Türkiye ile Fransa arasındaki Suriye ve NATO kavgası Londra'da yapılacak liderler zirvesine 5 gün kala alevlendi. Ankara'nın "Türkiye'nin Suriye'deki mücadelesine destek verilmezse, Baltık güvenlik planını onaylamayız" açıklamasına Macron, "Türkiye tek başına operasyon yapıp NATO'dan dayanışma isteyemez" yanıtını verdi.
NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg, "NATO’nun beyin ölümü gerçekleşmiştir" diyen Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron ile Paris'te Elysee Sarayı'nda görüştü. Yaklaşık bir saat süren görüşmenin ardından Macron ve Stoltenberg ortak basın toplantısı düzenledi.
İlk sözü alan Macron, NATO'nun artık çağın gereklerine uygun olarak değişmesi gerektiğini vurguladı. "Artık demir perde düştü, soğuk savaş bitti. Yeni bi dönem var" diyen Macron, Avrupa'da barış ve istikrarın sağlanması için Rusya ile stratejik diyaloğa geçilmesi gerektiğini söyledi.
Macron, Rusya ve Amerika'nın çekildiği Orta Menzilli Nükleer Kuvvetler Antlaşması INF'in de yenilenmesi gerektiğini belirterek, "Umarım yeni nesil bir anlaşma INF'in yerini alacak. Güvenliğimizi ülkeler arasındaki ikili anlaşmalara bırakamayız. Polonya INF içinde yoktu. Umarım yeni anlaşmada yer alır" dedi.
Macron: “Ortak düşmanlarımız kim?”
Macron, NATO içinde “ortak hedefler ve düşmanlar” konusunun da köklü bir reform gerektirdiğini söyledi.
“NATO içinde bir tehlike karşısında nasıl çözüm bulunmalı? Biz kimiz, ortak düşmanlarımız kim? Rusya ve Çin ortak düşmanımız değil, bu açık. Hepimizin ortak düşmanı terör grupları ve terörizm. Fransa'nın Sahel'deki angajmanı da bu çerçevededir. Kimlerin terörist grup olduğunu tanımlamak gerekir" diye konuştu.
“Türkiye tek başına operasyon yapıp NATO'dan dayanışma isteyemez"
Fransa Cumhurbaşkanı, NATO'dan Türkiye'nin Suriye sınırındaki güvenlik planına destek gelmezse, Türkiye'nin de Baltık savunma planını engelleyeceği açıklamasına da isim vermeden değindi.
“Türkiye'nin Suriye'nin kuzeyine düzenlediği operasyon gerçek bir sorun yarattı. NATO'nun görev ve hakları nedir? Bunun belirlenmesi gerekir. Müttefikimiz Türkiye'nin güvenlik kaygılarını anlıyorum ve saygı duyuyorum. Ama bir tarafta 'müttefikiz ve dayanışma istiyorum’ deyip, diğer taraftan Koalisyon'un DAEŞ'e karşı mücadeleyi tehlikeye sokan askeri bir operasyon gerçekleştiremezsiniz” sözleriyle tepki gösterdi.
Macron: “S-400’leri de tartışmak istiyorum”
Macron 4 Aralık’ta Londra’da yapılacak NATO Liderler Zirvesi’nde bu konuyu Türkiye ile müttefikler arasında gerçek bir diyalogla görüşmeyi umduğunu belirtti.
Türkiye’nin Rusya’dan satın aldığı S-400 savunma sistemini ve bu sistemin NATO'nun hava savunma sistemle uyumu konusunu da tartışmak istediğini söyledi. “Bu konuda Stoltenberg'in Türkiye ile ilgili yaptığı açıklamalarını selamlıyorum" şeklinde konuştu.
Stoltenberg: “Türkiye üyeler arasındaki görüş ayrılıklarının önemli bir örneği”
NATO Genel Sekreteri Stoltenberg de soru üzerine konuya değinerek, "Türkiye konusu üyeler arasındaki görüş ayrılıklarının önemli bir örneği. Türkiye'nin Suriye'ye düzenlediği oprasyonunun sonuçları konusundaki kaygılarımı gündeme getirdim. Görüş ayrılıklarımız var. Ama aynı zamanda terörle mücadelede elde edilen kazanımları da korumamız gerketiğinin farkındayız. DAEŞ ile mücadele bitmedi. Önemli ilerleme kaydettik. Birkaç ay önce DAEŞ İngiltere büyüklüğünde toprakları elinde tutuyordu. Bunu değiştirmeyi başardık ve bu çabaları sürdüreceğiz" diye konuştu.
Stoltenberg: "5'inci madde hepimizin güvenliğini garanti ediyor"
NATO Genel Sekreteri Stoltenberg, "Güçlü bir AB ve güçlü bir NATO madalyonun iki yüzü. İkisi de Avrupa'da barış ve özgürlüğün garantisidir.” dedi.
“NATO müttefiklerinin farklı konular üzerinde farklı görüşleri savunduğunu biliyoruz. Özellikle Suriye'nin doğusunda. Ama temel konularda hemfikiriz. Birlik içinde kalmak ve birbirini savunmaya devam etmek gerekir. 5. Madde hepimizin ortak güvenliğini sağlıyor. NATO'yu modernleştirmek ve siyasi rolünü güçlendirmek için neler yapabileceğimizi konuşacağız" ifadelerini kullandı.
“NATO’da ABD’nin daha az Almanya’nın daha fazla ödeyeceği bir formül”
ABD basınına konuşan Amerikalı yetkililer Trump yönetiminin şu anda yüzde 22 olan NATO bütçesine yaptığı katkıyı azaltmaya hazırlandığını söylemiş, bunun yüzde 16’ya çekileceği belirtilmişti.
NATO Genel Sekreteri, AB ve Kanada'nın son 5 yılda 100 milyar dolar savunma yatırımı yaptıklarını dile getirdi. Harcamaların paylaşılması konusunda ABD'nin daha az, Almanya'nın daha fazla ödeyeceği, her iki ülkenin katkısının yüzde 16 seviyesine çekileceği bir formül üzerinde çalıştıklarını açıkladı.
Macron: “NATO için bir uyarı alarmına ihtiyaç vardı”
Macron’a NATO’da tartışma yaratan açıklaması üzerinden "NATO hala beyin ölümünde mi?" sorusu yöneltildi. Fransız lider, "Son yıllarda yapılan tartışmalara baktım. ABD'nin yatırım harcamaları, Avrupa barışı, INF sonrası Rusya ile ilişkiler, Türkiye konusu ve düşmanlarımızın kim olduğu konuları. Bunları çözmeden NATO’da yük paylaşımı konusunu çözemeyiz” dedi.
Macron tartışma yaratan “beyin ölümü” açıklamasını da ittifak için bir “uyarı alarmı” olarak niteledi. “Tümüyle bu sorunlara parmak basmak için yaptığım açıklamadaki sorumluluğumu kabul ediyorum" yanıtını verdi.
Stoltenberg de, bu taratışmaların NATO'da her zaman olduğunu ve NATO'nun bunları aşarak güçleneceğini söyledi. Bu kadar belirsiz bir dönemde uluslararası çok uluslu kurumlara ihtiyaç olduğunun altını çizen NATO Genel Sekreteri, "Güçlü bir NATO'ya ihtiyaç var. Her zaman görüş ayrılıklarımız oldu. Ama hepsini aşmayı, ‘birimiz hepimiz hepimiz birimiz için’ olmayı, birbirimizi ve barışı korumayı başardık. Yine başaracağız" dedi.
Çavuşoğlu'ndan Macron'a tepki: “Bu şekilde Avrupa’nın lideri olamaz”
Fransa Cumhurbaşkanı Macron’un Türkiye’nin Suriye operasyonuna yönelik eleştirisine Türkiye’den de yanıt gecikmedi. Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Macron’un YPG’yi kastederek terör örgütünün hamisi olduğunu savundu.
“Terör örgütünü sürekli Elysee’de sürekli ağırlıyor. Müttefikinin terör örgütü olduğunu söylüyorsa, ona da verecek cevap var. Macron unutmasın. Merkel’in de dediği gibi Türkiye bir NATO müttefikidir. Macron müttefiklerinin yanında dursun” dedi.
Fransa Cumhurbaşkanı Macron geçtiğimiz ay omurgasını YPG’nin oluşturduğu Suriye Demokratik Güçleri’nin sözcüsü Jihane Ahmed ile görüşmüştü.
Mevlüt Çavuşoğlu, “Macron bu şekilde yalpalamalarla Avrupa’nın lideri olamaz. Şu anda Avrupa’da bir boşluk var. Lider olmak için çabalıyor ama liderlik yapay söylem ve eylemlerle olmaz” ifadelerini kullandı.
