Türkiye’de güçlendirilmiş parlamenter sistem hedefiyle işbirliği halindeki altı siyasi parti lideri, bugün seçim sonrasında ekonomi gibi başlıklarda neler yapacaklarını içerecek ortak politikalar çalışmasını ve ortak adayı ne zaman açıklamak gerektiğini konuştu.
CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu, İyi Parti Genel Başkanı Meral Akşener, Saadet Partisi Genel Başkanı Temel Karamollaoğlu, Demokrat Parti Genel Başkanı Gültekin Uysal, DEVA Partisi Genel Başkanı Ali Babacan ve Gelecek Partisi Genel Başkanı Ahmet Davutoğlu, bugün ikinci tur görüşmelerinde üçüncü kez yuvarlak masada buluştu.
Liderler, Uysal’ın ev sahipliğinde, Demokrat Parti Genel Merkezi’nde biraraya geldi. Binaya, Demokrat Parti’nin 1950 seçimlerinde kullandığı “Yeter Söz Milletindir” sloganının yazılı olduğu afişler asıldı.
Buluşmada, sabah yapılan anayasa değişikliği önerisiyle ilgili tanıtım toplantısı değerlendirildi. “Hukuk devleti” ilkesiyle ve “insan onuru” temelli hazırlandığı vurgulanan anayasa değişikliği önerisinin halka ve seçmenlere nasıl anlatılması gerektiği liderler düzeyinde ele alındı. Bu konuda liderler, altı parti yönetimi ve teşkilatlarınca mutlaka ortak mesajlar kullanılarak, “Anayasa’yı değiştirerek güçlendirilmiş parlamenter sisteme geçilmesiyle halkın ekonomisini iyileştireceğiz” vurgusu yapılmasına ilişkin görüşlerini paylaştı.
VOA Türkçe’nin edindiği bilgilere göre; liderler, Temel (Ortak) Politikalar Komisyonu tarafından hazırlığı yürütülen “geçiş süreci yol haritası” metninde uzlaşma sağlanmış bölümleri değerlendirdi. Altılı masada, Temel Politikalar Komisyonu’nun yüzde 60 oranında uzlaşma ve ilerleme sağladığı, içinde ekonomi, sağlık, tarım, dış politika, basın özgürlüğü gibi başlıklar olan metin üzerinde konuşuldu. Bu nedenle liderler ile eş zamanlı olarak Temel Politikalar Komisyonu da Demokrat Parti evsahipliğinde toplandı.
Liderler, altı siyasi parti arasında temel politikalar üzerinde tümüyle uzlaşılmasının ardından, “geçiş süreci yol haritası” metnini ne zaman açıklayacaklarını da bugün konuştu. Bu kapsamda, önümüzdeki sürece ilişkin takvim üzerine de liderler arasında görüş alışverişinde bulunulması öngörüldü.
Ortak cumhurbaşkanı adayı ile yol haritası ne zaman açıklanacak?
Aralık ayında tamamlanması hedeflenen “geçiş süreci yol haritası” aslında altı siyasi parti arasındaki işbirliği açısından “seçim beyannamesi” ve “hükümet programı” olarak tanımlandı. Bu nedenle, liderler tarafından Aralık ayı sonunda “geçiş süreci yol haritası” metnini açıklamak yerine bu açıklamayı ortak cumhurbaşkanı adayı ile birlikte ilerleyen dönemde yapma kararı alınabileceği de ifade edildi.
“Gelecek Ocak ayında altılı masa buluşmalarında ikinci tur tamamlandıktan sonra hem ortak cumhurbaşkanı adayı hem de hükümet programı niteliğindeki yol haritasını birlikte açıklama” görüşü de liderler masasında. Bu durum, “Ortak cumhurbaşkanı adayı mevcut sistemde yürütmenin başı olacağı için, altılı siyasi parti arasında uzlaşılmış ortak politikaları hayata geçirecek, uygulayacak kişi de söz konusu aday olacak. Dolayısıyla hem geçiş süreci yol haritasını hem de uygulayacak kişiyi birlikte açıklamak daha uygun olabilir ama buna liderler karar verecek” şeklinde açıklandı.
Liderler tarafından “ortak cumhurbaşkanı adayı gösterilecek ismin ancak seçim günü kesinleştiğinde açıklama” kararından vazgeçmeyebileceğine de işaret edildi. Bu durumda ise, en geç Aralık ayı sonunda kamuoyuna “geçiş süreci yol haritası” metni tanıtımı yapılabileceği kaydedildi.
Liderler tarafından olası erken seçim konusu da ele alındı. Seçim konusunda AKP-MHP’nin ortaklaşa imza attığı ve 6 Nisan 2023’ten itibaren uygulanabilecek yeni seçim mevzuatı da masadaydı. Bu mevzuatın hayata geçeceği tarih öncesi veya sonrasındaki erken seçim olasılıkları değerlendirildi.
Altı lider: Geçiş Süreci Yol Haritası’nı ayrıntılı değerlendirdi
Bugünkü altılı masa buluşması yaklaşık 6 saat sürdü ve gelenek bozulmadı, ortak yazılı açıklama yapıldı. Açıklamada, bugün sabah kamuoyuna açıklanan anayasa değişikliği önerisinin ardından şimdi de Anayasal ve Yasal Reformlar Komisyonu tarafından Meclis İçtüzüğü ve Siyasi Etik Kanunu hazırlıklarına başladığı paylaşıldı.
Açıklamada, “Bugün ayrıca Güçlendirilmiş Parlamenter Sisteme Geçiş Süreci Yol Haritası’nı da ayrıntılı bir biçimde değerlendirerek hazırlıklarımızın büyük bölümünü tamamladık” bilgisi verildi. Bu kapsamda Temel Politikalar Komisyonu’nun ise hazırlıklarını 9 ana başlık ve 72 alt başlıkta yoğun bir biçimde sürdürdüğü açıklanarak, 36 alt başlıkta çalışmaların bitirildiği ve 5 alt başlıkta ise çalışmaların tamamlanma aşamasına gelindiği bildirildi.
Altılı masada üçüncü tur olacak mı?
Altılı masa işbirliğinde liderler buluşmalarında “Üçünçü tur olacak mı olmayacak mı?” sorusunun yanıtı ise takvim ile şekillenecek. Ancak bu noktada partiler arasında genel seçimler için mutlaka milletvekili aday adayları ve ittifak modelleri görüşmeleri de söz konusu olacağı için liderler arasında mutlaka müzakere olacağı ifade edildi. Bu nedenle de “üçüncü tur kaçınılmaz” görüşü de paylaşıldı.
Yine de ittifak görüşmeleri sürecinde nasıl bir müzakere izleneceği liderler karar verecek dolayısıyla “Üçüncü tur olacak mı ve nasıl olacak?” sorularına yine liderler yanıt verebilecek.
Komisyon temel politikaları nasıl kaleme alıyor?
Faik Öztrak (CHP), Ümit Özlale (İyi Parti), Sabri Tekir (Saadet Partisi), Bülent Şahinalp (Demokrat Parti), İbrahim Çanakcı (DEVA Partisi) ve Feridun Bilgin’den (Gelecek Partisi) oluşan Temel Politikalar Komisyonu’nun ise, “tam mutabakat” ile metni kaleme aldığı da ifade edildi.
Komisyon üyeleri arasında şu ana değin anlaşmazlık yaşanan, sıkıntılı bir başlık olmadığı dile getirildi. Ancak göç (Suriyeliler) politikası, Kamu Özel İşbirliği (KÖİ) modeliyle inşa edilmiş yollar, köprüler konusunda izlenecek süreç, özelleştirme/kamulaştırma politikası gibi konularda henüz metnin yazılmadığı aktarıldı.
Anayasa değişikliği öneri için film yayınlandı
Bu arada sabah, “Şimdi Demokrasi Zamanı” sloganıyla tanıtılan anayasa değişikliği önerisiyle ilgili tanıtım filmi de yayınlandı. Tanıtım filminde, “Biz Türkiye’yiz”, “Biz İyi Biliriz Devlet Ayrı, İktidar Ayrıdır”, “Kişileri Değil Hukuku Baş Üstünde Tutarız”, “Bir Kişinin Yanlışının Yükünü Hepimiz Çekemeyiz”, “Biz Hep Biriz Ama Asla Bir Kişi Değiliz” mesajları verildi.
