Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron yeni bir adıma imza atarak, Fransa-Cezayir savaşı sırasında Fransa için savaşan ancak daha sonra devlet tarafından terkedilen Harkiler'den af diledi. Macron, savaş sırasında Fransız ordusunun yanında yer alan Harkiler için bir "tanıma ve tazminat" içeren yasayı yılbaşına kadar getireceklerini de açıkladı.
Emmanuel Macron, Elysee Sarayı'nda kabul ettiği Harkiler'in ailelerinden oluşan 300 kadar konuk önünde, Harkiler'den "Fransız devleti adına resmen" özür diledi.
"Harkiler'e ve çocuklarına yüksek ve samimi bir sesle söylüyorum, Cumhuriyet'in onlara borcu var. Savaşçılara şükranlarını sunmak istiyorum, yaptıklarını unutmayacağız. Terk edilmiş savaşçılardan, cezaevine giren ailelerinden af diliyorum. Unutmayacağız. O günden bu yana Cumhuriyet toparlandı. Hak ve adalet yoluna girdi."
Macron, Cezayir Savaşı'nın ardından Fransa'nın Harkiler'e olan görevini yeterince yerine getirmediğini belirterek, "Harkiler'in tarihi büyük ve acı verici. Gözyaşlarının hikayesi bu: İki ülkenin parçalanması, kendi topraklarından ayrılma, Fransız halkı arasında parçalanma. Cezayir'deki katliamların, Fransa'daki dışlamanın, ardından inkar ve reddin defalarca hor gördüğü bir sadakatin trajedisi. Sizin tarihiniz bizim tarihimiz. Size hakaret eden Fransa'ya hakaret eder"diye konuştu.
Onur ödülü
Konuşması boyunca konuklar arasından söz alan Harkiler, bugüne kadar terkedilmenin yaşattığı acı ve üzüntüyü anlattı. Bir kadının ağlayarak yaşadıklarını anlatması üzerine Macron, "Açılan yaraları ve sizin yaşadıklarınızı iyileştirecek sözcük maalesef yok. İşte bu yüzden burdasınız" yanıtını verdi.
Macron, Harkiler'in hatırasını taşıyan 3 sembolik isme, savaş sırasında Fransa adına savaşan Salah Abdelkerim, amirlerine karşı gelerek 350 Harki'yi Fransa'ya kaçıran Fransız ordusundan General François Meyer ve Harkiler'in çocuklarının eşitliği için mücadele veren Bornia Tarall'a onur madalyası "Legion d'Honneur nişanı" taktı.
Fransa tarihinin acılı bir sayfası
Fransa ile Cezayir arasında 1954-1962 yılları arasında süren savaşta 200 bin Cezayirli Fransız ordusunun tarafını tutarak, ordu içinde Fransızlar'la birlikte Cezayirliler'e karşı savaştı. Savaş sonrasında 42 bin kadar Harki ordu tarafından Fransa'ya tahliye edildi. Ancak Fransa'da uzun süre kötü yaşam koşulları olan kamplarda yaşadı. Yaklaşık 40 bin Harki de gizli ve yasa dışı yollardan Fransa'ya girmeyi başardı. Yakşaık 200 bin Harki'den yaklaşık 90 bini Fransa'ya girmeyi başarırken, geri kalanı Cezayir'de kaderlerine terkedildi. Cezayir'deki yeni rejimin "hain" ilan ettiği Harkiler ve aileleri pek çok yerde kanlı saldırıların kurbanı oldu.
Son yıllarda, birbirini izleyen Fransız hükümetleri, Harkiler'in anısını anmaya ve çektikleri acıları tanımaya çalıştı. İlk olarak, 2001 yılında, Cumhurbaşkanı Jacques Chirac, "1962'de işlenen, askerleri ve sivilleri, kadınları ve çocukları benzer şekilde etkileyen katliamlar, sonsuza dek barbarlığın izini bırakacaktır. Tanınmaları gerekir” diyerek ilk adımı attı.
Daha sonra, 2005 yılında, "Harkiler ve onların yetim çocukları" için tanıma ödeneği sağlayan bir yasa kabul edildi. Son olarak, 2016 yılında, dönemin Cumhurbaşkanı François Hollande, "Harkiler'in terk edilmesinde, Cezayir'de kalanların katledilmesinde ve Fransa'daki kamplara nakledilen ailelerin insanlık dışı kabul koşullarında Fransız hükümetlerinin sorumluluklarını" kabul etti.
Seçimler öncesi Macron'un attığı bu önemli adım, siyasi gözlemciler ve medya tarafından, 800 bin Harki'nin yaşadığı Fransa'da, "seçim yatırımı" olarak da değerlendiriliyor.
Fransa 2003 yılından bu yana her 25 Eylül tarihinde ulusal törenlerle Harkiler'i anıyor.
