Tahran hükümeti rejim karşıtlarının haberleşmesini önlemek için internetteki sosyal paylaşım sitelerini yasakladı.
Uluslararası Af Örgütü’ne göre gazeteciler, sivil toplum örgütleri, düşünce kuruluşlar ve muhalefet liderlerine uygulanan baskı seçim yaklaştıkça artıyor.
Örgüt Başkanı Suzanne Nossel, hükümetin internet kafelerinde yüzlerce siber polis görevlendirdiğini, izinsiz ve onaysız haberleşebilmenin imkânsız hale geldiğini söyledi.
Rejim karşıtları, muhalefet grupları ve öğrenci dernekleri toplu eylemler organize etmek için Facebook, Twitter ve cep telefonlarını kullanıyordu.
Uluslararası Af Örgütü’nün Raporu
28 şubat 2012
“İran’da seçimler yaklaştıkça muhalifler daha da bastırılıyor”
Uluslararası Af Örgütü bugün yaptığı açıklamada bu hafta yapılacak olan parlamento seçimleri yaklaşırken İran’ın ifade özgürlüğüne yönelik baskılarının çarpıcı bir biçimde arttığını dile getirdi.
71 sayfalık “Sizi bastırmamız emredildi”: Muhaliflere Yönelik Baskıyı Genişletmek raporu ayrıntılı bir biçimde muhalefet liderleri Mir Hüseyin Musavi ve Mehdi Kerrubi’nin Şubat 2011’deki protesto çağrısının ardından, İranlı yetkililerin yasalarda ve uygulamalarda nasıl muhalifleri bastırdığını ve son aylarda bir tutuklama dalgası başlattıklarını anlatıyor.
Uluslararası Af Örgütü, süregelen bu baskının İran’ın Orta Doğu ve Kuzey Afrika’daki protestoları destekleme iddialarının ne kadar boş olduğunu gözler önünde serdiğini açıkladı.
Orta Doğu ve Kuzey Afrika Direktör Yardımcısı Ann Harrison, “Bugün İran’da yetkililerin sosyal ve siyasi olarak kabul edilebilir bulduğu şeylerin oluşturduğu o dar alanın dışında kalacak herhangi bir şey yaparsanız kendinizi riske atmış olursunuz. İnternette sosyal bir grup kurmaktan, bir sivil toplum kuruluşu kurmak ya da bir sivil toplum kuruluşuna katılmaya veya statükoya karşı muhalefetinizi dile getirmeye kadar birçok şey hapse girmenize yol açabilir. Bu dehşet verici rapor, İran hükümetinin Mısır, Bahreyn ve bölgedeki diğer ülkelerdeki protestocularla dayanışma girişimlerinin ikiyüzlülüğünün altını çiziyor” diye konuştu.
Rapor, son aylarda yaşanan tutuklama dalgasının aralarında avukatlar, öğrenciler, gazeteciler, siyasi aktivistler ve yakınları, dini ve etnik azınlıklar, film yapımcıları ve özellikle medya ile uluslararası bağlantıları olan insanları kapsayan grupları hedef aldığını ortaya koydu.
Muhalefet liderleri Mir Hüseyin Musavi ve Mehdi Kerrubi -2009 seçimlerinde kaybeden devlet başkanı adayları- Şubat 2011’den bu yana fiilen ev hapsinde. Kerrubi’nin eşi Temmuz 2011’de salıverilirken, Musavi’nin eşi Zehra Rahnavard eşiyle birlikte hala ev hapsinde.
2 Mart’taki parlamento seçimleri yaklaşırken durum daha da kötüleşti
Resmi kısıtlama, yetkililer tarafından çok önemli bir tehdit olarak görülen elektronik medyayı hedef aldı. Ocak’ta kıdemli bir polis memuru Google’ın bir arama motoru değil “casusluk aracı” olduğunu söyledi. Aynı ay son dönemde kurulan Siber Polis internet café sahiplerinden CCTV kurmalarını ve bilgisayarları kullanmadan önce müşterilerin kimliklerini kaydetmelerini istedi.
Blog yazarı Mehdi Kazali bu ay "sistem karşıtı propagandayı yaymak", "ulusal güvenliğe karşı toplanmak ve gizli anlaşmalar yapmak" ve "yetkilileri aşağılama"yı da içerdiğine inanılan suçlardan dört buçuk yıl hapis cezası, ardından 10 yıllık "iç sürgün" ve para cezasına mahkûm edildi. Aldığı "iç sürgün" cezasını cezaevinde geçirip geçirmeyeceği ise kesin değil.
İlk olarak 2011’de suçlanan ve kefaletle serbest bırakılan Kazali, Ocak ayında yeniden tutuklandı. Şu an, sağlığı konusunda endişe uyandıracak bir şekilde, tutuklanmasını protesto amaçlı 40 gündür açlık grevi yaptığı Tahran’ın Evin Cezaevi’nde tutuluyor.
Aralarında kadın hakları gruplarının da olduğu insan hakları savunucularına yönelik taciz, tutuklama ve mahkûmiyet de şiddetini arttırdı ve birkaç sivil toplum kuruluşu kapatıldı.
İnsan Hakları Savunucuları Merkezi’nin kurucu üyelerinden Abdülfatih Sultani, Eylül ayında tutuklandı ve Evin Cezaevi’nde aralarında uluslararası insan hakları ödülünü kabul etmenin de bulunduğu suçları üzerine açılan davanın sonucunu bekliyor.
Bağımsız seslere yönelik baskı İran dışındakilere kadar ulaştı
Bu aybaşında BBC, Farsça yayın yapan servislerinde çalışanların akrabalarının tacize uğradığını, bir tanesinin Ocak ayında tutuklandığını ve tecritte tutulduğunu, diğerlerinin de pasaportlarına el konduğunu dile getirdi.
Uluslararası Af Örgütü, muhalif görüşlere yönelik saldırıların İran’da insan haklarının kötüleşmesiyle aynı dönemde gerçekleştiğini söyledi.
2011’de 2010’a nazaran dört kat daha fazla halka açık infaz gerçekleşti. Uluslararası Af Örgütü bu uygulamanın halk arasında korku yaratmak için yetkililer tarafından kullanıldığını dile getirdi.
Geçen yıl içinde yüzlerce insanın genel olarak uyuşturucu ile ilgili suçlardan ölüm cezasına mahkûm edildiğine inanılıyor. İran, uluslararası hukuk uyarınca kesinlikle yasak bir uygulama olan genç suçluları infaz etmeye devam ediyor.
Uluslararası Af Örgütü uluslararası topluma, İran’daki nükleer programın yarattığı gerginliğin ya da daha geniş bölgedeki olayların İran’a insan hakları yükümlülüklerini yerine getirmek için baskı yapma konusunda dikkatlerini dağıtmalarına izin vermemeleri çağrısında bulundu.
Hareket özellikle Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Konseyi’nden Mart ayında İran Özel Raportörü’nün yetkisini yenilemesi talebinde bulundu.
Harrison, “Bu derece baskıya maruz kalan İranlılar için, insan hakları pahasına diplomatik çevrelerin ülkeleri hakkındaki tartışmalarının ağırlıklı olarak nükleer programa odaklandığını görmek cesaret kırıcı olabilir. İran hükümetiyle ilgilenen ülkeler, İran’ın cesur insan hakları savunucuları, sendikacıları, azınlıkları ve gazetecilerine karşı olan sorumluluklarını görmezden gelemezler” diye konuştu.
