Ukrayna ile savaş 6'ıncı ayına girerken, dünyanın gözü Rusya'nın kontrolu altına geçen Avrupa'nın en büyük nükleer santrali Zaporijya Nükleer Santrali'nin güvenliği konusuna çevrildi.
Rusya Cumhurbaşkanı Vladimir Putin'in, telefonda görüştüğü Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron'a, "Uluslararası Atom Enerjisi Dairesi'nin (IAEA) Zaporijya Nükleer Santrali'nde inceleme yapması çağrısını kabul ettiğini ancak bölgeden askerlerini çekmesinin sözkonusu olmadığını söylediği bildirildi. Açıklama Elysee'den geldi.
BM Genel Sekreteri Antonio Gutteres ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın, Lviv kentinde Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodimir Zelenski ile yaptkları üçlü zirvenin ardından Fransa Cumhurbaşkanı Macron, Rus lider Vladimir Putin'i arayarak, nükleer santralın güvenliğini konuştu.
VOA Türkçe'nin Elysee kaynaklarından edindiği bilgiye göre, 23 Mayıs'tan bu yana görüşmeyen Putin ve Macron arasında öğle saatlerinde gerçekleşen telefon görüşmesi, 1 saat 15 dakika sürdü.
Görüşme önerisi Macron'dan geldi ve görüşme gündemini ağırlıklı olarak Rus ordusunun kontroluna geçen Avrupa'nın en büyük nükleer santralinin güvenliği konusu ve tahıl ithalatı oluşturdu.
Lviv'deki üçlü zirvede Gutteres, Erdoğan ve Zelenski, nükleer santralin güvenliği için Rusya'dan askerlerini çekmesi ve IAEA'nın sitede inceleme yapmasına izin vermesi çağrısı yapmıştı.
Zelenski, IAEA'nın Ukrayna toprakları içindeki nükleer santralde inceleme yapmasını kabul edince, gözler Putin'e çevrilmişti.
Elysee'den yapılan açıklamaya göre, Macron, Zaporijya santralindeki durumun "nükleer güvenlik ve güvenlik açısından oluşturduğu riskler konusundaki endişesini" bir kez daha vurguladı. Ayrıca, Ukrayna ve Birleşmiş Milletler tarafından onaylanan koşullar altında, IAEA'dan bir uzman heyetinin mümkün olan en kısa sürede yerinde gönderilmesini de desteklediğini bildirdi.
Vladimir Putin ise, Macron'a "bu misyonun konuşlandırılması ve belirtilen yöntemler konusunda anlaşmaya vardığını" açıkladı. Elysee Sarayı'ndan yapılan açıklamada, "İki cumhurbaşkanının, teknik ekipler arasında planlanan değişimlerin ardından ve misyonun konuşlandırılmasından önce bu konuda önümüzdeki günlerde tekrar görüşecekleri" belirtildi.
Elysee diplomatları, Putin'in de onayından sonra IAEA'nın bu misyonu bir an önce hayata geçirmesini ve uzmanların hızla santrale girmesini istediklerini, Fransa olarak IAEA'ya teknik ve malzeme desteği sunabileceklerini belirtti.
IAEA yetkililerinin Ukrayna'nın talebi üzerine santralin güvenliğinin sağlanması için alınması gereken önlemleri de belirleyeceği vurgulandı.
Putin, Zaporijya'nın silahsızlanmasını reddetti
Fransız ve Rus liderlerin telefon görüşmesinde Zelenski'nin "Zaporijya Nükleer Santrali'nin ve çevresinin tamamen silahsızlandırılması yönündeki" talebi de gündeme geldi. Putin, bu talepleri reddettiğini, bölgeden askerlerini çekmeyeceğini açıkladı.
Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın "yeni bir Çernobil istemiyoruz", Gutteres'in de "Santrale yönelik bir saldırı intihar olur" uyarıları hakkında da Putin, "Nükleer santralin bombalanmasının büyük çaplı bir felaket olacağı" görüşünü dile getirdi.
Rus tahılının ithali önündeki engeller
Kremlin'den yapılan açıklamada ise, Vladimir Putin'in, Macron'a "Rus tarım ürünlerinin ihracatının önündeki engellerden şikayet ettiği" belirtildi. Açıklamada, geçtiğimiz ay İstanbul'da bir anlaşma imzalanmasına rağmen Ukrayna tahıllarının taşındığı ancak halen Rus tarım ürünlerinin önündeki engellerin kaldırılmadığı dile getirdi.
Kremlin'e göre Putin, "Rus ihracatının önündeki engellerin, dünya gıda güvenliğine ilişkin sorunların çözüm çabalarına katkı sunmadığını" söyledi.
Elysee kaynakları, Rusya'nın tahıl fiyatları üzerinde spekülasyon yapması endişesi dışında, Rus tahılının ithalatı önünde yasal bir engel bulunmadığını, AB'nin ya da Batı'nın Rus tahılı üzerinde ambargosu olmadığını belirtti.
