Rusya'nın Ukrayna'ya düzenlediği askeri operasyonların ağır sonuçlarına bir yenisi daha eklendi. AB ve NATO'dan birbiri ardına gelen adımlara, Avrupa Konseyi de katıldı.
Avrupa Konseyi Parlamenterler Meclisi (AKPM) Genel Kurulu, Rusya'nın Avrupa Konseyi'nden ihracını içeren, "Rusya Federasyonu'nun Ukrayna'ya saldırısının sonuçları" başlıklı bir raporu görüşerek oy birliğiyle kabul etti. Oylamaya katılan 216 milletvekilinin tümü kabul oyu kullanırken 3 milletvekili oylamaya katılmadı. Rusya Federasyonu, oylamadan birkaç saat önce Konsey'den çekilme kararını Genel Sekreter Marija Buric'e resmen iletti.
Avrupa Konseyi Parlamenterler Meclisi, Strasbourg'daki olağanüstü toplantıda, Rusya'nın Avrupa Konseyi'nden ihracını öngören raporu görüştü. Norveç milletvekili Ingjerd Schou’nun hazırladığı taslak raporda, Rusya'nın Ukrayna'yı ihlalinin Birleşmiş Milletler Şartı'nın ve Avrupa Konseyi statüsünün 3. maddesini ihlal ettiği belirtildi. Rusya ihraç edilse de, Avrupa değerlerini paylaşan Ruslar ve Rus sivil toplum örgütleriyle ilişkilerin devam etmesi istendi.
Genel Kurul'un Pazartesi günü yapılan ilk oturumunda, Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodimir Zelenski'nin yerine Başbakan Denis Şmihal, AKPM Genel Kurulu'na seslendi. Başbakan Şmihal, Konsey üyesi 46 ülkenin parlamenterlerini "Ukrayna'yı savunma çabalarını birleştirmeye ve aynı zamanda tüm Ukrayna'yı savunmaya" çağırdı.
Şmihal, Genel Kurul'dan "Rusya'nın Avrupa Konseyi'nden derhal ihraç edilmesini" istedi ve Ukrayna'yı ve Avrupa'yı savunmak için birlik olma çağrısı yaptı. Şmihal, "Bu haksız ve sebepsiz saldırıyı gerçekleştirenlerin Avrupa ailesi içinde kalamayacağını göstermelisiniz. Nükleer bir felaket olmadan veya tüm Avrupa alevler içinde olmadan önce bu saldırganlığı durdurmanın zamanı geldi" dedi.
İlk gün Genel Kurul'a hitap eden AK Genel Sekreteri Marija Buric, ise Ukrayna'nın Rusya saldırısı altında "son derece trajik bir durumda" olduğunu, ancak Rusya'nın Avrupa Konseyi'nden ayrılmasının da trajik bir durum olduğunu" dile getirdi. Buric, Rus saldırısını kınayarak, Genel Kurulu Ukrayna ile dayanışmaya çağırdı.
Savaş meydanından askeri kıyafetle bağlanan vekiller
Genel Kurul'un, rekor sayıda milletvekilinin konuşmak için başvurduğu ikinci günkü oturumunda görüşmeler sırasında duygusal yoğun saatler yaşandı. Ukrayna'daki savaş meydanlarından video konferans yöntemiyle bağlanan ve Genel Kurul'a hitap eden askeri kıyafet içindeki Ukraynalı milletvekillerinin konuşmaları salonda uzun alkış aldı.
Genel Kurul'da söz alan tüm AKPM üyesi milletvekilleri gibi, Türkiyeli milletvekilleri de "Ukrayna'ya tam destek verdiklerini ve Rusya'nın egemen bir devletin toprak bütünlüğünü hedef alan bu haksız saldırısını kınadıklarını; bu nedenlerle ihraç kararını destekleyeceklerini" dile getirdi.
Rusya resmen çekildi
Görüşmeler sürerken diplomatik bir hamle yapan Rusya Federasyonu, 1996 yılından bu yana üyesi olduğu Avrupa Konseyi'nden çekilme kararını resmen Genel Sekreter'e iletti. Moskova yönetimi, 10 Mart tarihinde "Avrupa Konseyi’nin ABD’nin ve uydularının kendilerini haklı çıkarmak için kullandıkları bir platforma dönüşen Konsey'den ayrılacağını" duyurmuştu. Ancak, oylama öncesine kadar bu kararı resmi olarak Genel Sekreter Marija Buric'e iletmemişti.
Görüşmelerin bitimine yakın açıklama yapan Avrupa Konseyi sözcüsü Daniel Holtgen, Rusya Federasyonu'nun Avrupa Konseyi'nden ayrıldığına dair resmi tebligatı Konsey Genel Sekreteri Marija Buric'e ilettiğini kaydetti. Holtgen Twitter hesabı üzerinden paylaştığı mesajında, "Genel Sekreter Marija Buric bugün Rusya Federasyonu'ndan, Statü'nün 7. maddesi uyarınca Avrupa Konseyi'nden çekildiğine ve Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesini feshetme niyetine ilişkin resmi bir bildirim aldı" ifadelerine yer verdi.
Oybirliği ile kabul edildi
Genel Kurul'da iki gün süren maraton görüşmelerin ardından rapor oylamaya sunuldu. Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi'ne "Rusya'nın Avrupa Konseyi'nden ihraç edilmesini" tavsiye eden karar 216 milletvekilinin katılımıyla "oy birliğiyle" kabul edildi. Üç milletvekili ise oylamaya katılmadı. Kararın oylama panosunda görünmesi üzerine milletvekilleri sonucu uzun süre ayakta alkışladı.
Oturumu yöneten AKPM Başkanı Tiny Kox, oylama sonuçlarını duyurduktan hemen sonra, "Örgütümüzün bir üyesinin ihraç edilmesini istemek zorunda kaldığımız için çok üzgünüm. Ama kırmızı çizgilerimizi geçenlerin bu Konsey'de olmadığını göstermek gerekti. Buna cesaret ettiğimiz için de mutluyum. Yarın Bakanlar Komitesi'ne görüşmelere ve sonuca ilişkin bilgi vereceğim" dedi.
Tavsiye niteliğindeki kararın, üye devletlerin büyükelçilerinden oluşan Bakanlar Komitesi toplantısının ardından Perşembe günü kesinleşmesi bekleniyor. Bakanlar Komitesi, Rus işgalinin hemen ertesi günü, 25 Şubat'ta, "Rusya’nın üye devlet olarak Statü kapsamında bağlı olduğu yükümlülükleri son derece ciddi bir seviyede ihlal ettiğini" belirterek, Avrupa Konseyi Statüsü'nün 8’inci maddesi uyarınca, Rusya'nın Konsey’deki temsil hakkını askıya almıştı.
