Rusya’nın Suriye’ye müdahalesi ve ardından Esat güçlerinin ülke merkezinde ve kuzeybatısında taarruza geçmesi, farklı muhalif grupları Esat rejimine karşı ortak hareket etmeye itiyor.
Batı’nın desteklediği gruplar bu eğilimin gelecek haftalarda da sürmesini beklediklerini söylüyor. Suriye ordusu ve İran’ın düzensiz Ulusal Savunma Güçleri aylardır ilk kez Rus hava desteğiyle beraber savunmadan saldırıya geçti.
Hafta arasında Suriye ordusu üç farklı cepheden saldırıya geçti. Bir saldırı Hama kırsalında başlatılırken bir diğeri Lazkiye yakınlarındaki muhalif merkezlerini temizlemeyi amaçlıyor. Üçüncü taarruz ise İdlib’e yönelik. Hama çevresindeki saldırılar muhaliflerden güçlü bir dirençle karşılaştı. Özgür Suriye Ordusu komutanı General Selim İdris, son iki günde muhaliflerin tanksavar TOW füzeleriyle hükümete ait 20 tankı tahrip ettiğini bildirdi. Ancak, muhaliflerin elinde füzeler tükeniyor.
Özgür Suriye Ordusu savunmasını İslamcı Ceyş-ül Fetih’le eşgüdümlü hale getiriyor. Fetih Ordusu olarak bilinen bu ittifakın içinde El Kaide’nin uzantısı El Nusra da var. Amerika’nın Sesi’ne bilgi veren birkaç komutan ve milis, iki tarafın Halep ve İdlib’de ortak operasyon merkezleri olduğunu bildirdi.
Artan ortaklığın daha önce Ahrar El Şam gibi İslamcı milislere destek vermeyi reddeden Amerika’yı rahatsız etmesi olası. Hafta içinde 41 farklı muhalif grup, Rusya’nın başlattığı hava operasyonlarına karşı Rus güçlerine saldıracaklarını bildiren bir açıklama yaptı. Genelde kendi aralarında çarpışan muhaliflerin bu noktada bir araya gelmesi Suriye’de az rastlanan bir durum.
Aralarında Amerika destekli 101’inci Bölük, yaptıkları açıklamada tüm silahlı devrimci grupların, ülkeyi bir saldırgana karşı korumaları gerektiğini anlayarak birleşmesi gerektiğini ve ülkelerini işgal eden herhangi bir gücün meşru bir hedef olduğunu belirtti.
Amerika sene başında Halep’te İslamcı gruplarla işbirliği yapan ya da Mart ayında İdlib’i ele geçiren Fetih Ordusu’nu destekleyen grupları, onay verdiği güçler listesinden çıkardı. Ancak komutanlar, ortak bir düşmana karşı bu gruplarla hareket etmek dışında bir seçenekleri olmadığını söylüyor.
Beyaz Saray Sözcüsü Josh Earnest, bu hafta yaptığı açıklamada Özgür Suriye Ordusu’nun, Rus müdahalesi nedeniyle İslamcı örgütlerle işbirliği yapmasında endişelendiklerini belirtti.
Suriye Ulusal Koalisyonu liderleri yaptıkları açıklamalarda Özgür Suriye Ordusu’nun, Fetih Ordusu ile olan işbirliğine karşı çıkıyor ve Esat sonrası demokratik bir Suriye hayali olmayan herhangi bir grupla işbirliği yapılmayacağını söylüyor.
Suriye geçici hükümeti başbakanı Ahmet Tuma, Fetih Ordusu ile işbirliği ile ilgili bir soruya “Biz sadece ılımlı birliklerle çalışıyor ve işbirliği yapıyoruz, aşırılık yanlıları ile eşgüdüm içerisinde değiliz” diyerek cevap verdi. Ancak Tuma, uluslararası kamuoyunun, ılımlıları yeterince desteklemediğinden yakındı ve defalarca yardımın arttırılması talebinde bulunduğunu söyledi.
Suriye Ulusal Koalisyonu, Özgür Suriye Ordusu’na bağlı onlarca grubu kontrol etmiyor. Ülkedeki muhaliflerin siyasi ve askeri kanadı arasındaki ilişkiler sorunlu. Milisler son derece bağımsız ve dört senedir süren savaşta, gidişatın talep ettiği koşullara göre birçok ittifak kurdular. Özgür Suriye Ordusu’nun merkezi bir yapıya sahip olmaması, birçok Esat destekçisinin, grubun gerçekten var olmadığını söylemesine neden oluyor.
Ancak General İdris, varlıklarından kuşku duyanların, Hama kırsalındaki başarılı savunmayla gerekli cevabı aldığını söylüyor. İdris, son günlerde bölgedeki savunmanın, ılımlı güçler tarafından yapıldığını belirtti. Bu savunmanın ÖSO’nun varlığını gösterdiğini söyleyen İdris, bu milisleri “iyi savaşçılar” olarak nitelendirdi.
2012’de Esat’ın ordusunu terk ederek taraf değiştiren İdris, bazı çatışmalarda Ahrar El-Şam’ın da bulunduğunu kabul ediyor. Ancak komutan, Ahrar El Şam’ın bir bölümünün ÖSO’ya yakınlık duyduğunu da ekliyor. Rus müdahalesinin durumu çok karışık hale getirdiğini söyleyen İdris, ılımlı gruplarla İslamcılar’ın işbirliğini engellemenin tek yolunun Batı’nın ılımlılara olan desteğini arttırması olduğunu düşünüyor.
Muhalifler ve siyasi eylemciler, Batı’nın niyetlerinin ne olduğu konusunda kuşkulara sahip. Bu kuşkular, Batı’dan gelen ve Soğuk Savaş tarzı bir temsili savaşın içine çekilmek istemedikleri yönündeki mesajlardan kaynaklı. Batılılar Rusya’nın Afganistan tarzı bir bataklığa saplanacağı konusunda ısrarlı olsa da, Kremlin’i bu girişimden caydıracak bir koza sahip değiller.
Bir hafta önce Başkan Obama, Rusya ve İran’ın Esat’a destek olarak, halkı susturma çabalarının onları bataklığa saplayacağını ve başarılı olmayacağını söyledi. Siyasi eylemciler, bu doğru olsa da bu durumun Suriye devrimi için ne anlama geleceğini bilemiyor.
Suriye’de yerel ve uluslararası projelerde çalışan RM Team’in yönetim müdürü Basım El Kuveyti, insanların gün geçtikçe Amerika’nın ne dediğini daha az umursadığını söylüyor. Kuveyti, Amerika’nın 4-5 senedir radikallerle çalışmayı reddettiğini, ancak bir taraftan da ılımlılara gerekli desteği vermediğini belirtiyor.
Farklı gruplar arasında işbirliğinin artmasını beklediğini belirten Kuveyti, Moskova’nın, ılımlı milislerin İslamcılar’la beraber hareket etmesini propaganda malzemesi yapacağını ve yanlış bir biçimde ülkede ılımlıların olmadığını iddia edeceğini söylüyor. El Kuveyti, savaşanların çok da seçeneği olmadığını, hayatta kalabilmek için onlarla beraber savaşacak herkesle işbirliği yapacaklarını söylüyor.
Rusya’nın ülkeye müdahalesi yalnızca eli silahlı grupları değil, muhalefetin siyasi kanadını da etkiliyor. Genel olarak geçinemeyen siyasetçiler de benzer bir çizgiye geldi. Herkesin bir şeyler yapılması gerektiği konusunda hemfikir olduğunu söyleyen El Kuveyti, yabancı bir gücün işgaline karşı savaşmak isteyen insanların birleşmesinin iyi bir şey olduğunu düşünüyor.
