Avrupa, gelecek iki hafta ABD Başkanı Joe Biden'ın ilk kez katılacağı G7 ve NATO zirvelerine ev sahipliği yapacak. Bu zirveler Biden’ın Avrupa Birliği, Erdoğan ve Putin ile de ayrı görüşmelerine sahne olacak. Bu yoğun diplomasi gündemi öncesinde ikili toplantılar da hız kazandı.
Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Paris'te Türkiye'yi de yakından ilgilendiren iki önemli görüşme yaptı. Macron, önce Ermenistan’ın istifa eden ancak seçimlere kadar Başbakan vekili olarak görevini sürdüren Nikol Paşinyan ile biraraya geldi. Elysee Sarayı'nda gerçekleşen görüşmede Macron ve Paşinyan, ekonomik işbirliğinin genişletilmesi, Güney Kafkasya'daki gelişmeler ve Dağlık Karabağ sorununun çözümüne yönelik adımları ele aldı.
"Tarafları başlangıç pozisyonuna dönmeye çağırıyorum"
Görüşme öncesi Elysee Sarayı girişinde açıklama yapan Macron, Fransa'nın Ermenistan'a desteğini yineledi. Görüşmenin Ermenistan'ın güvenlik krizi yaşadığı bir döneme rastladığını belirten Macron, 9 Kasım'da Azerbaycan ile imzalanan ateşkesin devam etmesi gerektiğini ve her şeyden önce tüm savaş esirlerinin salıverilmesi gerektiğini vurguladı.
Macron, Ermenistan ile Azerbaycan arasındaki sınırda yaşanan son olaylara da değinerek "Tüm sınır belirleme ve sınırlandırma çalışmaları müzakereler yoluyla gerçekleştirilmelidir; hiçbir koşulda zorlama kullanılmamalıdır. Azerbaycan askerleri Ermenistan'ın egemen topraklarından çekilmelidir. Tarafları başlangıçpozisyonlarına dönmeye çağırıyorum. Bu yönde bir diyalog kurmaya yardımcı olmaya çalışacağız" dedi.
Nikol Paşinyan da Fransa'nın Minsk Grubu’daki eş başkanlık görevinin, Dağlık Karabağ sorununun çözümü ve bölgesel krizler, uzun vadeli barış ve istikrar açısından son derece önemli olduğunu söyledi. Minsk Grubu 1992’de, Azerbaycan ve Ermenistan’ın Karabağ sorununa barışçı bir çözüm bulmalarını teşvik etme amacıyla, Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı çatısı altında kurulmuştu.
Paşinyan, "Eş başkanların, Dağlık Karabağ sorununun çözümü için birbirleriyle ilişki kurmaya ve müzakereleri yeniden başlatmaya hazır olduklarını bildiren üçlü açıklamasını da önemsiyoruz" dedi. Fransa Meclisi ve Senatosu başkanlarıyla görüşen Paşinyan, buradan Belçika'ya geçti.
Libya Başbakanı Dibeybe Elysee'de
Macron, Paşinyan'ın ardından Fransa ve Türkiye arasında uzun aylar krize konu olan Libya'nın geçici Başbakanı Abdülhamit Dibeybe ile de biraraya geldi. Berlin'de 23 Haziran'da yapılacak Libya zirvesinde, Libya'yı ilk kez Dibeybe başkanlığındaki geçiş hükümeti temsil edecek.
Libya konusunun ele alınacağı NATO zirvesi ve Berlin Konferansı başta olmak üzere, uluslararası toplantılar öncesi Avrupa başkentlerine ziyarette bulunan Dibeybe, İtalya'daki temaslarının ardından Paris'e geldi.
Elysee Sarayı'nda 1 saat sürmesi öngörülen Macron ile Dibeybe'nin görüşmesi uzayınca, ortak basın açıklaması yarım saat gecikmeli yapıldı. Macron ve Dibeybe, Libya'da 24 Aralık'ta yapılması öngörülen seçimler öncesi atılması gereken adımlar ve yabancı askerler konusunun yanısıra ticaret, enerji, alt yapı, göç ve kara ve deniz sınırları güvenliği konularını ele aldı.
Macron, Libya halkının tamamını kapsayan geçici hükümetin ülkeyi 24 Aralık'ta seçime götürmesinin önemine işaret ederek, "2011'den bu yana Libyalılar arasındaki bölünmeyi aşmak önemliydi. Şimdi daha ileriye gitmeli ve reformlar takip edilmeli ve seçimlere giden yol hazırlanmalı. Her ikimiz de Libya'nın kendi egemenliğini, istikrarını ve birliğini yeniden yakalaması gerektiği konusunda hemfikiriz" dedi.
"Rus ve Türk savaşçılar Libya'yı terk etmeli"
Libya'da ateşkes kurallarına uyulması ve yabancı müdahalelere de son verilmesi gerektiğini dile getiren Macron, "Libya halkının egemenliği ve güvenliği için Rus, Türk güçleri, onların Suriyeli savaşçıları ve diğerleri Libya'yı terk etmeli" dedi. Libya halkının güvenliğini sağlayacak tek bir ordu kurulması gerektiğini vurgulayan Macron, "Kara ve deniz sınırlarınızın kontrolu da bu ajandanın bir parçası. Bu Fransa ve AB için de önemlidir. Ama her şeyden önce sizin egemenliğiniz için önemli. Bu konuda Afrikalı ve AB'li komşularla işbirliği yapılmalı. Birleşmiş Milletler kararı çerçevesinde bundan sonra yapılacak olan, seçim sürecine saygı, ateşkesi uygulamaya koymak, yabancı müdahalelere son vermek. Fransa, bu güvenlik ve istikrar konusunda Libya'ya yardım etmeye hazırdır" dedi.
Abdülhamit Dibeybe de Fransa ile daha açık ve pozitif bir ilişki kurmak arzusunda olduklarını, pek çok alanda, karşılıklı fayda ilkesine dayalı olarak ilişkilerin geliştirilebileceğini dile getirdi. Libya'da istikrara dönüş için Fransa'nın desteğinin önemli olduğunu vurgulayan geçiş hükümeti Başbakanı Dibeybe, Berlin Konferansı ve BM kararları çerçevesinde tüm taraflarla görüş alışverişi içinde ilerleyeceklerini belirtti. Dibeybe, "Fransa Libya'nın toprak bütünlüğü içinde Libya'yı destekleme, yabancı savaşçıların sona ermesi ve birlik ordusunun kurulmasında önemli rol alabilir" diye konuştu.
Başbakan Dibeybe, yasadışı güç, uluslararası suç şebekeleri, sınırlarının güvenliği, enerji, güvenlik, alt yapı gibi alanlarda Fransa'yla işbirliğini sürdürmek istediklerini söyledi ve Macron'u Trablus'a davet etti.
