Amerika’da 20 Ocak’ta yemin ederek göreve başlayan Joe Biden’ın geçirdiği 1,9 trilyon dolarlık ekonomik yardım paketi, başkanlığının ilk 50 gününde elde ettiği en büyük zafer olarak yorumlanıyor. New York’taki ADP Araştırma Enstitüsü Başkanı Ahu Yıldırmaz, teşvik paketinin ekonominin ihtiyacı olan bir zamanda geçtiğini, umut ve heyecan verici olduğunu söyledi.
“Ekonomide biraz iyileşme sinyallerini aldık geçen haftaki istihdam rakamlarıyla. O yüzden şu an bu paketin gelmesi hem işsizlik sigortası olarak yardım olarak hem de 1400 dolarlık direkt yardım ekonomiyi tutmak için şart.”
ABD’de enflasyon endişesi
Sadece Amerika değil küresel piyasalarda da yakından izlenen bir başka konu, paketin enflasyon yaratıp yaratmayacağıydı. ABD Maliye Bakanı Janet Yellen, tüketici fiyatları kısa süreli artsa da bunun uzun sürmeyeceği, özetle enflasyon riski öngörmediğini belirtti. Yıldırmaz, ABD ekonomisinde enflasyon olasılığını şöyle yorumladı:
“Kısa dönemde bunun enflasyonu tetikleyeceğini zannetmiyorum. Çünkü şu an bir yıl önceye göre hala 9 buçuk milyon Amerikalı işsiz. Biliyorsunuz geçen sene Şubat Mart ve Nisan aylarında toplam 22 milyon iş kaybına uğradı Amerikan ekonomisi. Bunlardan hala 9 milyonu işsiz. O yüzden bu zaten şu an ekonomiyi tutmak için gerekli bir paket. Amerika Merkez Bankası Başkanı daha çok bunu net bir şekilde ifade etti. Ekonomiye olan yardımlarını desteklerini devam ettireceklerini. Bunun için iki şart belirledi. Birincisi enflasyonun yüzde 2'ye ulaşana kadar, ikincisi de tam istihdama gelene kadar. O yüzden Temmuz ve Ağustos aylarından önce bir enflasyonda kıpırdanma çok kısa dönemde beklemiyoruz.”
“Bastırılmış talep ve tüketicide para var”
“Amerika'da da enflasyon beklentisi var. Zamanlama olarak farklı bir noktadayız. Bu da nasıl olacak? Çünkü şu an kadar birikmiş, bastırılmış bir talep var, tüketici tarafında ortada da çok para var. O yüzden bu iki kombinasyon ekonomiye hız kazandıracaktır. Ama aynı zamanda da enflasyonu da getirecektir. Bu da tabii global ekonomilere yansıyacak.”
“ABD’nin tam istihdama dönmesi iki üç yıl sürer”
Amerika’da hayatın pandemi sonrasında normale dönmesi çabaları kapsamında aşılama kampanyasının hız kazandığını hatırlatan Yıldırmaz’a göre pandemi döneminde işsiz kalan ve hala iş bulamayan 9,5 milyon kişinin hala yüksek bir sayı olduğuna dikkat çekiyor.
“Hala işsizlik yardımı alan çok işsiz var. Şubat ayında gelen 370 binin üstünde istihdam çok güzel bir rakamdı. Ama hesap yaptığımızda yarım milyon desek her ay eklenen istihdam rakamlarını. Yine de önümüzde iki üç yıl gibi önümüzde bir zaman var. Amerika’nın tam istihdama dönmesinin 2023 yılını bulacağını tahmin ediyorum.”
“Ekonomi, eşitsizlik daha da büyüyerek toparlanıyor”
Pandemi ekonomisinin gelir dağılımındaki eşitsizliği daha da derinleştirdiğini vurgulayan Ahu Yıldırmaz, toparlanmanın beyaz yakalı ve yüksek ücretli olanlara çok iyi geldiğini ancak düşük ücretli mavi yakalı olarak tanımlanan kesimlerde işsizliğin arttığını, gelirlerinin düştüğünü şu cümleyle özetledi. “Ekonomi toparlanıyor. Ama eşitsizlik daha da büyüyerek toparlanıyor.” Amerika’da etnik gruplardaki, beyaz Amerikalılara oranla işsizlik oranının yüzde 3’ten daha fazla olduğunu anımsatan Yıldırmaz, bu eşitsizliğin yarattığı duruma K tipi toparlanma dediklerini belirtti.
Birleşmiş Milletler geride bıraktığımız hafta yayınladığı raporda pandemi döneminde kadınların erkeklere oranla daha fazla işsiz kaldığını bildirdi. ADP Araştırma Enstitüsü Başkanı Ahu Yıldırmaz, kadınlarla erkekler arasındaki ücret ve istihdam uçurumunun salgın sürecinde daha da açıldığını vurguladı.
