Norveç, İrlanda ve İspanya Filistin devletini tanımaya karar verdi. İsrail, Filistinliler’in sevincine neden olan bu tarihi adımı kınayarak, Norveç ve İrlanda'daki büyükelçilerini geri çağırdı.
Bazı Avrupa ülkelerinin, bölgede kalıcı bir barış için iki devletli bir çözümün şart olduğunu savunarak, bir Filistin devletini tanımayı planladıkları belirtiliyordu. Bu ülkeler arasında Avrupa Birliği üyesi olmayan ancak Gazze sorununda AB ülkeleriyle uyumlu çalışan Norveç’in adı da geçiyordu.
Norveç Başbakanı Jonas Gahr Store, daha önce çıkan haberleri doğrulayarak ülkesinin 28 Mayıs'a kadar bir Filistin devletini tanıyacağını duyurdu.
Başkent Oslo’da Norveç Dışişleri Bakanı Espen Barth Eide ile basının karşısına çıkan Başbakan Store, Gazze’de devam eden savaşın, bölgede barış ve istikrara ulaşmanın yolunun “Filistin sorununun çözümüne bağlı olması gerektiğini çok açık bir şekilde ortaya koyduğunu” söyledi.
Store, hedefin “siyasi olarak bütünlüklü” ve Filistin Yönetimi'nden türeyen bir devlete ulaşmak olduğunu belirtti. Filistin devletini tanımadan barış gelmeyeceğini belirten Store, iki devletli çözümün İsrail’in çıkarları için de en iyi yöntem olduğunu kaydetti.
Başbakan Norveç'in attığı adımın hızlı bir şekilde yürürlüğe gireceğini ve ülkesinin 28 Mayıs'a kadar bir Filistin devletini tanıyacağını ifade etti.
Norveç'in bir Filistin devletini tanıması, 1993 yılında imzalanan Oslo Anlaşması’nın üzerinden 30 yıldan fazla bir süre geçtikten sonra gerçekleşti. O dönem İsrail Filistin çatışmasında bir dönüm noktası olarak görülen anlaşmayla Filistin Kurtuluş Örgütü (FKÖ) İsrail devletini tanımış ve İsrail de FKÖ'yü, Filistin halkının temsilcisi ve müzakerelerin ortağı olarak tanımıştı.
İspanya ve İrlanda
Mevkidaşı Store’den yaklaşık yarım saat sonra konuşan İspanya Başbakanı Pedro Sanchez ve İrlanda Başbakanı Simon Harris de, ülkelerinin Filistin devletini tanıdıklarını duyurdu.
İspanya parlamentosunda konuşan Başbakan Sanchez, ülkesinin 28 Mayıs'ta Filistin'i devlet olarak tanıyacağını söyledi.
Sánchez, Filistin'in tanınması ve Gazze'de olası bir ateşkes için destek toplamak amacıyla aylardır Avrupa ve Ortadoğu’da birçok temasta bulunmuş ve ülkesinin bu konuda kararlı olduğunu birçok kez dile getirmişti.
İspanya Dışişleri Bakanı José Albares ise, hükümetinin Filistin'i tanıma niyetini ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken'e ay başında bildirdiğini söyledi.
İrlanda Başbakanı Simon Harris de yaptığı açıklamada, Norveç ve İspanya ile koordine edilen bu hamlenin “İrlanda ve Filistin için tarihi ve önemli bir gün” olduğunu söyledi. Harris, bu adımın İsrail-Filistin çatışmasının iki devletli bir çözüm yoluyla çözüme kavuşturulmasına yardımcı olmayı amaçladığını söyledi.
İrlanda Dışişleri Bakanı Michael Martin de İrlanda'nın Filistin devletini 1967 sınırları temelinde tanımayı planladığını söyledi.
Bakan Martin, RTE radyosuna verdiği demeçte, "Bir devleti tanıdığımızda, o günkü hükümeti tanımayız, devleti tanımlanmış sınırlar içinde kalıcı bir insan nüfusu açısından tanırız ve bu durumda bu 1967 sınırlarıdır" dedi.
Bu sınırların "Gazze, Batı Şeria ve Kudüs'te hem bir İsrail devletinin hem de bir Filistin devletinin başkentini içeren tanımlanmış bir bölge" olduğunu kaydeden Martin, resmi tanımanın 28 Mayıs'ta gerçekleşeceğini de sözlerine ekledi.
Beyaz Saray: “Biden Filistin devletine müzakerelerle ulaşılması gerektiği görüşünde”
İspanya, İrlanda ve Norveç’in Filistin devletini tanıyacaklarını açıklamasının ardından Beyaz Saray yetkilileri, Başkan Biden’ın Filistin devletine tek taraflı tanımayla değil, taraflar arasında müzakerelerle ulaşılması gerektiğini söyledi.
Beyaz Saray Ulusal Güvenlik Danışmanı Jake Sullivan, Biden’ın “iki devletli çözümün güçlü bir destekçisi” olduğunu vurguladı.
Sullivan Çarşamba günü Beyaz Saray’da düzenlenen basın toplantısında, “Başkan Biden İsrail’in güvenliğini ve aynı zamanda Filistin halkının onurlu geleceğini güvence altına alan iki devletli bir çözümün bölgedeki herkes için uzun vadeli güvenlik ve istikrar getirmesinde en iyi yöntem olduğunu düşünüyor” dedi.
Berlin'den Filistin'in tanınmasına ilişkin açıklama: "Diyalog olmadan iki devletli çözüm olmaz"
Almanya Dışişleri Bakanlığı sözcüsü ise Çarşamba günü bir gazetecinin bazı Avrupa ülkelerinin Filistin devletini tanıma kararına ilişkin sorusuna verdiği yanıtta, Berlin'in iki devletli çözümü desteklediğini vurguladı.
Berlin'de düzenlenen olağan basın toplantısında konuşan sözcü, "Bağımsız bir Filistin devleti Alman dış politikasının değişmez hedefi olmaya devam ediyor" dedi ve bunun için bir diyalog sürecine ihtiyaç olduğunu belirtti.
Fransa Dışişleri Bakanı: "Filistin'i devlet olarak tanımak için gereken şartlar henüz oluşmadı"
Fransa Dışişleri Bakanı Stephane Sejourne ise bir grup Avrupa devletinin bölgeye barış getirmesi umuduyla Filistin devletini tanıyacaklarını açıklamalarının ardından, Filistin'i resmen devlet olarak tanımak için gerekli koşulların henüz yerine getirilmediğini söyledi.
"Bu sadece sembolik bir mesele ya da siyasi bir konumlanma sorunu değil, sorunun, barış ve güvenlik içinde yan yana yaşayan iki devletle çözülmesine hizmet eden diplomatik bir araçtır" diyen Sejourne, "Fransa, bu kararın bu süreç üzerinde gerçek bir etki yaratması için gerekli koşulların henüz sağlanmadığını düşünüyor" şeklinde konuştu.
İsrail, Norveç ve İrlanda’daki büyükelçisini geri çağırıyor
Gelişmeler üzerine açıklama yapan İsrail Dışişleri Bakanı Israel Katz, İrlanda ve Norveç'teki elçilerini “acil istişareler için” geri çağırdığını açıkladı.
Katz’ın açıklama yaptığı dakikalarda Norveç Filistin devletini tanıma kararını duyurmuş ancak İspanya ve İrlanda başbakanları henüz konuşmamıştı.
Israel Katz, “İrlanda ve Norveç bugün Filistinliler’e ve tüm dünyaya bir mesaj gönderme niyetinde: terörizm bedelini öder” dedi.
Katz, bu tanımanın İsrail'in Gazze'de tuttuğu rehineleri geri alma çabalarını engelleyebileceğini ve “Hamas ve İran'ın cihatçılarını ödüllendirerek” ateşkes ihtimalini azaltacağını söyledi. Ayrıca benzer bir tutum sergilemesi halinde İsrail'in İspanya Büyükelçisini geri çağırmakla tehdit etti.
Filistin yönetimi lideri Mahmud Abbas Norveç'in bir Filistin devletini tanımasını memnuniyetle karşıladı ve diğer ülkeleri de bunu takip etmeye çağırdı.
Filistin'in resmi Wafa haber ajansı tarafından yayınlanan açıklamasında Abbas, Norveç'in açıkladığı kararın “Filistin halkının kendi kaderini tayin hakkını” güvence altına alacağını ve İsrail'le iki devletli bir çözüme ulaşma çabalarını destekleyeceğini söyledi.
Bugüne kadar Birleşmiş Milletler Genel Kurulu'nun 193 üyesinden 143'ü Filistin'in BM'ye katılması yönünde oy kullanmıştı. Yine bu sabah itibariyle sadece dokuz Avrupa ülkesi Filistin'in devlet olmasını destekliyordu. Bu ülkelerin çoğu da bu kararı, 1988 yılında Sovyet bloğunun bir parçasıyken almıştı. Norveç, İrlanda ve İspanya'nın da Filistin’i devlet olarak tanımasıyla Avrupa’da bu sayı 12’ye yükseldi.
Türkiye'den memnuniyet açıklaması
Bu arada Türk Dışişleri Bakanlığı da İspanya, İrlanda ve Norveç'in Filistin devletini tanıyacaklarını açıklamalarını büyük memnuniyetle karşıladığını bildirdi.
Açıklamada, "Filistin’in tanınması, uluslararası hukukun, adaletin ve vicdanın gereğidir. İşgal altındaki Filistin halkının gasp edilen haklarının geri alınması ve Filistin’in uluslararası camiada hak ettiği statüye kavuşabilmesi bakımından son derece önemli bir adımdır. Türkiye olarak, daha fazla ülkenin Filistin’i tanıması yönünde çaba harcamayı sürdüreceğiz" denildi.
Forum