Birleşmiş Milletler Dünya Denizcilik Örgütü (IMO) komite başkanları, Akdeniz’e kıyısı olan ülkelerin Sahil Güvenlik Komutanlığı temsilcileri ve 69 ülkeden yöneticiler, İMEAK Deniz Ticaret Odası’nın çağrısıyla İstanbul’da toplanarak mülteci sorununa çözüm yolları aradı. Muhabirimiz Tan Çetin, toplantının yabancı konuklarına mikrofon tuttu.
Uluslararası Göç Örgütü (IOM) bu yıl Avrupa’ya 300 binden fazla sığınmacının deniz yoluyla ulaştığını açıkladı. Geçen yıla oranla kaçak yollarla Avrupa’ya ulaşan göçmen sayısında %60 oranında artış gözlemlendi. Bu gelişmeler yaşanırken Birleşmiş Milletler Dünya Denizcilik Örgütü (IMO) komite başkanları ve Akdeniz’e kıyısı olan ülkelerin Sahil Güvenlik Komutanlığı temsilcileri, mülteci sorununa çözüm yolları aramak için IMEAK Deniz Ticaret Odası (DTO) Yönetim Kurulu Başkanı Metin Kalkavan’ın oturum başkanlığını yaptığı toplantıda hazır bulundu.
Mülteci krizinin geldiği trajik tablonun simgesi haline gelen küçük Aylan’ın kıyıya vuran cansız bedeni, toplantıdaki önemli bir gündem maddesi oldu ve “İnsanlık Kıyıya Vurdu” şeklinde ortak görüşler dile getirildi. Bu trajik tabloyu değerlendiren Birleşmiş Milletler Uluslararası Denizcilik Örgütü (IMO) Direktörü Vladimir Gvilava yaşanılan bu olayın çok üzücü olduğunu ve Avrupa ülkelerinin bu büyük krizi çözme konusunda başarısız olduğunu savundu:
“Bodrum kıyılarına vuran Suriyeli çocuğun görüntüleri çok üzücü ve bu son görüntüler, Avrupa ve diğer ülkelere protestolara neden oldu. Bu, özetle kabul edilemez bir durum çünkü bu kadar yoğun bir mülteci akınıyla baş başayken, bazı gerekli adımlar atılmalı. Elbette çarpıcı görüntüler sonrası Avrupa’ya olan protestolar önemli bir mesaj ancak bu şoktan sonra gerekli önlemler alınmalı. Benim düşünceme göre uluslararası toplum bu büyük kriz karşısında başarısız oldu ve atılması gereken bazı adımlar var. Örnek vermek gerekirse Uluslararası Göç Örgütü, bu yoğun mülteci akınına yanıt vermek amacıyla bir strateji geliştirmeyi amaçlıyor.”
Vladimir Gvilava soruna çözüm getirirken üç ana unsura dikkati çekiyor:
“Birinci nokta, öncelikle insan hayatı. Arama ve kurtarma çalışmaları kesinlikle gerekli ve öncelik olmalı. İkinci nokta, bütün mültecilere onurlu ve insan haklarını gözeten bir şekilde saygıyla davranılması. Onlara daha fazla yasal yollar sağlanabilmesi ve daha düzgün koruma sağlamak. Üçüncü nokta, yasal olmayan göçün esas nedenine bakmak ve özellikle sürece dikkat etmek. Mülteciler onların hayatlarına kasteden kaçakçıların, çetelerin ve de başka aracıların eline düşmemeli.”
Vladimir Gvilava bu sorunun ne kendi örgütlerince, ne de mülteci sorunuyla karşı karşıya kalan ülkelerce tek başına çözülebileceğini söyledi:
“Uluslararası Göç Örgütü ya da herhangi bir ülke, kendi başına BM’nin, uluslararası toplumun, hükümetlerin, sivil toplum kuruluşlarının, uluslararası diğer kurum ve organların ve özellikle diasporaların yardımı olmadan bu sorunu çözemez. Bakmamız gereken konu mültecilerin kendi ülkeleri, transit olarak kullandıkları ülkeler ve varış ülkeleri arasındaki bağlantı ki böylece tutarlı bir yaklaşım olabilsin. Bazen soruyoruz kendimize, yeterli kaynağımız var mı diye, ama yok. Biliyorsunuz ki, dünyada birbirine paralel olarak var olan ve yeterli kaynak sağlanamayan krizler var. Bu 5-6 kriz diğer krizlere kaynak aktarımını engellerken, krizlerin çoğunluğu bağışların azalmasına yol açıyor. Böyle bir durumda daha etkili, daha verimli olmalıyız. Elbette krize neden olan ülkeye de yardım yapılmalı, böylece düzensiz mülteci akışını önleyebilelim. Hepimiz evimizi, memleketimizi özleyen insanlarız ancak elbette mültecilerin büyük bir bölümü başka olanaklar, ekonomik nedenler, eğitim, sağlık ve en önemlisi güvenlik için başka ülkelere iltica etmek istiyor. Ama bu mültecilere saygın bir şekilde yapılmalı, bu düşünebildiğim çözümlerden bir tanesi. Bir diğer çözüm, mültecilere vize temin etmek, öğrenim vizesi, oturma izni gibi haklar tanımak ancak eğer kendi istekleri doğrultusunda geri dönmek isterlerse, uluslararası kurumların yardımıyla olmak şartıyla, kendi ülkelerine dönmelerine izin vermek. Ancak bu liste çok detaylı değil ve bu yüzden bu konferans gibi toplantılara mülteci krizini konuşmak, çözümler üretmek için ihtiyacımız var.”
Aynı toplantıya katılan Birleşmiş Milletler Uluslararası Denizcilik Örgütü Seyir Haberleşme ve Arama-Kurtarma Komite Başkanı Amiral Carlos Salgado da mülteci sorununa uzun vadeli çözümler getirilmesinin önemine işaret etti:
“Ülkelerin sınırlarında önlemler alması gelecekte önemli olacaktır. Tabii ki sırf durumu kontrol altına almak için değil, çözmek için de çabalamalılar. Ülkelerin yöntemleri değişebilir, değişen yöntemler kullanabilirler. Sınır kontrollerinde değişiklikler, polis, sahil güvenlik, denizcilik makamları, daha pek çok unsur bir arada kullanılabilir. Ancak bu bir çözüm değil, kolay da değil ama hızlı ve bir an önce harekete geçmeliyiz.”
Avrupa’nın mülteci sorununa karşı tutumu ve mülteci sorununun çözümü için alınacak önlemlerin üst düzey yetkililer tarafından değerlendirildiği toplantıda, mülteci krizi birçok boyutuyla ele alındı ve yetkililere bu sorunun çözümü için acil çağrı yapıldı.
