ABD’de kürtaj hakları savunucuları, kürtaja erişimin oy pusulasında olduğu on eyaletin yedisinde zafer kazandı. Missouri eyaletindeyse seçmenler, ABD'deki en kısıtlayıcı kürtaj yasaklarından birini kaldırmanın önünü açarken Florida, Nebraska ve Güney Dakota, benzer anayasa değişikliklerini reddederek kürtaj yasaklarını yürürlükte tuttu.
Kürtaj haklarıyla ilgili yasa değişiklikleri Arizona, Colorado, Maryland ve Montana'da da kabul edildi. Nevada seçmenleri de bir yasa değişikliğini onayladı, ancak bunun yürürlüğe girmesi için 2026'da tekrar kabul edilmesi gerekecek. “Hamilelik sonuçları” temelinde ayrımcılığı yasaklayan bir başka değişiklik de New York'ta kabul edildi.
2022 yılında ABD Anayasa Mahkemesi’nin 1973 tarihli Roe v. Wade kararını bozmasıyla ülke çapında kürtaj hakkını sona erdiren ve Cumhuriyetçiler'in kontrolündeki çoğu eyalette yasakların yürürlüğe girmesinin önünü açan bir dalga oluştu. 2024 seçimi sonuçlarıysa kürtaj hakkıyla ilgili bazı ilkleri beraberinde getirdi.
Kürtaja erişimle ilgili sonuçlar Cumhuriyetçi Partili Donald Trump'ın başkanlığı kazandığı seçime de denk geldi. Kürtaj konusunda tutarsız yaklaşımlar sergileyen Trump, kürtajın eyaletlere bırakılması gereken bir mesele olduğu konusunda ısrar etmişti. Yine de başkan, yürütme yoluyla kürtaj politikası üzerinde büyük bir etkiye sahip olabilir.
Diğer taraftan Missouri ise, kesin olarak tanımlanmış bir zaman dilimi olmamakla birlikte kürtajın yalnızca fetüsün yaşayabilirlik noktasından, yani genellikle kabul edildiği üzere 21 haftadan sonra kısıtlamasına izin verecek bir değişiklikle, hamileliğin tüm aşamalarında kürtaj yasağının oylamayla kaldırılacağı ilk eyalet olmaya hazırlanıyor.
Ancak bu yasak ve diğer kısıtlayıcı yasalar otomatik olarak yürürlükten kalkmıyor. Savunucuların şimdi mahkemelerden, yasaları yeni değişikliğe uygun hale getirmelerini istemeleri gerekiyor.
Anayasal Özgürlük İsteyen Missuurililer adlı kampanyanın yöneticisi Rachel Sweet, “Bugün Missourililer tarih yazdı ve net bir mesaj gönderdi: Kürtaj, doğum kontrolü ve düşük dahil hamilelikle ilgili kararlar kişisel ve özeldir ve politikacılara değil hastalara ve ailelerine bırakılmalıdır” dedi.
Eyaletteki 2200'den fazla seçmenle yapılan AP VoteCast anketine göre Missouri'deki seçmenlerin yaklaşık yarısı kürtajın her durumda ya da çoğu durumda yasal olması gerektiğini söyledi. Ancak her 10 kişiden sadece 1'i kürtajın her durumda yasadışı olması gerektiğini belirtirken; yaklaşık 10 kişiden 4'ü kürtajın çoğu durumda yasadışı olması gerektiğini savundu.
Kürtaj yasakları üç eyalette yürürlükte kalmaya devam edecek
Florida, Nebraska ve Güney Dakota, Roe v Wade kararının geri çevrilmesinden bu yana kürtaj karşıtlarının galip geldiği ilk eyaletler oldu. Seçmenlerin çoğu Florida'da kürtaja erişimi destekledi, ancak eyalette anayasa değişikliklerini geçirmek için gereken yüzde 60'ın altında kaldı.
Sonuç, Cumhuriyetçi Partili Florida Valisi Ron DeSantis için siyasi bir kazanım oldu. DeSantis'in yönetimi, yasa değişikliği aleyhinde bir kampanya başlatmıştı.
Ulusal kürtaj karşıtı grup SBA Pro-Life America'nın başkanı Marjorie Dannenfelser yaptığı açıklamada sonucun “Florida'da ve tüm ülkede yaşam için önemli bir zafer” olduğunu söyledi ve DeSantis'i verdiği mücadeleye öncülük ettiği için övdü.
Bu yenilgi, Mayıs ayında eyaletin altı haftalık kürtaj yasağının yürürlüğe girmesiyle başlayan değişimi kalıcı hale getirdi. Bu durum Florida'yı, daha sert yasakların olduğu komşu eyaletlerden kadınların Florida'ya gelmesinin önünü tıkadı; Floridalı kadınların da kürtaj yaptırmak için başka eyaletlere gitmesine yol açtı. Daha gevşek kısıtlamalara sahip en yakın eyaletler yüzlerce kilometre uzaklıktaki Kuzey Carolina ve Virginia.
Bazı istisnalar dışında hamilelik boyunca kürtajın yasak olduğu bir diğer eyalet olan Güney Dakota'da ise kürtajla ilgili bir önergenin reddedilmesi daha belirleyici oldu. Bu yasa, 12. haftadan sonra kadının sağlığıyla ilgili bazı düzenlemelere izin verecekti. Bu pürüz nedeniyle, çoğu ulusal kürtaj hakları grubu bunu desteklemedi.
Nebraska'daki seçmenler daha fazla kürtaj kısıtlamasına izin veren ve eyaletin mevcut 12 haftalık yasağını koruyan bir önlemi kabul etti ve kürtaj haklarını güvence altına alacak rakip bir tasarıyı reddetti.
Diğer eyaletler kürtaja erişim hakkını garanti altına aldı
Arizona'nın yaptığı değişiklik, hamileliğin ilk 15 haftasından sonra kürtajı yasaklayan mevcut yasanın değiştirilmesi anlamına gelecek. Yeni yasa, fetüsün anne karnı dışında yaşayabilir hale gelmesine kadar kürtaja erişimi garanti altına alıyor.
Maryland'deki kürtaj hakları değişikliği ise zaten kürtaja izin veren eyalette kürtaja erişimde hemen bir fark yaratmayacak yasal bir değişiklik anlamına geliyor.
Colorado'daki tasarıysa geçmesi için gereken yüzde 55'lik destek oranını aştı. Erişimi sağlamanın yanı sıra, kürtaj için eyalet ve yerel hükümet fonlarının kullanılmasını yasaklayan daha önceki bir değişikliği de geri alarak, dar gelirlilere sağlanan devlet sağlık sigortası Medicaid ve kamu çalışanlarının sigorta planlarının kürtaj masraflarını karşılama olasılığını da açıyor.
Kürtaj hakkı seçmenler için ne kadar önemliydi?
Salı gününe kadar kürtaj hakları savunucuları, Anayasa Mahkemesi'nin Roe v Wade kararını iptal etmesinden bu yana eyalet çapında oy pusulalarında yer alan yedi yasa değişikliğinin tamamında galip gelmişti.
Kürtaj hakları kampanyaları bu yıl büyük bir bağış toplama avantajına sahip. Rakiplerinin çabaları ise kürtajın “ahlak dışı” olmasından çok, “değişikliklerin çok aşırı olarak gösterilmesine” odaklanmış durumda.
Şu anda 13 eyalet bazı istisnalar dışında hamileliğin her aşamasında kürtaj yasağı uyguluyor. Dört eyalet ise kürtajı çoğu durumda hamileliğin yaklaşık altı haftasından sonra, yani kadınlar genellikle hamile olduklarını fark etmeden önce yasaklıyor.
Yasaklara rağmen, kürtaj haplarının artan kullanımı ve kadınların kürtaj için seyahat etmelerine yardımcı olmak için düzenlenen organize çabalar nedeniyle ABD'de aylık kürtaj sayısı biraz arttı. Yine de savunucular, yasakların özellikle düşük gelirli ve azınlıklar için erişimi azalttığını söylüyor.
Konu seçmenler arasında yankı buluyor. Ülke çapında 110 binden fazla seçmenle yapılan kapsamlı bir anket olan AP VoteCast'e göre, seçmenlerin yaklaşık dörtte biri kürtaj politikasının oy vermelerinde en önemli etken olduğunu söyledi. Yarıya yakını bunun önemli bir etken olduğunu ancak en önemlisi olmadığını söyledi. Her 10 kişiden 1'inden biraz fazlası ise bunun önemsiz bir etken olduğunu söyledi.
Florida ve Missouri'deki katı kürtaj yasaklarını kaldırmayı amaçlayan oylama girişimlerinin sonuçları, eyaletlerdeki seçmenlerin çoğunluğu için çok önemliydi. Ankete göre, Florida seçmenlerinin yarısından fazlası değişikliğin sonucunun çok önemli olduğunu belirtirken, Missouri seçmenlerinin yaklaşık 10'da 6'sı da aynı şeyi söyledi.
Forum