Moldovalılar, Avrupa Birliği'ne (AB) yakınlaşan ülkelerinde Moskova'nın nüfuzunu geri kazanmaya çalıştığı çekişmeli cumhurbaşkanlığı seçiminde oy kullanmak üzere Pazar günü sandık başına gitti. Moldovalı bir güvenlik yetkilisi ise Rusya'yı seçimlere müdahale etmekle suçladı.
Seçimde, ülkenin Moskova'nın yörüngesinden çıkma ve AB'ye katılma çabalarını hızlandıran Batı yanlısı Cumhurbaşkanı Maia Sandu, geleneksel olarak Rusya yanlısı Sosyalist Parti tarafından desteklenen eski başsavcı Alexandr Stoianoglo ile yarışıyor.
Haziran ayında Moldova'yı AB'ye katılım müzakerelerinde uzun bir yola sokan Sandu'nun kaderi, üyelik arayışında olan bir diğer eski Sovyet ülkesi Gürcistan'ın Batı'da giderek daha fazla Rusya yanlısı olarak görülen bir iktidar partisini yeniden seçmesinden bir hafta sonra Brüksel'de yakından izleniyor. Moldova'nın geleceği, Rusya'nın 2022 yılında doğudaki komşusu Ukrayna'yı geniş çaplı işgale başlamasından bu yana gündemde.
Böyle bir ortamda seçime gidilmişken Sandu'nun ulusal güvenlik danışmanı Stanislav Secrieru, X'teki paylaşımında Rusya’nın seçime müdahalesi konusunda uyarıda bulundu. Secrieru, “Rusya'nın seçim sürecimize büyük bir müdahalesi olduğunu görüyoruz, sonucu çarpıtma potansiyeli yüksek bir çaba” ifadesini kullandı.
Güvenlik yetkilisi Secrieru, Moldova'nın Moskova yanlısı ayrılıkçı bölgesi olan ve Rusya'nın barış gücü olarak asker bulundurduğu Transdinyester’den halkın organize ve yasadışı şekilde oy kullanmaya götürüldüğüne dair haberlere atıfta bulundu.
Bölgede Moldova makamlarının kontrolünde olmayan hiçbir seçim merkezi bulunmuyor. Seçmenler oy kullanmak için Moldova kontrolündeki bölgeye gitmek zorunda; ancak bunu kendi imkanlarıyla yapıyorlar.
Moldova, Rusya'da yaşayan kaçak oligark Ilan Shor'u Sandu'ya karşı seçmenlere rüşvet vermek için milyonlarca dolar harcamakla suçladı. Geçmişteki müdahale iddialarını reddeden Moskova’dan seçimlere müdahale iddiasıyla ilgili yorum gelmedi.
Stoianoglo, AB entegrasyonunu desteklediğini ama aynı zamanda ulusal çıkarlar doğrultusunda Rusya ile ilişkileri geliştirmek istediğini söylüyor. Stoianoglo, ucuz Rus gazı tedarikini yeniden müzakere etmek istiyor ve Moldovalılar’ın istemesi halinde Cumhurbaşkanı Vladimir Putin ile görüşebileceğini belirtiyor.
Sosyalist Parti adayı, oyunu kullandıktan sonra yaptığı açıklamada, “Ben özgür, istikrarlı ve gelişen bir Moldova için oy kullandım. Eli kolu bağlı duran değil, Batı ve Doğu ile ilişkiler temelinde uyum içinde gelişen bir Moldova için oy kullandım” dedi.
Pazar günkü seçimin sonuçları, Sandu'nun partisinin çoğunluğu korumak için mücadele edebileceği ve gelecekteki hükümetin siyasi eğilimini tayin edecek olan gelecek yılki parlamento seçimlerinin tonunu da belirleyecek.
Stoianoglo'nun Doğu-Batı dengesini gözeten söylemi, Sandu'nun Kremlin ile ilişkilerin bozulduğu, Moskova'nın diplomatlarını sınır dışı ettiği ve Rusya'nın Ukrayna'yı işgalini kınadığı dört yıllık iktidarıyla tezat oluşturuyor.
Moskova, Sandu hükümetinin “Rus düşmanı” olduğunu belirtiyor. Sandu, Stoianoglo'yu Kremlin'in adamı ve siyasi bir Truva atı olarak gösteriyor ve Pazar günkü oylamayı 2030'a kadar AB'de parlak bir gelecek ile belirsizlik ve istikrarsızlık arasında bir seçim olarak resmediyor.
Stoianoglo ise bunun doğru olmadığını ve Sandu’nun sıradan Moldovalılar’ın çıkarlarını gözetmekte başarısız olduğunu söylüyor. Stoianoglo, Sandu'yu Romence konuşan bir çoğunluğa ve Rusça konuşan büyük bir azınlığa sahip ülkede bölücü siyaset yapmakla suçluyor.
Moldova’da 20 Ekim’de AB’ye katılımın sorulduğu referandum yapılmış, AB yanlısı kamp yüzde 50,35 “evet” oyuyla, çok az bir farkla referandumda galip gelmişti. Sandu, aynı gün düzenlenen cumhurbaşkanlığı seçiminin ilk turunda oyların yüzde 42'sini, Stoianoglo ise yüzde 26’sını almıştı.
Stoianoglo'nun, 3 milyondan az nüfusa sahip yoksul tarım ülkesinde Sandu'nun ekonomi yönetimine karşı kullanılacak protesto oylarından faydalanması bekleniyor.
Moldova, COVID-19 salgını ve Rusya'nın Şubat 2022'de komşu Ukrayna'yı işgalinin etkileriyle mücadele etmişti. Bu durum büyük bir mülteci akınına yol açmış ve Rus gaz tedarikini keskin bir şekilde azaltarak yüksek enflasyona neden olmuştu.
Büyük ölçüde Rusya yanlısı bir güney özerk bölgesi olan Gagavuzya'da, Reuters tarafından bir seçim merkezinin dışında yapılan ankete katılan seçmenler, Stoianoglo'ya oy verdiklerini ima etti ya da açıkça söyledi.
Moldovalı seçmen, 57 yaşındaki işçi Dimitri, “Biz tarafsız bir ülkeyiz ve Avrupa Birliği'ne ihtiyacımız yok. Son dört yıldır başkanımızdan hiçbir şey görmedik. Fiyatlar yüksek, her şey pahalı” dedi.
Forum