Rusya ve Ukrayna arasındaki çatışmalar birinci ayına girerken, Brüksel’de toplanan NATO liderleri, 3 buçuk saat süren toplantıda, Ukrayna’ya destek vermeye devam etme kararı aldı.
Zirve dolayısıyla çok sayıda ikili görüşme de yapılırken, ikili görüşme maratonunu zirve öncesi biraraya gelen Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron açtı.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron ile NATO karargahında, zirve öncesi biraraya gelerek bir saate yakın görüştü. Elysee diplomatlarının görüşmeye ilişkin verdikleri bilgilere göre, iki lider Ukrayna'da savaş devam ederken müttefikler arasında sürekli ve yakın koordinasyonu sürdürme konusunda anlaştılar.
Erdoğan ve Macron “ateşkes ve arabuluculuğu” konuştu
Elysee diplomatlarının görüşmeye ilişkin verdikleri bilgilere göre, iki lider Ukrayna'da savaş devam ederken müttefikler arasında sürekli ve yakın koordinasyonu sürdürme konusunda anlaştı.
NATO’nun, “Doğu kanadının güvencesi ve caydırıcılık” konusundaki duruşunu desteklediklerini belirten iki lider, başta Mariupol olmak üzere Ukrayna'da kötüleşen insani durumu da tartıştı.
İki liderin ateşkesi acilen güvence altına almak için mevcut tüm diplomatik kanalları kullanmaya devam edeceklerini belirten Elysee diplomatları, “Ateşkes sağlandıktan sonra Fransa ve Türkiye, Rusya ile Ukrayna arasında gerekli bir müzakere sürecini desteklemek için hazır olacak” dedi.
Macron ve Erdoğan, Güney Kafkasya'daki durumu da görüştü. Her iki lider de Ukrayna'daki savaşın bölgedeki olası istikrarsızlaştırıcı etkilerini önlemek istediklerini dile getirdi.
Macron, Fransa'nın Ermenistan ile Azerbaycan arasındaki ihtilafa kalıcı bir siyasi çözüm bulunması için Minsk Grubu içinde çalışma kararlılığını yineledi. Türkiye ile Ermenistan arasındaki ilişkileri normalleştirme çabalarını da memnuniyetle karşıladığını söyledi.
Yaklaşık bir saat görüşen iki lider, görüşmeden aile fotoğrafının çekildiği salona birlikte geldi.
Erdoğan zirve kapsamında Estonya Başbakanı Kaja Kallas ile de biraraya geldi.
Almanya Babakanı Olaf Scholz, ülkesindeki programı nedeniyle aile fotoğrafına yetişemedi. Scholz’u Almanya’nın NATO Daimi Büyükelçisi temsil etti.
Zelenski, NATO’dan uçak ve silah istedi
Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodimir Zelenski 30 NATO üyesi ülke liderinin toplandığı NATO Karargahı’ndaki salona video konferans aracılığıyla bağlanarak, taleplerini liderlere doğrudan iletti.
NATO'dan yardım taleplerinin cevapsız kaldığını belirten Zelenski, "NATO hala Rus saldırısı altındaki Ukraynalılar’ın ölmesini önleyebilir. İhtiyacımız olan tüm silahları bize vermenizi diliyoruz. Biz NATO üyesi değiliz, ancak bir aydır Batılı değerler çin savaşıyoruz. Kendimizi Batı ile Rusya arasında gri bir alanda hissediyoruz. Dünyanın gözü önünde barışçı bir devlet ve tüm küresel güvenliğimiz, onlarca yıldır askeri teknolojilere ve askeri insan gücüne yatırım yapan Rusya tarafından yok ediliyor. Son bir ayda Rus ordusu Ukrayna'ya binden fazla füze fırlattı. Ama Ukrayna binlerce insanının hayatı, yıkılan şehirleri ve yaklaşık 10 milyon göçmeni pahasına kahramanca direniyor” dedi.
NATO’dan uçak ve hava sahasını kapatma taleplerinde bulunduklarını ancak bu taleplerine karşılık bulamadıklarını belirten Zelenski, şöyle konuştu: “Bu taleplerimize sizden net yanıt alamadık. Ukrayna'nın füzelere karşı güçlü silahları yok. Hava kuvvetlerimiz Rusya'ya kıyasla oldukça az. Ukrayna ordusu bir aydır eşit olmayan koşullarda direniyor. Bir aydır aynı şeyi tekrarlıyorum. İnsanlarımızı ve şehirlerimizi korumamız için Ukrayna'nın sınırsız askeri yardıma ihtiyacı var. Bu kadar insanımızı kaybetmeyelim diye sizden uçak istedik. Sizin binlerce savaş uçağınız var. Fakat bir uçak bile vermediniz. Şehirlerimizi korumak için tank istedik. Sizin en az 20 bin tankınız var. Bunların sadece yüzde birini istiyoruz. Ya verin ya da satın. Fakat buna da net yanıt duymadık. Ancak yaşananlardan NATO’yu sorumlu tutmuyorum. NATO hala Ukraynalılar’ın Rus saldırılarından ölmesini önleyebilir. İhtiyacımız olan tüm silahları bize verin. Çünkü, Rusya Ukrayna ile yetinmeyecek. Ukrayna’dan sonra Polonya ve Baltık ülkelerine doğru da gidecek” diye konuştu.
Stoltenberg 1 yıl daha görevde
Bu arada, NATO liderleri, Genel Sekreter Jens Stoltenberg'in 31 Ekim’de dolacak görev süresini 1 yıl daha uzatmaya karar verdi. Rusya ve Ukrayna savaşı tüm hızıyla sürerken, yeni Genel Sekreter arayışının NATO içindeki uyum ve istikrarı bozmasından endişe eden liderler, Norveç Merkez Bankası Başkanı olmaya hazırlanan Stoltenberg'in görev süresinin 30 Eylül 2023'e kadar uzatılmasını “oybirliğiyle” kararlaştırdı.
Zirvenin ardından basın toplantısı düzenleyen Stoltenberg, tüm müttefiklerin Ukrayna’ya desteği arttırma konusunda birlik içinde olduklarını, NATO’nun Doğu kanadını daha da güçlendirme fikrinin de liderler tarafından kabul gördüğü belirtti.
NATO’nun “Rusya’ya emsali görülmemiş bedel ödetmeye” kararlı olduğunu belirten Stoltenberg, Bulgaristan, Macaristan, Romanya ve Slovenya’da 4 yeni muharebe grubu oluşturulmasının zirvede kabul edildiğini, böylece Baltık Denizi’nden Karadeniz’e kadar NATO’nun 8 muharebe gücü oluşacağını dile getirdi. Genel Sekreter, “İttifakın Doğu kanadında çok daha fazla askeriniz olacak ve bunları yüksek teyakkuzda tutacağız” dedi.
Ukrayna’ya ekonomik ve insani yardım da yapacaklarını dile getiren Stoltenberg, “Siber saldırılara, kimyasal, radyolojik tehditlere karşı Ukrayna’yı koruma konusunda da hem fikir olduklarını” söyledi. Stoltenberg, zirvede Çin’e de “Rusya’ya yardım etmemesi çağrısı” yapıldığını belirtti.
Gazetecilerin sorularını da yanıtlayan Stoltenberg, Zelenski’nin NATO’dan talepleri ve Polonya’nın NATO Barış Gücü önerilerinin de ele alındığını belirterek, “Bugün çok farklı konular ele aldık. Ukrayna’ya birlik içinde destek vermeliyiz ama aynı zamanda bu savaşın Rusya-NATO savaşına dönüşmemesi gerekir. Müttefikler açık bir şekilde sahaya asker göndermeyeceğini söyledi. Bunun sonucu topyekün bir savaş olur” dedi.
Stoltenberg, “Herhangi bir kimyasal silah kullanımının savaşın doğasını değiştireceği ve çok sert karşılık göreceği” sözlerini de yineledi.
