Avrupa Birliği Komisyonu, Macaristan'ın milliyetçi hükümetinin yönetimi altında "seçim otokrasisinden oluşan hibrit bir rejime" dönüştüğünü ve bu durumun, Avrupa Birliği'nin demokratik değerlerine zarar veren bu rejimin, Macaristan'ı demokrasilerden oluşan toplumdan uzaklaştırdığını açıkladı.
123'e karşı 433 oyla ve 28 çekimser oyla kabul edilen karar tasarısında, Avrupa Birliği Komisyonu parlamenterleri, Macaristan'daki anayasal sistem ve seçim sistemi, yargı bağımsızlığı, olası yolsuzluklar, kamu ihalelerindeki usulsüzlükler, LGBTQ+ hakları ile basın, akademik ve dini özgürlükler hakkındaki kaygıları gündeme getirdi.
Avrupalı parlamenterler, popülist Başbakan Viktor Orban'ın "liberal olmayan demokrasi" olarak tanımladığı Macaristan'ın, Avrupa Birliği'nin birçok demokratik değerini ardında bıraktığını kaydetti. Parlamenterler ayrıca Avrupa Birliği'ne üye diğer 26 ülkeyi, Orban'ın 12 yıldır devam eden iktidarı sırasındaki olası istismarlara göz yummakla suçladı.
Yapılan oylama, Avrupa Birliği kurumlarıyla Viktor Orban'ın Budapeşte'deki hükümeti arasında bir süredir devam eden anlaşmazlıkların sonuncusu. Avrupa Komisyonu'nun Pazar günü, bazı ihlaller nedeniyle Macaristan'a Avrupa Birliği kaynaklarından aktarılan ödemeleri askıya almaya hazırlandığı açıklamasını yapması bekleniyor.
Karar tasarısını Avrupa Komisyonu gündemine getiren Fransız Yeşiller Partisi üyesi Gwendoline Delbos-Corfield, "İlk kez bir Avrupa Birliği kurumu acı gerçeği gözler önüne seriyor; Macaristan artık bir demokrasi değil" ifadelerini kullandı.
Tasarı metninde parlamenterler, "Macaristan hükümetinin Avrupa Birliği'nin temelini oluşturan değerlere kasıtlı ve sistematik olarak zarar verme" çabalarını kınadı.
Oylama, Macaristan'ı diğer Avrupa Birliği ülkelerinden ayrı tutması açısından yüksek simgesel önem taşıyor. Buna göre Macaristan'ın, "İnsan onuru, özgürlük, demokrasi, eşitlik, hukukun üstünlüğü, azınlıkların hakları dahil insan haklarına saygı" gibi Avrupa Birliği anlaşmasında yer alan değerlere bağlı kalmayı başaramadığı iddia ediliyor.
Ancak Fransa'nın Strazburg kentindeki oturumda yapılan oylama, Orban hükümetine herhangi bir ceza getirmiyor ve diğer Avrupa Birliği üyesi ülkelerin Orban'a karşı herhangi bir adım atması açısından bağlayıcı nitelik taşımıyor.
Gwendoline Delbos-Corfield, Macaristan Başbakanı Orban ve iktidardaki partisi Fidesz'in "Demokrasi ve vatandaşlarını desteklemek yerine hukukun üstünlüğünü parçaladığını" söyledi.
Delbos-Corfield, "Bunun Macar vatandaşlarına olan maliyeti açık: ülkeleri otokratlar ve oligarklar tarafından yağmalanırken haklarını kaybediyorlar ve fırsatları ellerinden alınıyor" dedi.
Tasarıya karşı çıkan parlamenterler, kararın "öznel fikirleri ve siyasi açıdan önyargılı açıklamaları içerdiğini, belirsiz kaygıları, hükümleri ve çifte standartları yansıttığını" kaydetti.
Macaristan Dışişleri Bakanı Peter Szijjarto, dün Budapeşte'de düzenlediği basın toplantısında, seçmenlerin Viktor Orban ve partisini seçerek, "art arda dört genel seçimde ülkeleri için nasıl bir gelecek istediklerine" karar verdiklerini söyledi.
Peter Szijjarto, "Strazburg ve Brüksel'de bazılarının Macar halkının kendi geleceğine karar vermek için yeterince olgun olmadığını düşünmesini esefle karşılıyoruz" dedi.
Uzun süredir Avrupalı ortaklarıyla anlaşmazlıklar yaşayan Macaristan, ortak açıklamaları, kararları ve etkinlikleri rutin olarak engelliyor. Bunlardan bazıları Ukrayna'yla üst düzey NATO toplantıları, kurumlar vergisine ilişkin Avrupa Birliği oylaması ve İsrail-Filistin ateşkes anlaşmasına ilişkin Avrupa Birliği'nin alacağı ortak tavır.
Budapeşte hükümeti ayrıca Avrupa Birliği'nin Rusya'ya yönelik yatırımlarının bazılarına da karşı çıktı. Rus Ortodoks Kilisesi patriğinin malvarlığının dondurulması ve Moskova'ya enerji konusunda yaptırım uygulanması, bunlardan bazılarıydı.
Avrupa Komisyonu üyelerinin Pazar günü yapılacak toplantıda, demokrasiden uzaklaşan adımlara son vermediği takdirde Macaristan'a sağlanan Avrupa Birliği fonlarının kesilmesi hakkında açıklama yapması bekleniyor.
AB Bütçe Komiseri Johannes Hahn, özellikle kamu ihalelerine ilişkin bazı Avrupa Birliği programlarında Macaristan'a sağlanan fonların yüzde 70'inin kesilmesinin "uygun olduğunun düşünülebileceğini" söyledi. Bu oranın ne kadarlık tutara eşit olacağı belli değil.
Macaristan'a verilen Avrupa Birliği fonlarının tamamının kesilmesiyse olası görünmüyor. Bu konuda her türlü adımın üye ülkeler tarafından onaylanması gerekiyor. Bunun için 27 üye ülkenin, Avrupa Birliği nüfusunun en az yüzde 65'ini temsil edecek şekilde yüzde 55'inden oluşan "nitelikli çoğunluğun" onayı şartı aranıyor. Bazı Avrupa Birliği parlamenterleri, İtalya'da 25 Eylül'de yapılacak seçimleri aşırı sağın kazanması durumunda bu çoğunluğu sağlamanın zorlaşacağı konusunda kaygılarını ifade ediyor.
