Rusya Savunma Bakanlığı Uluslararası Askeri İşbirliği Ana İdaresi Başkan Yardımcısı Yevgeniy Ilyin, Washington ile son silah kontrolu anlaşmasının "askıya alınmasına" rağmen, Rusya'nın nükleer füzeler konusunda üzerinde anlaşmaya varılan sınırlara bağlı kalacağını ve ABD'yi nükleer konuşlandırmalarındaki değişiklikler hakkında bilgilendirmeye devam edeceğini söyledi.
Rusya parlamentosunun her iki kanadı da, Cumhurbaşkanı Vladimir Putin'in dün Moskova'nın Yeni START anlaşmasına katılımını askıya alma kararını hızla onayladı.
Ancak Savunma Bakanlığı’nın üst düzey yetkililerinden Tümgeneral Yevgeni Ilyin, parlamentonun alt kanadı Duma'ya, Rusya'nın nükleer atış sistemleri yani füzeler ve stratejik bombardıman uçakları konusunda üzerinde anlaşmaya varılan sınırlara uymaya devam edeceğini söyledi.
RIA haber ajansının aktardığına göre Ilyin, "stratejik istikrarı korumak bakımından önemli olan yanlış alarmları önlemek için" Washington'a nükleer konuşlandırmalarla ilgili bildirimler sağlamaya devam edeceğini söyledi.
Bu güvenceler, Putin’in adımının, her iki tarafa da bir dereceye kadar şeffaflık ve öngörülebilirlik sağlayarak nükleer riski azaltmak için tasarlanmış bir anlaşmanın uzun vadeli geleceği hakkında şüphe uyandırsa bile, çok az pratik etkiye sahip olacağını gösteriyor.
Kremlin liderinin Batı'yı hazırlıksız yakalama ve rahatsız etme konusunda uzun bir geçmişi var. Bir yıl önce Ukrayna'yı işgal ettiğinden beri, defalarca Rusya'nın nükleer cephaneliğiyle övünen Putin, ülkenin "toprak bütünlüğü" tehdit edilirse bunu kullanmaya istekli olacağını söyledi.
Sözleşme sınırları
2010 Yeni START anlaşması, her ülkenin konuşlandırılmış nükleer savaş başlığı sayısını 1550 ile sınırlandırıyor. Rusya da konuşlandırılmış füzeler ve ağır bombardıman uçaklarının sayısını 700’de tutarak bunu gözetmeye devam edeceğini söyledi.
Güvenlik uzmanları, potansiyel olarak çökmesi veya 2026'da sona erdiğinde yenilememesinin, Putin'in Ukrayna savaşını giderek Batı ile doğrudan bir çatışma olarak tanımladığı tehlikeli bir dönemde yeni bir silahlanma yarışını başlatabileceğini söylüyor.
Rusya'nın anlaşmaya hangi koşullar altında geri döneceği sorusunu yanıtlayan Kremlin sözcüsü Dimitri Peskov, "Her şey Batı'nın konumuna bağlı olacak. Endişelerimizi dikkate almaya istekli olunduğunda durum değişecek" dedi.
Interfax haber ajansı, Dışişleri Bakan Yardımcısı Sergey Ryabkov'un,"Elbette, gerekirse daha fazla karşı önlem almak da dahil, ABD ve müttefiklerinin ilerideki adımlarını yakından izleyeceğiz" sözlerini paylaştı.
Rusya'nın birden fazla nükleer savaş başlığı taşıma kapasitesine sahip Sarmat kıtalararası balistik füzesini bu hafta başlarında başarısız bir şekilde test ettiğine dair CNN’de yayınlanan bir habere atıfta bulunan Interfax, Ryabkov'un "Medyada görünen her şeye güvenemezsiniz, özellikle de kaynak CNN ise" dediğini aktardı.
Denetim nasıl işleyecek?
Askıya alınan anlaşma, her iki tarafa da diğerinin tesislerini inceleme hakkı veriyor ve tarafları, tesislerinin sayıları, konumları ve stratejik nükleer silahların teknik özellikleri hakkında ayrıntılı bildirimler sağlamayı zorunlu kılıyor.
Örneğin; kıtalararası bir balistik füzenin bir üretim tesisinden nakledilmek üzere olduğunu taraflardan birinin bir diğerine söylemesi gerekiyor. ABD Dışişleri Bakanlığı'na göre, anlaşmanın yürürlüğe girdiği 2011 yılından bu yana iki taraf karşılıklı 25 binden fazla bildirimde bulundu.
ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken dün yaptığı açıklamada, Rusya'nın anlaşmayı askıya aldığını duyurmasının "son derece talihsiz ve sorumsuzca" olduğunu söyledi. NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg de, bunun dünyayı daha tehlikeli hale getirdiğini söyleyerek Putin'i bu konuyu yeniden düşünmeye çağırdı.
Moskova şimdi, Rusya'yı hedef alan İngiliz ve Fransız nükleer silahlarının silah kontrol çerçevesine dahil edilmesini talep ediyor ve bu, Moskova ile yarım yüzyıldan uzun süredir devam eden ikili nükleer anlaşmalardan sonra Washington açısından kabul edilmesi mümkün olmayan bir adım olarak görülüyor.
