Nobel Kimya Ödülü Çarşamba günü, yaşamın yapı taşları olan proteinlerin yapısını tahmin eden ve tasarlayan çalışmaları nedeniyle David Baker, Demis Hassabis ve John Jumper'a verildi.
Nobel Kimya Komitesi Başkanı Heiner Linke, ödülün amino asit dizilimi ile protein yapısı arasında bağlantı kuran araştırmalara verildiğini söyledi.
Linke, “Bu aslında on yıllardır kimyada ve özellikle de biyokimyada büyük bir zorluk olarak tanımlanıyordu. Bugün ödüllendirilen de bu atılım oldu” dedi.
62 yaşındaki David Baker, Seattle'daki Washington Üniversitesi'nde görev yapıyor. 48 yaşındaki Demis Hassabis, Google'ın yapay zeka araştırma iştiraki olan ve 39 yaşındaki Jumper'ın da kıdemli araştırmacı bilim insanı olarak çalıştığı Google DeepMind'ın CEO'su.
Google DeepMind, X sosyal medya platformundan yaptığı açıklamada, “Bu ödül yapay zeka, hesaplamalı biyoloji ve bilimin kendisi için muazzam bir başarı” dedi.
Nobel Komitesi, Baker'ın 2003 yılında yeni bir protein tasarladığını ve araştırma grubunun o zamandan beri ilaç, aşı, nanomalzeme ve küçük sensörler olarak kullanılabilecek olanlar dahil birbiri ardına çok sayıda yaratıcı protein ürettiğini söyledi.
Nobel Komitesi'nden Profesör Johan Åqvist, “Sahip oldukları, ürettikleri ve yayınladıkları tasarımların sayısı ve çeşitliliği akıllara durgunluk veriyor. Öyle görünüyor ki bu teknolojiyle neredeyse her tür proteini inşa edebilirsiniz” dedi.
Komite, Hassabis ve Jumper'ın, araştırmacıların tanımladığı 200 milyon proteinin neredeyse tamamının yapısını tahmin edebilen bir yapay zeka modeli yarattığını da sözlerine ekledi.
Nobel Kimya Komitesi Başkanı Linke, bilim insanlarının uzun zamandır proteinlerin üç boyutlu yapısını tahmin etmeyi hayal ettiklerini söyledi ve “Dört yıl önce 2020'de, Demis Hassabis ve John Jumper kodu kırmayı başardı. Yapay zekayı ustaca kullanarak, doğada bilinen herhangi bir proteinin karmaşık yapısını tahmin etmeyi mümkün hale getirdiler” dedi.
Hassabis ve Jumper, 2020 yılında AlphaFold2 adlı bir yapay zeka modeli sunmuş ve bu modelin yardımıyla, araştırmacıların tanımladığı 200 milyon proteinin neredeyse tamamının yapısını tahmin edebilmeyi başarmışlardı.
Linke, “Bilim insanlarının bir başka hayali de doğanın çoklu aygıtı olan proteini kendi amaçlarımız doğrultusunda nasıl kullanacağımızı öğrenmek için yeni proteinler inşa etmek olmuştur. David Baker'ın çözdüğü sorun da bu” diye ekledi.
Linke, David Baker'ın bilim insanlarının tamamen yeni şekil ve işlevlere sahip “muhteşem” yeni proteinler tasarlamalarını sağlayan ve insanlığa en büyük faydayı sağlayacak sonsuz olasılıklar sunan hesaplama araçları geliştirdiğini de kaydetti.
Geçen yıl Nobel Kimya Ödülü, kuantum noktaları olarak adlandırılar, çok parlak renkli ışık yayabilen ve günlük yaşamdaki uygulamaları arasında elektronik ve tıbbi görüntüleme bulunan, sadece birkaç nanometre çapındaki küçük parçacıklar üzerindeki çalışmaları nedeniyle üç bilim insanına verilmişti.
Altı gün süren Nobel duyuruları Pazartesi günü Amerikalı Victor Ambros ve Gary Ruvkun'un Tıp Ödülü'nü kazanmasıyla başladı. Makine öğreniminin iki kurucu babası - John Hopfield ve Geoffrey Hinton - Fizik Ödülü'nü kazandı.
Ödüller Perşembe günü Nobel Edebiyat Ödülü ile devam edecek. Nobel Barış Ödülü Cuma günü, Ekonomi Ödülü ise 14 Ekim'de açıklanacak.
Ödül, İsveçli mucit Alfred Nobel'in bıraktığı vasiyetten 11 milyon İsveç kronu (1 milyon dolar) nakit para ödülü taşıyor. Ödül sahipleri ödüllerini Nobel'in ölüm yıldönümü olan 10 Aralık'ta Stockholm'de düzenlenecek törende alıyor.
Forum