İran, Suriye’deki muhalefeti bastırmak için Şam hükümetine askeri ve lojistik destek sağladığı yönünde Batılı ülkelerin öne sürdüğü iddiaları reddetti. Ancak Tahran hükümetinin son yıllarda Suriye’nin önemli bir müttefiki olduğu bir gerçek.Ayaklanmalar, Tahran hükümetinin önemli bölgesel ortağı Suriye’yi zayıflattı.
İran, ayaklanmalarda Beşar Esad hükümetine destek verdiği iddialarını yalanlıyor. Ancak İngiliz ve Amerikalı yetkililer, bu desteği kanıtlayabileceklerini söylüyor. Usame Munecid gibi Suriyeli eylemciler de bu iddiaları doğruluyor: “Tahran emniyet müdürü birkaç haftalığına Suriye’deydi. Ayaklanmaları bastırmak Suriye İçişleri Bakanlığı’na yardım ediyordu. Burada, İran’daki Yeşil Devrim adlı muhalefeti bastırdıkları stratejilere tanık olduk.”
Genelde Arap dünyasındaki siyasi değişim çağrılarına destek veren İran, iş Suriye’ye gelince kırmızı çizgiyi çekti. Tahran hükümeti 2009 yılında Yeşil Muhalefet’in protesto eylemlerinde de farklı davranmamıştı.
Şam hükümeti, gerek Esad ailesinin, gerekse çevresindeki Alevi yandaşlarının da desteğiyle, Sünniler’in egemen olduğu Arap dünyasında, Şii İran’a yakın bir müttefik oldu.
Devam eden ayaklanmalar, Suriye hükümetini mezhep ayrılığını daha da kışkırtmaya itti.
Suriye’deki demokrasi hareketinin aktif katılımcılarından biri olan Arkansas Üniversitesi profesörlerinden Necip Ghadbiyan, protestocuların Esad’ın dini ayrımcılığı körükleme girişimlerini reddettiğini söylüyor: “Hükümet korku politikaları uyguluyor. Ülkede değişim olacağı zaman bunun Aleviler’i de etkileyeceğini iddia ediyor. Biz Aleviler de dahil herkese güvence vermeye çalışıyoruz. Bu diktatörlükten Aleviler dahil herkes yeterince çekti.”
Ghadbian, Suriye’de Alevi azınlığın iktidarının tek yararını, yine bunlar içinde azınlık bir kitlenin, Esad ailesinin gördüğünü söylüyor.
Esad rejimi, İran’ın Ortadoğu’da İsrail’e karşı kurmak istediği direniş zincirinin önemli
Bu iki ülkeye, Lübnanlı Şii grup Hizbullah da katıldı.
Ancak Suriye’deki durum kötüleştikçe, İran’ın bölgedeki konumunu kaybetmemek için elinden geleni yapacağını düşünenler de var: “İran’ın Arap dünyası ve Ortadoğu’daki nüfuzunun yolu Suriye’den geçiyor. Suriye’de rejim çökerse, bu durumda Tahran hükümeti, elindeki kuklasını, yani Hizbullah’ı kaybetmek istemeyecektir.”
Hizbullah geçen hafta Lübnan hükümetinde de konumunu güçlendirdi.
Suriye’deki ayaklanmaları bastırmak için Esad rejimine yardım ettiği suçlamalarını yalanlayan İran, Batı’nın bu suçlamalarla dikkatleri dağıtarak Arap dünyasını karıştırmak isteyen İsrail’in çıkarlarını korumaya çalıştığını iddia ediyor.
İran Dışişleri Sözcüsü Ramin Mehmanparast da bu görüşte: “Bu çabalar bölge halkına, ayaklanmalarının nedenini, geri kalmalarının arkasında yatan gerçekleri unutturmak için. Bunlar bölgedeki Siyonist rejimle bağlantılı Amerika ve diğer Batılı ülkelerin politikaları.”
Suriye hükümeti ısrarla halktan destek gördüğünü iddia ediyor. Ancak muhalefetin acımasız bastırma yöntemlerine boyun eğmeyi reddetmesi, İran’ın Suriye’yle ittifakını ne kadar sürdüreceği ya da bu ittifakın kendisine yarar sağlayıp sağlamayacağı konusunda soru işaretleri doğuruyor.
