Kuzey Yarımküre’deki ülkelerde sonbaharda ağaçların yaprakları yeşilden sarıya, turuncuya, kırmızıya dönüşüyor. Peki havalar soğumaya başlayınca yapraklar neden renk değiştirir? Bu sorunun yanıtını Colorado eyaletinin Boulder kentinde aradık.
Sonhabarda yaprakların rengi neden değişir?
Bu kadın, “Efsaneye göre üç avcı ve köpekleri Büyük Ayı’yı gökyüzünde yakalayıp öldürmüş, ayının kanı yapraklara damlayınca renkleri kızarmış,” şeklinde konuşuyor.
Bu genç ise, “Tanrı’nın dünya yüzeyinde farklı renkler görmek istediği, bu şekilde hangi mevsim olduğunu anlayacağı için yaprakların renk değiştirdiğini duymuştum,” diyor.
Boulder Mountain Parkları doğa uzmanı Dave Sutherlan “Annem bana gece herkes uyurken perilerin geldiğini ve yaprakları boyadığını anlattı,” diyor.
Doğa uzmanı Dave Sutherland, sonbahar renklerinin aslında yazın, yapraklar yeşilken hazırlandığını söylüyor. Bitkilerin güneş ışığını karbondioksit ve ana besin maddesi olan şekere çevirmesini sağlayan klorofilin renkli bir sırrı var.
Sutherland, “Sarı pigmentler yeşil rengin altında gizleniyor. Yaprağın gerçek renklerinin ortaya çıkması için klorofilin çözülmeye başlamasını bekliyorlar,” diyor.
Sarı pigmentler, yaprakların, yeşil renkler solarken güneş enerjisinin son damlalarını ele geçirmesini sağlıyor. Kırmızı renkse antosiyanin adlı bir başka pigmentten geliyor.
Dave Sutherland, “Antosiyanın çileğe kırmızı, böğürtleneyse mor rengi veren pigment,” diyor.
Yapraklar antosiyanin pigmentini sadece sonbaharda üretiyor. Uzmanlar onyıllar boyunca kurumakta olan yapraklardaki şekerin antosiyanin ürettiğini düşünüyordu.
Ancak bir başka teoriye göre bitkiler antosiyanini kasten, güneşten korunmak için üretiyor. Yapraklardaki koyu renkler kurumakta olan yaprakların güneşten elde edilen son besinleri ağacın köküne ve dallarına göndermesini sağlıyor. Bu teoriyi savunanlardan biri, Montana Üniversitesi’nden Bill Hoch.
Hoch, “Bu yapraklar çok çabuk dökülecek. Bu nedenle dökülmeden önce mümkün olabildiğince çok besin tutabilmek için fotosistemi korumaya çalışıyorlar,” diyor.
Hoch, sarı pigmentlerin sadece sonbaharda değil, her zaman, yaprakları koruyan bir antioksidan olduğunu söylüyor. Yapraklar hakkında öğrenecek çok şey var ancak renklerin tadını çıkarmak istiyorsanız acele edin.
Bu genç, “Önümüzdeki ay hava çok daha soğuk olacak. Yapraklar da donmaya
başlayacak,” diyor.