Amerika Merkez Bankası FED, faiz oranlarının bir süre daha değişmeyeceğini açıkladı. Merkez Bankası, faiz oranlarını yükseltmek için acele etmiyor. Bunun nedeni düşük enflasyon ve küresel belirsizlik. Ancak Merkez Bankası, işsizlik oranının düştüğü, fiyatların istikrarlı düzeye geldiği bu ortamda daha fazla bahane üretemez ve Haziran’da faiz oranlarını arttırmaktan kaçınamaz. Bu görüşe katılıyor musunuz?
Profesör Seyhan Erden - “Şu andaki ekonomik konjönktürde Merkez Bankası’nın yapacağı en başarılı seçim, faizlerin ne olacağını açıkça belirtmemesidir. Çünkü beklentilerle insanlar değişik kararlar alıyor. Bu açıdan ben de bilmiyorum ne yapacağını. Şu anda faiz oranları çok düşük. Eğer büyüme yeteri kadar hızlı olabilseydi FED faiz oranlarını .25 oranında yükseltecekti. Fakat şu an emin değiliz. Ben geçen hafta Merkez Bankası’ndaki bir toplantıdaydım. Oradaki ekonomistler bile ikiye bölünmüş vaziyetteydiler Haziran’daki karar konusunda.”
Hülya Polat – Amerika’da işsizlik oranı yüzde 5. İstihdam iyiye gidiyor, enflasyon yüzde 2. Merkez Bankası, enflasyon ve istihdam kriterlerini karşılamış durumda. Ama faiz artışını erteliyor. Uzmanlara göre yavaşlayan bir ekonomiyi canlandırmanın tek yolu, faiz oranlarını düşürmek. Merkez Bankası’nın şu anda elinde öyle bir koz yok. Tahminlere göre Merkez Bankası ilki Haziran’da olmak üzere bu yıl faizleri iki kez yükseltecek. Bu tahminlere katılıyor musunuz?
Profesör Seyhan Erden – “Tabii ki şu an faiz oranları çok düşük olduğu için sonunda yükseltilmesi gerekli ama ekonomik büyüme yeteri kadar hızlı olmadığı için de yükseltmek tehlikeli olabilir.”
Hülya Polat - Birleşmiş Milletler’e göre bu yıl ekonomik büyüme çok yavaş olacak. Birleşmiş Milletler ekonomistlerinin hazırladığı yeni rapora göre, ekonomik büyüme zayıf kalmaya devam edecek. Bu yıl ekonomik büyüme sadece yüzde 2,4 olacak. Bu yavaş gidişi neye bağlıyorsunuz?
Profesör Seyhan Erden - “Bu yavaş gidişin çeşitli nedenleri var. Bir kere petrol fiyatlarının düşüklüğü var. Çin’deki ekonomik durum var. Yükselmekte olan gelişmekte olan ülkelere olan para akışının capital akışının azalmış olması var. 2010’dan beri azaldı bu. Bunların hepsi biraraya gelince küresel büyüme yavaşladı. Amerika’daki büyüme de sadece .5 oranında 2016’nın ilk çeyreğinde. 2015’in son çeyreğinde yüzde 1.4 idi. Bu da beklentilerin çok çok altında, yüzde 2, yüzde 3 olması bekleniyordu. Büyüme aslında öyle birşey ki insanın vücut derecesi gibi, çok fazla olursa da tehlikeli ama şu anda öyle bir durum yok, ama az olursa da aynı şekilde tehlikeli.”
Hülya Polat - Amerika’da başkanlık seçim yılı, kampanya bütün şiddetiyle sürüyor. Cumhuriyetçi Parti’de başkan adaylığını neredeyse garantileyen milyarder işadamı Donald Trump, ekonomik politikalarıyla da tepki görüyor. Örneğin Amerika’nın Çin’le olan 366 milyar dolarlık ticaret açığını kapatmak için Çin mallarına büyük miktarda vergi uygulama tehdidinde bulunuyor. Ekonomik çevreler, Trump’ın ticaret politikalarının felaket anlamına geleceği uyarısında bulunuyor. Trump’ın söyledikleri ne kadar gerçekçi?
Profesör Seyhan Erden – “Açıkçası Trump’ın söylediklerini hiç gerçekçi bulmuyorum. Trump’ın seçileceğini de gerçekçi bulmuyorum, ummuyorum. Seçilirse hem dünya ekonomisi için, önce de Amerikan ekonomisi için çok tehlikeli olacağını düşünüyorum. Sadece ekonomi değil, politikası için de tehlikeli ama benim konum ekonomi olduğu için önce oradan bakıyorum konuya.”
Hülya Polat - Demokrat cephede Hillary Clinton ve Bernie Sanders var. Bu iki aday adayının ekonomi politikaları arasında farklı söylemler var mı?
Profesör Seyhan Erden – “Var tabii. Bernie Sanders çok daha solda, daha sosyalist, daha Fransa gibi vergi oranlarının çok daha yüksek olacağı bir ekonomi sunuyor. Birçok hizmetin bedava olmasını savunuyor mesela sağlık hizmetleri, yüksek öğretim gibi. Fakat şu anda çok gerçekçi görmüyorum Sanders’ın ekonomik önerilerini. Ona karşılık Hillary Clinton daha sağda. Ama yine de sosyal demokrat diyebiliriz.”
