Norveç Başbakanı Jens Stoltenberg, Cuma günü yaşanan kanlı olaydan sonra ulusal güvenlik değerlendirmesi yapacağını, emniyet teşkilatının gücü ve kapasitesinin de gözden geçirileceğini söyledi.
Başbakan Stoltenberg şiddete karşı tepkilerinin demokrasi, daha fazla açıklık ve daha geniş siyasi katılım olacağını belirtti.
Öte yandan kanlı saldırılar ve saldırıları üstlenen zanlı hakkındaki ayrıntılar yavaş yavaş ortaya çıkıyor.
Anders Behring Breivik’in avukatı, müvekkilinin davranışlarının akli dengesinin bozuk olduğuna işaret ettiğini söyledi. Ancak siyasi uzmanlar, zanlıyı motive eden fikirlerin Avrupalı aşırı sağcılarınkiyle örtüştüğüne işaret ediyor.
Breivik’in saldırıları gerçekleştirmeden önce bin 500 sayfalık bir bildiri yazdığı ve internete koyduğu bildiriliyor. Breivik yazdığı metinde Marksizm, çok kültürlülük ve küreselleşmeye karşı çıkıyor ve Müslümanların Avrupa’yı işgal ettiğini öne sürüyor. Zanlı yazısında Avrupalıları yeni bir haçlı seferine çağırıyor.
Londra’daki Kingston Üniversitesi aşırı-sağ siyaset uzmanlarından Andrea Mammone, Norveçli saldırganın fikirlerinin Avrupa’daki aşırı sağcılarla örtüştüğünü savunuyor.
“Saf etnik bir toplum yaratma, tamamen beyaz ırktan oluşan Avrupalılık kavramı, bu kıtadaki aşırı sağcılar arasında yaygın bir görüş” diye konuşan uzman, aşırı sağcıların Avrupa’yı göçmenlerden arındırmak istediğini, şu anda Avrupa’ya en yoğun göç veren Müslümanların ise bu açıdan kolay bir hedef olarak görüldüğünü belirtiyor.
Göçmen karşıtları Avrupa’da siyasi zemin kazanmaya başladı. Norveç’te popülist söylemlere sahip sağcı İlerleme Partisi, parlamentoda ikinci sırada. Breivik de, İlerleme Partisi üyesiyken partiyi sonrada yumuşak bulup üyelikten ayrılmış.
İsveç’te geçen yıl parlamentoya giren Demokrat Parti “İsveç İsveçlilerindir” sloganıyla öne çıktı. Finlandiya’da Avrupa Birliği’ne karşı milliyetçi Gerçek Finliler Partisi, seçmenin beş oyundan birini aldı.
İskandinav ülkelerinin dışında Hollanda da en büyük üçüncü parti aşırı milliyetçi. Lideri Geert Wilders sıklıkla Müslümanlardan ve İslam’dan nefret ettiğini söylüyor.
New Internationalist adlı dergiden K. Biswas, son on yılda çok şeyin değiştiğini söylüyor.
Biswas, “İtalya’da, Danimarka’da, Hollanda’da sıradan muhafazakar sistemin dışında yetişmiş partiler var ve bunlar belli bir nüfuza sahip,” diye konuşuyor.
Bununla birlikte Avrupalı sağcılar Brevik’in saldırılarını kınamakta gecikmedi. Amerika’nın Sesi’ne demeç veren Norveç İlerleme Partisi lideri Siv Jensen, saldırıları “mide bulandırıcı” diye niteledi.
Ancak Avrupalı aşırı milliyetçiler Brevik’in fikirlerine destek veriyor, desteklemedikleri şeyse Norveçli saldırganın bunları hayata geçirme yöntemi.
Biswas da bu iki kavramı ayırt etmek gerektiği görüşünde. Bu fikirler artık dışlanmış, köşede kalmış fikirler değil” diyen gazeteci, aşırı milliyetçi fikirleri artık sıradan insanların da benimsemeye başladığını belirtiyor, ancak İslam karşıtlığı ya da seçkinler karşıtlığı gibi fikirlerin şiddetle bağdaştırılmasına karşı çıkıyor.
