Pfizer ve Alman ortağı BioNTech, geçen hafta yaptıkları açıklamada, aşılanmadan altı ay sonra enfeksiyon riskinin artması nedeniyle ABD ve Avrupalı denetçilere birkaç hafta içinde üçüncü doz takviye aşısının onaylanması için başvuruda bulunacaklarını bildirmişti.
Pfizer/BioNTech, sözkonusu enfeksiyon riskini kanıtlayan veri paylaşımında bulunmadı, ancak verilerin kısa süre içinde kamuoyuna açıklanacağını bildirdi. Pfizer'dan yapılan açıklamada konuyu ele almak üzere federal sağlık yetkilileriyle Pazartesi günü bir toplantı yapılacağı kaydedilmişti.
Bazı aşı uzmanlar, Reuters haber ajansına verdikleri söyleşilerde, Pfizer'ın takviye üçüncü doz aşının gerekliliğini sorguladı ve özellikle de halklarına henüz ilk doz aşıları yapmakta zorlanan çok sayıda ülke olduğu göz önünde bulundurulduğunda üçüncü doza gerek olduğunu kanıtlamak için daha fazla veriye ihtiyaç olduğunu vurguladı.
Washington eyaletinin Seattle kentindeki Fred Hurchinson Kanser Merkezi'nden virolog Dr. Larry Corey, "Pfizer'in bu kadar karmaşık bir kararı tek taraflı bir yaklaşımla alması hayal kırıklığı yaratıyor" dedi. Dr. Corey, ABD hükümetinin desteklediği COVID-19 aşı deneylerinin liderliğini üstlenen uzmanlardan biri. İlk kez Hindistan'da ortaya çıkan ve şu anda birçok ülkede görülen enfeksiyonların egemen varyantı haline gelen Delta'nın yükselişi, mevcut aşıların yeterli düzeyde koruma sağlayıp-sağlamadığı kaygılarını arttırdı. Bazı uzmanlar, aşılanan kişiler arasında hastaneye yatışların ve ölümlerin artması durumunda üçüncü takviye doz aşıların yapılması gerekebileceği görüşünde.
Pennsylvania eyaletinin Philadelphia kentindeki Çocuk Hastanesi Aşı Eğitim Merkezi Başkanı Dr. Paul Offit, takviye aşılar için bu şekilde bir gerekçe olması gerektiğini kaydediyor.
Aynı zamanda ABD Gıda ve İlaç Dairesi'ne (FDA) aşılar konusunda danışmanlık yapan Dr. Offit, ABD'de şu anda Corona virüsü nedeniyle hastalananların büyük çoğunluğunun aşısız kişiler olduğunu, bu nedenle üçüncü takviye dozlar için herhangi bir gereksinim olmadığını vurguluyor.
Pfizer'in üçüncü doz aşı ruhsatı başvurusunu duyurduğu Perşembe günü ABD'li sağlık yetkilileri, iki doz Pfizer-BioNTech aşısı olan kişilerin Delta varyantı dahil ağır hastalık ve ölüm riskinden korunduğunu açıklayarak kamuoyunu rahatlatmaya çalıştı.
FDA ve ABD Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri (CDC) tarafından ortak yapılan açıklamada ”Tam olarak aşılanan Amerikalılar'ın şu anda takviye doza ihtiyacı yok” denildi.
Pfizer sözcüsü, eleştiriler hakkında yorum yapmayı reddetti.
İsrail'den gelen bulgular
Pfizer CEO'su Albert Bourla ve diğer yetkililer, aylardır, COVID-19'a karşı takviye doz aşı yapılmasının gerekliliğini gündeme getiriyor. Takviye COVID-19 aşıları, Pfizer'a uzun yıllar boyunca büyük miktarda kar sağlayabilir.
Pfizer, üçüncü doz aşı için acil kullanım başvurusuna gerekçe olarak geçen hafta İsrail Sağlık Bakanlığı'nın yayınladığı bulguları öne çıkarıyor. İsrail Sağlık Bakanlığı, Delta varyantına karşı Pfizer aşısının bulaşmayı ve hafif hastalık belirtilerini önlemede yüzde 64 oranında etkili olduğunu açıklamıştı. Bakanlık, hastaneye yatış ve ölümlerde aşının yüzde 93 etkinlik oranına sahip olduğunu bildirmişti.
Pfizer'ın bilimsel araştırmalar sorumlusu Mikael Dolsten, Reuters haberi ajansına, İsrail'in verilerinin, aşılarını Ocak ya da Şubat ayında olanlarda aşının etkinlik oranının azalmaya başladığını gösterdiğini söyledi. Pfizer yönetim kurulu üyesi Scott Gottlieb de CNBC televizyonuna yaptığı açıklamada, aşılı bu kişiler arasında yaşlıların, COVID-19'u hafif ya da belirtisiz geçirenlerin olduğunu kaydetti.
Dolsten, "Enfeksiyonun yaşlı bireylerde ne kadar tehlikeli olduğunu göz önünde bulundurduğumuzda bu kişilerin enfeksiyon kapması, asla görmek isteyeceğimiz bir durum değil. Bu nedenle sonbahar ve kış aylarına girerken aşılarını uzun süre önce olan yaşlı kişiler için takviye dozlar bir seçenek olabilir" dedi.
Ancak İsrail Sağlık Bakanlığı, Corona virüsü enfeksiyonuna yakalanan aşılı kişilerle aşı oldukları tarih arasında bir bağlantı olduğuna ilişkin herhangi bir veri yayınlamadı. Bakanlıktan Pazar günü yapılan açıklamada hükümetin bağışıklık sistemi zayıf olan kişiler gibi COVID enfeksiyonu açısından yüksek risk grubunda olanlara takviye aşı sunacağı bildirildi.
Şu anda aşının etkinlik seviyesinin düşmesine neden olan etkenin ne olduğunun netlik kazanmadığına işaret eden Dr. Larry Corey, "Bu durum azalan antikor seviyesinden mi yoksa başka bir etkenden mi kaynaklanıyor?" sorusunu gündeme getiriyor.
ABD hükümeti, aşıların Delta varyantına karşı nasıl etkinlik gösterdiklerine ilişkin Moderna aşısını içeren iki çalışmaya destek veriyor. Bu çalışmaların sonuçlarının sonbahar aylarının sonunda açıklanması bekleniyor.
Tennessee eyaletinin Nashville kentindeki Vanderbilt Üniversitesi Tıp Merkezi'nden aşı uzmanı Dr. William Shaffner, Pfizer'ın ön verilerinin aşının üçüncü dozunun antikor seviyelerini yükselttiğine ilişkin açıklamaların, üçüncü doza ihtiyaç duyulması halinde, umut verici olduğunu söyledi.
Ancak Dr. Shaffner, "Takviye doz aşıların şimdi yapılmasının gerektiğini düşünmediğini" kaydetti.
WHO: “Birçok ülke aşıya erişmeye çalışırken ülkeler takviye doz aşı siparişi vermemeli”
Dünya Sağlık Örgütü’nden (WHO) Pazartesi günü yapılan açıklamada çok sayıda ülkenin COVID-19 aşısı tedarik etmeye çalıştığı bu dönemde zengin ülkelerin aşılanmış nüfusları için ilave doz aşı siparişinde bulunmaması gerektiği bildirildi.
WHO Başkanı Tedros Adhanom Ghebreyesus, pandemi nedeniyle ölüm vakalarının yeniden artışa geçtiğini, Delta varyantının egemen hale geldiğini ve birçok ülkenin sağlık çalışanlarını korumak için yeterli doz aşı tedarik edemediğini söyledi.
WHO Başkanı, “Delta varyantı tüm dünyayı kasıp kavuruyor, yeni COVID-19 vakalarının ve ölümlerin yükselmesine neden oluyor. COVID-19 aşısı tedarikindeki küresel uçurum çok derin ve adaletsiz. Bazı ülkeler, diğerleri henüz sağlık çalışanlarını ve en savunmasız nüfusları henüz aşılayamamışken milyonlarca doz takviye aşı siparişi veriyor” dedi. WHO’ya göre Delta varyantı şu anda 104 ülkede tespit edildi.
MRNA aşılarını üreten Pfizer ve Moderna firmalarının kitlesel aşılanma oranları yüksek ülkelere takviye doz aşı tedarik etmeyi hedeflediğini söyleyen Tedros, bu firmaların, orta ve düşük gelirli ülkeler için kurulan küresel aşı paylaşım girişimi COVAX’a aşı sağlamaları gerektiğinin altını çizdi.
WHO bilim uzmanı Soumya Swaminathan, tam olarak aşılananlar için takviye doz gerektiğini gösteren herhangi bir kanıt olmadığını kaydetti ve üçüncü dozlara bir gün gereksinim duyulacak olsa da bu aşılara şu an ihtiyaç olduğuna ilişkin kanıt olmadığını vurguladı.
Swaminathan, üçüncü doz aşılara gereksinimin “ilaç firmalarının takviye doz yapılmasına ihtiyaç olduğu şeklindeki açıklamalarına değil, bilim ve veriye dayalı olması gerektiğini” söyledi.
WHO’nun acil durum sorumlusu Mike Ryan da aşılara erişim olmayan yerlerde savunmasız kişilerin öldüğü bir dönemde ülkelerin değerli aşı dozlarını takviye olarak kullanmasının “öfke ve utanca” neden olacağını ifade etti.
