Başbakan Angela Merkel’in, Hıristiyan Demokrat Birlik (CDU) liderliği koltuğunu bırakacağını açıklamasıyla Alman siyasetinde taşlar yerinden oynadı. Aralık başında Hamburg'da gerçekleştirilecek CDU kongresinde genel başkanlığa yeniden aday olmayacağını açıklayan 64 yaşındaki Merkel'in, halefinin kim olacağı Berlin’de şu günlerde en çok merak edilen soru. 18 yıldır parti başkanlığı görevini yürüten Merkel'in bu görevi bırakmasından sonra, 2021 seçimine kadar başbakanlığa devam etmeyi hedeflediği söylenmekle birlikte, CDU liderliğini ele geçirecek yeni liderin Merkel’i başbakanlık koltuğundan inmeye zorlayacağı tahmin ediliyor. Başkentteki siyasi analizlerde, Merkel’in en geç 2019 ilkbaharında yapılacak Avrupa Parlamentosu seçimlerinden sonra başbakanlıktan ayrılacağı öne sürülüyor. Birlik Partileri CDU/CSU ve sosyal demokrat SPD koalisyonun çok daha önce sona ereceğini iddia edenler ise, bunu Merkel sonrası için harekete geçenlerden en güçlü aday olarak tanımlanan Freidrich Merz’le gerekçelendiriyor ve 62 yaşındaki Merz’in CDU lideri olmasını durumunda SPD’nin koalisyondan ayrılmaktan başka alternatifi kalmayacağınını öne sürüyorlar.
CDU’nun koyu muhafazakar sağ kanadından Friedrich Merz, neo-liberal politikaları savunuyor ve partisinin yeniden siyasi yelpazede ortanın sağında yer almasını istiyor. Merkel, 2005’de başbakan olduktan sonra, parti içi en güçlü halefi olarak gördüğü Friedrich Merz’i etkisiz hale getirmiş, hukukçu olan Merz de siyaseti bırakarak, özel sektöre geçmişti. Merz son yıllarda ABD’nin en büyük yatırım fonlarından BlackRock şirketinin denetleme kurulu başkanlığı görevini sürdürüyordu. CDU’nun en önemli isimlerinden, eski Maliye Bakanı ve şimdiki Federal Meclis Başkanı Wolfgang Schaeuble başta olmak üzere parti içindeki Merkel karşıtı tutucu kanadın desteklediği Merz, mülteci ve İslam karşıtı Almanya için Alternatif (AfD) partisine CDU’dan kayan oyları geri getirebilecek isim olarak yorumlanıyor.
Almanya’nın en zengin siyasetçisi olan Merz’in ve ciddi şansı olan diğer iki adayın seçilmesi durumunda, Almanya’da mültecilere, Türklere ve Müslümanlara karşı daha sert bir siyasi tavır izleneceği kanaati yaygın. Freidrich Merz, bugün bile Alman siyasetinde zaman zaman kullanılan tartışmalı kavram ‘öncü kültürü’ gündeme getiren ilk isim. 2002 yılında Müslümanların geleneklerini sürdürmesine karşı çıkan Friedrich Merz, “Müslümanlar bizim geleneklerimizi, göreneklerimizi ve alışkanlıklarımızı kabullenmek zorundalar” diyerek, ülke genelinde ‘öncü kültür’ tartışmalarını başlattı. Bu kavram, Almanya’ya gelen ve burada yaşayan yabancıların, Alman kültürüne uyum sağlaması gerektiğini anlamını ifade ediyor.
56 yaşındaki diğer aday Annegret Kramp-Karrenbauer de, Merkel’in yakın ekibinde olmasına rağmen başbakanın göçmen ve mülteci siyasetine karşı çıkıyor. Bundan bir kaç gün önce, suça bulaşan mültecilerin ömür boyu sadece Almanya’ya değil, Avrupa’ya girişlerinin engellenmesini isteyen Kramp-Karrenbauer,Almanya’da yaşayan Türkiye kökenlilerin ‘çifte vatandaşlığının’ tekrar gözden geçirilmesini önermişti. Koyu bir katolik olan Kramp-Karrenbauer, başbakanlık yaptığı Saarland eyaletinde Türkiye’deki anayasa referandumu için Türk politikacılara konuşma yasağı getirmişti.
Favori adaylardan üçüncüsü olan aday 38 yaşındaki Sağlık Bakanı Jens Spahn diğer adaylar gibi, Almanya’nın daha sert, tavizsiz bir göçmen ve mülteci siyaseti izlemesini talep ediyor. 15 Temmuz darbe girişiminden sonra Köln’de gerçekleşen ve onbinlerce kişinin katıldığı darbe karşıtı mitingi sert sözlerle eleştiren Spahn, ‘Kimin kalbi Erdoğan için çarpıyorsa, en iyisi bunu Türkiye’de yapsın’ açıklamasıyla tepkileri üzerine çekmişti. Spahn’ın Avusturya’nın sağ-popülist başbakanı Sebastian Kurz’u örnek aldığı ve Avrupa’daki sağ partilerine sempati duyan ABD Berlin Büyükelçisi Richard Grenell ile yakın bir dostluğu olduğu biliniyor.
Üç favori adaydan hangisi kazanırsa kazansın, Merkel sonrasındaki dönemde Almanya’nın göçmen politikasının sil baştan olacağı şimdiden belli. Berlin’de Türkiye kökenlilere ve göçmenlere yakınlığıyla bilinen Berlin eyaleti eski Yabancılar Görevlisi Barbara John’un sözleriyle, "Tavizsiz bir şekilde çok kültürlülüğü savunan, bir zamanların koyu muhafazakar CDU’sunu modern ve liberal bir büyük kent partisi haline getiren Merkel, çok aranacak."
