Gezi Davası kapsamında Silivri Cezaevi’nde tutuklu Osman Kavala’nın yeniden yargılanmasıyla ilgili talebini değerlendirmek üzere yargı kararıyla İstanbul 13. Ağır Ceza Mahkemesi’nin heyeti değiştirildi.
Gezi Davası, Taksim Meydanı’nın yanındaki Gezi Parkı’nın korunması amacıyla 2013 yılı yazında yaşanan protesto eylemleri üzerine Cumhurbaşkanı ve AK Parti Genel Başkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın tepkisiyle birlikte Mart 2014’ten beri ülke gündeminde.
Osman Kavala ise, Türkiye’de en uzun soluklu yargılama başlıklarından birisi olan Gezi Davası gerekçesiyle 18 Ekim 2017’den bu yana cezaevinde. Dava sürecinde aralıksız şekilde özgürlüğünden mahrum durumdaki Kavala, Erdoğan’ın “Türkiye’nin George Soros’u” olarak suçladığı isim.
Öte yandan, Kavala’nın Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin (AİHM) kararları uyarınca serbest bırakılmaması nedeniyle Avrupa Konseyi tarafından Türkiye’ye uyarılar yapılmıştı.
Son olarak Kavala, avukatları aracılığıyla AİHM kararı uyarınca yeniden (dördüncü kez) yargılanma talebinde bulundu. Ancak Kavala hakkında ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına imza atan İstanbul 13. Ağır Ceza Mahkemesi (ACM), yeniden yargılama talebini reddetti.
Kavala’nın avukatı Hilal Zengin ise, İstanbul 13. Ağır Ceza Mahkemesi’nin Kavala aleyhindeki hükmü veren heyetten oluşması nedeniyle yeniden yargılama talebiyle ilgili değerlendirme yapmasına itiraz etti. Bu itiraz üzerine İstanbul 14. Ağır Ceza Mahkemesi ise, İstanbul 13. ACM’de heyet değişikliği yapılmasına karar verdi. Mahkeme, önceki yargılamayla hapis cezası hükmü vermiş heyet tarafından yeniden yargılama yapılamayacağı yönündeki itirazı haklı buldu.
Yeni heyet, Osman Kavala’ya yeniden yargılama kapısını açacak mı?
Şimdi İstanbul 14. ACM’nin kararı uyarınca eski heyetteki İstanbul 13. ACM Başkanı Mesut Özdemir ve üye hakim Murat Bircan, yeniden Kavala’yla ilgili değerlendirmede bulunmayacak.
İstanbul 13. ACM’nin yeni heyeti, İstanbul 24. Ağır Ceza Mahkemesi Başkanı Şenol Kartal ile Gezi davasında görev almayan üye hakimler Mücahit Kemal Yamak ve Enes Budak’tan oluşacak. Ancak bu heyet değişikliği, Kavala’nın yeniden (dördüncü kez) yargılanacağı anlamına gelmiyor. Bu yeni heyet, sadece Kavala’nın yeniden yargılanması talebini değerlendirecek.
Yeni heyet, Kavala’nın talebiyle ilgili ret kararı verebilir ve böylece yerel mahkemece izlenen “AİHM’in kararına uymama, direnme” tutumunu sürdürmüş olur, ya da Kavala’ya yeniden yargılama yolunu açabilir ve böylece Gezi Davası süreci sanık Kavala yönünden yeniden başlar.
Son günlerde Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi’nin, Türkiye aleyhine AİHM kararını uygulamadığı için yaptırım süreci başlatması nedeniyle Kavala’nın tahliye edilmesi gerektiği yönündeki görüşler tartışılıyordu. CHP Genel Başkanı Özgür Özel’in, Cumhurbaşkanı ve AK Parti Genel Başkanı Recep Tayyip Erdoğan’la 2 Mayıs’taki görüşmesinde masaya getirdiği başlıklardan birisi de Kavala’nın durumuydu.
Bu arada İstanbul 13. ACM’deki hakim Mesut Özdemir, Anayasa Mahkemesi’nin Can Atalay’ın milletvekili seçilmesi nedeniyle hak ihlali kararına uymamasıyla tanınmıştı. Hakim Murat Bircan’ın ise geçmişte AK Parti’den milletvekili aday adayı olduğu kamuoyuna yansımıştı.
Yeni heyetteki hakim Şenol Kartal’ın ise, AK Partili Başakşehir Belediyesi’nin eski hukuk müşaviri olduğu basına yansıdı.
Gezi Davası’nda Kavala ve diğer sanıklarla ilgili süreç nasıl gelişti?
Anadolu Kültür Derneği’nin kurucusu ve işinsanı Kavala, Gezi Davası sürecinde üçüncü kez yargılanması sonucunda, 25 Nisan 2022’de ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına çarptırıldı.
Davada tutuksuz yargılanan diğer sanıklar Mücella Yapıcı, Çiğdem Mater, Hakan Altınay, Mine Özerden, Can Atalay, Tayfun Kahraman ile Yiğit Ali Ekmekçi’nin de 18'er yıl hapis cezasına çarptırılmalarına ve tutuklanmalarına karar verildi.
İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 3. Ceza Dairesi ise, İstanbul 13. Ağır Ceza Mahkemesi’nin Gezi Davası’nın üçüncü yargılanmasında verdiği bu hapis cezalarını 28 Aralık 2022 tarihinde onadı.
Ardından Yargıtay 3. Ceza Dairesi ise, 28 Eylül 2023'te aldığı kararıyla Osman Kavala, Can Atalay, Tayfun Kahraman, Mine Özerden ve Çiğdem Mater Utku hakkındaki hapis cezası kararlarını onadı ancak Ali Hakan Altınay, Yiğit Ali Ekmekçi ve Ayşe Mücella Yapıcı hakkında verilen hapis cezalarını bozdu.
Yargıtay 3. Ceza Dairesi tarafından Gezi Davası’yla ilgili bu üçüncü yargılama sonucundaki onama kararı, Türkiye’de Can Atalay’ın milletvekilliği durumu nedeniyle Türkiye’de “anayasa krizi” sürecine yol açtı.
Forum