Almanya Başbakanı Angela Merkel’in Perşembe günü ABD Başkanı Joe Biden’la görüşmek için Washington'a yapacağı ziyaret, Berlin’deki siyasi analizlerde Almanya-ABD ilişkilerinde yeni bir başlangıç olarak değerlendiriliyor.
Almanya'da 26 Eylül’de yapılacak Federal Parlamento seçimleri öncesi son resmi yurt dışı seyahatini Washington’a yapan Merkel, iki günlük ziyareti kapsamında önce John Hopkins Üniversitesi’nde fahri doktorluk ünvanıyla onurlandırılacak. Burada Alman-Amerikan ilişikileri konusunda bir konuşma yapması beklenen Merkel, daha sonra Başkan Yardımcısı Kamala Harris ile biraraya gelecek. Angela Merkel’in, Biden ile yerel saatle Perşembe günü saat 15.00’de görüşmesi planlanırken, görüşmenin ardından iki lider ortak basın toplantısı düzenleyecek.
ABD Başkanı daha sonra Beyaz Saray’da, 16 yıl süren Almanya Başbakanlığı görevine veda etmeye hazırlanan Merkel onuruna akşam yemeği verecek. Yemeğe Merkel’in normal şartlarda yurtdışı gezilerine iştirak etmeyen eşi Prof. Joachım Sauter’in de katılacağı açıklandı.
Angela Merkel, Joe Biden'ı Başkanlık koltuğuna oturduktan sonra ziyaret eden ilk Avrupalı lider olacak. Beyaz Saray sözcüsü Jen Psaki, iki liderin "derin ikili ilişkileri teyit etmek için" buluşacaklarını açıklarken, Merkel’in sözcüsü Steffen Seibert, zirvenin hedefinin "ilişkileri yeniden düzeltme ve ittifakı güçlendirme" olduğunu açıkladı. Merkel'in Washington’a hareketinden önce Alman delegasyonundan yapılan açıklamada, iki liderin Corona pandemisinin yol açtığı zorluklar başta olmak üzere, iklim değişikliği, ekonomik ilişkiler ve uluslararası güvenlik konularını ele alacakları belirtildi.
Merkel ise Biden ile görüşmesinde en önemli konulardan birinin Baltık Denizi'nden Rus doğal gazını Almanya üzerinden Avrupa’ya ulaştıracak boru hattı Kuzey Akım 2 (Nord Stream 2) ile ilgili anlaşmazlık olacağını açıkladı. Pazartesi akşamı Berlin’de Ukrayna Devlet Başkanı Vladimir Zelenskiy ile yaptığı görüşme öncesinde konuşan Merkel, Beyaz Saray'daki görüşmede konunun önemli yer kaplayacağını kaydetti ve "ortak bir pozisyon sağlanmasına ilişkin önemli bir umut olduğunu" vurguladı. Merkel, protokole yansıyacak nitelikte imzalanacak bir anlaşma beklemediğini de açıkladı.
ABD7de 20 Ocak'ta göreve gelen Joe Biden yönetimi, selefi Donald Trump dönemindeki Kuzey Akım 2'ye yönelik politikasını sürdüreceği mesajını vermişti. Biden, boru hattı projesine, Avrupa'nın Rusya'ya enerji alanındaki bağımlılığını arttıracağı gerekçesiyle, ayrıca projenin Rusya'nın bölgedeki nüfuzunu arttıracağı endişesiyle karşı çıkıyor. Ancak Kuzey Akım 2 projesinin sonuna gelinmiş olması nedeniyle Washington’un bu konudaki sert tavrını yumuşatması bekleniyor. Nitekim Biden yönetiminin geçen Mayıs ayında projeyi inşa eden bir Alman şirkete yaptırımlardan vazgeçtiğini duyurması, daha önced e Trump’ın imzaladığı Almanya’da konuşlanmış Amerikan askerlerinin bir bölümünün geri çekilmesi kararını durdurması Berlin’de Dışişleri Bakanı Heiko Maas tarafından "yapıcı bir adım ve sıkı bir ortaklık için önemli bir mesaj" olarak değerlendirilmişti.
Berlin’deki yorumcular, Biden’ın eski Başkan Trump döneminin ardından Almanya ile geliştirilen iyi ilişkileri tehlikeye atmak istemediğini ve Merkel’in ziyaretinin bu bağlamda önemli bir dönüm noktası olacağını vurguluyor. ABD Başkanı'nın göreve geldikten sonra uluslararası konularda çok taraflı işbirliğine verdiği önemi ve Batı ittifaklarına olan bağlılığını defalarca vurgulaması ön plana çıkarılırken, Merkel ve Biden’ın ortak politik noktalarının ağır bastığı, Corona virüsü pandemisine karşı mücadele, küresel ısınma ve dünyadaki göç hareketleri konusunda aynı görüşleri paylaştıkları belirtiliyor.
Trump yönetimi sırasında ABD-Almanya ilişkileri gerginliklere sahne oldu. Trump, Kuzey Akım 2 projesine katılan Alman şirketlere yaptırım ve Almanya’da konuşlandırılmış Amerikan askerlerini geri çekme tehditlerinin yanısıra, Berlin'in NATO’ya mali katkısını Gayri Safi Milli Hasıla’nın (GSMH) yüzde 2’sine yükseltmemesi halinde yeni yaptırımlar uygulanacağı tehdidinde de bulundu. Trump döneminde Berlin’e atanan ABD Büyükelçisi Richard Grenell, göreve başladığı gün tüm diplomatik gelenekleri ayaklar altına alarak, Almanya’nın İran’la ticari ilişkilerini tamamen durdurmasını talep etti. Muhalefet partileri bunun üzerine Grenell’in "persona non grata", yani "istenmeyen adam" ilan edilerek, sınırdışı edilmesini gündeme getirdi. Alman Dışişleri Bakanı Maas, Grenell’i görevi süresince kabul etmeyerek, Berlin’in bu konudaki kızgınlığını gösterdi. Grenell, 1 Haziran 2020’de istifa ederek görevi bıraktı.
Bu arada, geçen yıldan bu yana Berlin’de maslahatgüzar düzeyinde temsil edilmekte olan ABD’nin yeni büyükelçisinin Amy Gutmann olacağı öğrenildi. Joe Biden’ın, 1934 yılında Nazi Almanya’sından kaçıp ABD’ye sığınan Yahudi kökenli bir babanın kızı olan siyasal bilimci 71 yaşındaki Gutmann’ı Berlin’e atamak için harekete geçtiği, Senato'nun onay vermesi durumunda Almanya’da ABD’li ilk kadın büyükelçinin önümüzdeki Eylül ayında göreve başlayacağı belirtildi. 2016’dan bu yana Pennsylvania Üniversitesi’nde rektörlük yapan Gutmann, demokratik süreç ve etik konusunda uzman olarak biliniyor.
