişimler gerektireceğini belirtti. 12 Eylül darbesinden sonra bile Türkiye’nin Avrupa Birliği ile olan ilişkilerini toparlayabildiğini kaydeden Gönen, bugün Türkiye’nin o kadar vahim bir durumda olmadığını söyledi.
Avrupa Birliğinin de Türkiye'ye olan bakış açısının zaman içerisinde bir miktar değiştiğini görmenin mümkün olduğunu söyleyen Bilgi Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölümü Öğretim Görevlisi Emre Gönen, Almanya ile son zamanlarda anlaşılmaz bir biçimde gergin bir sürece girildiğini ifade etti. Almanya'nın Türkiye’ye karşı aldığı tavrın en yakın müttefiki olan Fransa tarafından bile kabul görmediğini belirten Gönen, burada söz konusu olanın Türkiye'nin tam üyeliği olmadığını, Türkiye ile AB ilişkilerinin en azından teknik düzeyde daha iyi devam etmesinin sağlanması olduğunu vurguladı. Avrupa Birliği üyesi ülkelerin önemli sayıda dışişleri bakanlarının Türkiye ile Avrupa Birliği ilişkilerinin kesilmesinin doğru olmayacağı görüşünde olduğunu söyleyen Avrupa Birliği Uzmanı Emre Gönen’e göre bu durum, Türkiye hakkında Almanya tarafından ortaya atılan tezin genel kabul görmemesi anlamına geliyor.
Türkiye'nin Avrupa Birliği içinde bir tartışma konusu olmasının Türkiye'yi olumsuz etkilediğini söyleyen Gönen’e göre, Türkiye Avrupa ile çok derin ilişkiler içerisinde olmalı, bu ilişkiler sadece sanayi ve ticari ilişkilerle sınırlı kalmamalı, Türkiye’nin Avrupa ile kültürel, akademik, askeri, sosyal, sivil toplum ilişkileri de iyi olmalıdır.
“AB 2006’da müzakereleri sabote etmeseydi bu noktada olmazdık”
Avrupa Komisyonu Başkanı Jean-Claude Juncker’in son konuşmasına da değinen Emre Gönen, Juncker’in Türkiye ve AB’nin geleceği ile ilgili açıklamalarının Avrupa’nın çeşitli başkentlerinde, komisyon başkanının gerçeklerin fazla farkında olmadığı şeklinde yorumlandığını dile getirdi. Sorunun Türkiye'nin ne zaman AB’ye üye olacağı ile ilgili olmadığını belirten Emre Gönen, Türkiye'nin Kopenhag kriterlerini tam olarak yerine getirdiğini söylemenin de mümkün olmadığını belirtti. Burada temel sorunun, Türkiye'nin bu içine düştüğü durumdan çıkması için Türkiye'ye yardım edilip edilmeyeceği olduğunu söyleyen Gönen’e göre, Avrupa Birliği açısından bu soruya evet cevabını vermek çok zor.
Avrupa Birliği'nin Romanya ve Bulgaristan'ı o toplumların ve o rejimlerin düzelmeyeceğini gördüğü için, hazırlıkları çok geri bir aşamada iken üye yapmayı tercih ettiğini kaydeden Avrupa Birliği Uzmanı Emre Gönen, aynı şekilde komisyonun karşı görüşüne rağmen Yunanistan'a da Avrupa Birliği'nin kapılarını açtığını belirtti. Ancak Türkiye’ye hiçbir zaman böyle bir tolerans tanınmadığına vurgu yapan Gönen, Avrupa Birliği açısından Türkiye'nin kendi iç dinamikleri ile hazırlanmasının beklendiğini, hazır olduğunda ise verilen sözlerin tutulmadığını ifade etti ve ekledi:
“Üyelik müzakereleri 2006'da Avrupa Birliği tarafından sabote edilmeseydi bugün belki bu noktada olmazdık.”
Mülteci krizi ne olacak?
Emre Gönen, Türkiye'nin Avrupa Birliği ile mülteciler konusunda gerçekten iyi çalışan kurumsal bir ilişkisinin bulunduğunu ancak Avrupa'daki bir takım ülkelerin mültecileri almama konusundaki dirençlerinin olayı büyük ölçüde geciktirdiğini söyledi. Ege denizi üzerinden mültecilerin yasadışı yollarla geçişinin yüzde 96 seviyesinde azaldığına değinen Gönen, Türkiye'deki 3 milyar Euro’luk paketin 1 milyar 800 milyon Euro’luk kısmının projelendirildiğini, bunun yarısından fazlasının da hayata geçirildiğini, işlerin yürüdüğünü söyledi. Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron'un son Yunanistan gezisinde yaptığı konuşmaların, Kıbrıslı ve Yunanlı komisyon üyelerinin açıklamalarının çok önemli olduğunu ifade eden Gönen, bu görüşlerin Türkiye ile Avrupa Birliği'nin bu konudaki işbirliğinin ne kadar yaşamsal olduğunun altını çizdiğini belirtti.
