AB yönetimiyle Macaristan arasında aylardır süren gerilimde tansiyon bir türlü düşürülemiyor.
Budapeşte hükümetinin, AB'nin talep ettiği "yolsuzlukla mücadele reformlarında ve yargının bağımsızlığı konusunda yeterince hızlı ilerleyemediği" gerekçesiyle, AB Komisyonu'nun 13,3 milyar Euroluk fonu askıya alma önerisine misilleme geldi.
Macaristan da AB'nin, Ukrayna'ya kış koşullarında ayakta kalabilmesi için hazırladığı 18 milyar Euroluk yardım paketini veto etti.
Ukrayna'ya 2023 yılı boyunca yapılacak mali yardımı görüşmek üzere Brüksel'de toplanan Avrupa Birliği maliye bakanları, Macaristan'ın beklenen vetosuyla karşı karşıya kaldı.
AB Dönem Başkanı Çek Cumhuriyeti’nin Maliye Bakanı Zbynek Stanjura başkanlığında yapılan toplantıda, kendi ödemeleri askıya alınan Macaristan, veto kartını kullandı.
Macaristan Başbakanı Viktor Orban, AB'den beklediği 13,3 milyar Euroluk "uyum ve toparlanma" fonunun askıya alınması üzerine, "Ukrayna'ya AB olarak yardım edilmesine karşı olduklarını, ülkelerin kendi yardımlarını yapmasını tercih ettiklerini" açıklamıştı.
Toplantıda, Ukrayna'ya yardım paketini oluşturan üç yasama metninden, yalnızca oyçokluğu yeterli olan 2021-2027 AB bütçesi ile bağlantılı "Çok yıllı mali çerçeve (MFF)" kabul edildi. Oybirliği gerektiren diğer iki madde ise kabul görmedi.
Alternatif çözüm arayışı
Çek Cumhuriyeti Maliye Bakanı Zbynek Stanjura toplantı sırasında, "Cesaretimiz kırılmayacak, Ocak ayı başlarında Ukrayna'ya yardımımızı yapmaya başlama hedefimiz devam ediyor" dedi.
Çek bakan, bir AB danışma organı olan Ekonomik ve Mali Komite'den, "Budapeşte vetosunu aşmak için alternatif teknik çözümleri incelemesini" istediğini de bildirdi.
Stanjura, "Bu, 26 üye ülkenin desteklediği bir çözüm arayacağız anlamına geliyor" diyerek, Macaristan'ın yalnız kaldığını vurguladı.
Budapeşte'nin bloke ettiği tek konu Ukrayna'ya yardım paketi değil. Macaristan, aynı zamanda Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Örgütü'nün (OECD) çok uluslu şirketlerin karları üzerinden asgari vergi alınması projesini de veto edeceğini açıkladı. Bu iki konu, Macaristan vetosu nedeniyle ertelendi.
AB Komisyonu’nda Bütçeden Sorumlu Komiser Johannes Hahn, Macaristan vetosuna karşı, yasal bir yol olan, 26 üyenin destek verdiği "gelişmiş işbirliği" mekanizmasını çalıştırma formülü üzerinde durduklarını belirtti.
Ancak bu alternatif, "ulusal garantiler" gerektiren bu çözüm. AB ülkelerinin, bazı durumlarda parlamento onayı gerektiren "yazılım açıklarına karşı ulusal korumalar sağlamasını" gerektiriyor ve bunun da zaman almasından endişe ediliyor.
Çek dönem başkanlığı, "A planı ya da B planı, hangisi kabul edilirse edilsin, Ukrayna'ya Ocak ayında söz verilen ödemenin yapılacağı konusunda en ufak bir endişe taşımadıklarını" ifade ediyor.
AB Komisyonu Başkan Yardımcısı Valdis Dombrovskis, bugün kabul edilen bir değişiklik önergesiyle, "Avrupa Konseyi 18 milyarlık paket üzerinde anlaşmaya vardığında, paranın Ocak ayında Ukrayna'ya ulaşması için gerekli tüm hazırlıkların yapılmasını mümkün kılacak" ifadesinin kabul edildiğini belirtti.
Avrupa Konseyi'nden Komisyona: "Kararını gözden geçir"
Konsey, Macaristan Parlamentosu'nun Komisyon ile üzerinde anlaşmaya varılan reformlara uygun olarak yeni tedbirleri kabul etmek üzere yarın toplanacağını göz önüne alarak, Komisyon'dan Macaristan hakkında yeni bir değerlendirme yapmasını istedi.
Bu değerlendirmenin yapılabilmesi için Komisyon'a Cuma gününe kadar süre verdi.
AB Komisyonu'nun yeni kararının ardından konu önce önce önümüzdeki hafta toplanacak büyükelçiler düzeyinde, ardından da bakanlar seviyesinde yeniden ele alınacak.
Konu ayrıca, Victor Orban tarafından 15-16 Aralık'ta toplanacak AB liderler zirvesine de getirilebilecek.
Geri sayım başladı
Üye devletlerin Macaristan'ın fonlanması konusunda karar verebilmesi için zaman daralıyor. AB hükümetlerinin, Macaristan’a aktarılması planlanan fonların dondurulması konusunda bir pozisyon almak için 19 Aralık'a kadar süreleri var.
Eğer bu tarihe kadar herhangi bir karar verilmezse, fonlar otomatik olarak Macaristan'a verilecek.
AB'nin Macaristan için öngördüğü kurtarma planı yıl sonuna kadar onaylanmazsa, Macaristan da 5,8 milyar Euroluk hibenin yüzde 70'ini kaybetme riskiyle karşı karşıya.
