Koyunlar, koçlar, danalar, keçiler… Kurbanlık hayvanlar satış noktalarında çoktan yerini aldı. 11 Ağustos’ta başlayacak olan Kurban Bayramı öncesinde kurbanlık pazarlarında ise hayvan üreticileri sıkıntılarını dile getiriyor.
Kurbanlık satış yerlerindeki fiyatlar, ne alıcı vatandaşları ne satıcı hayvan yetiştiricilerini memnun ediyor görünmüyor. Satıcılar, maliyetlerini kurtaracak şekilde satış yapma peşinde olduklarını ifade ediyor.
Üretici yem fiyatlarından şikayetçi
Afyon’dan İzmir’e kurban satışı için gelen yetiştirici Kamil Tanrıkulu da “Fiyatlarda yükselme namına bir şey yok. Geçen seneyle aynı. Kazancımız için Allah’a şükür. Ama yem fiyatları biraz daha düşük olsa, daha iyi olur. Bir torba yem 60 liraydı, 90 lira oldu. Bu artış bizi çok etkiliyor. Ama Allah’ın izniyle elimizdeki kurbanlıkları satacağız” diyor.
Ankara’ya Yozgat-Yerköy’den hayvan yetiştiricisi Hakan Zararsız, küçükbaş hayvan satışının arife günü ve bayramın ilk iki günü olacağını söylüyor. Üç haftada 6 adet kurbanlık satan Zararsız, “Sene seneyi aratıyor, her sene farklı oluyor” görüşünde. Kurbanlık hayvan yetiştirmenin pahalı iş olduğunu belirten Zararsız, “Geçen sene torbası 60 lira olan yem şimdi 100 lira oldu. Müşteriye 800 lira deyince pahalı diyor. Benim zaten karımı kurtarmıyor. Herkese hayırlı pazarlar dilerim ne yapalım” ifadesini kullandı.
Üreticilerin küçük bir kısmı elindeki kurbanlıkları satmış bile. Bayram gününe kadar alıcılar adına bakımlarını sürdürüyor.
Ancak özellikle büyükbaş hayvan yetiştiricilerinin işi daha zor. Kars’tan İzmir’ gelen Ferhat Yalçın’ın bir alıcıyla yaptığı uzun pazarlık sonuçsuz kalıyor. Yalçın mal sahibi olmadığını, çobanlık yaptığını söylüyor ve ekliyor: “Satışlar ölü. Zararına hayvan veriyorum. Üç koç büyüklüğünde hayvanı bir koç fiyatına veriyorum. Ama adam almıyor. Nasıl alacak? Adamın elinde yok ki.” Yalçın da diğer üreticiler gibi yem, nakliye ve pazar yeri fiyatlarının yüksekliğinden yakınıyor ve “Hayvanlar satılmazsa mecburen ya burada kasaba vereceğiz ya da memlekete geri götüreceğiz. Böyle bir durumda bir daha zarar edeceğiz. İflasın eşiğine geldik” ifadelerini kullanıyor.
Yalnızca Ankara dışından gelen değil Ankara’nın ilçelerinden biri olan Haymana’dan kendi çiftliğindeki hayvanları satmaya gelenler de sıkıntılarını paylaşıyor. Bu isimlerden birisi Nezir Arıkan ise, Tarım ve Orman Bakanı’na seslenmek istediğini belirterek, “Biz 4 yıl önce sattığımız fiyattan hayvan satıyoruz. Evet satış oluyor, alanların Allah kabul etsin kurbanlarını. Yalnız bizi biraz düşünsünler. Tarım Bakanı bu tempoyu sürdürürse köyden şehire göçü getirecek. Şehir zaten şu durumda kaldıramıyor. Sayın Tarım Bakanı bir not düşmüş, ‘Aman kurbanlığı hemen almayın, arife gününde ucuz olacak’ öyle demesin. Desin ki ben üreticiye yemi ucuzlatacağım.”
“Hayvan yetiştiriciliğinde en büyük sorun yem”
VOA Türkçe’nin konuştuğu Ankara Bölgesi Veteriner Hekimler Odası Yönetim Kurulu Başkanı Hüseyin Tanrıverdi de satış yerinde fiyatlar ve satış azlığından yakındıkları gözlemlenen hayvan yetiştiricileri açısından durumu değerlendirdi.
Bu noktada maliyetlere dikkat çeken Tanrıverdi, “En büyük sorun yem. Türkiye’de üretilen yemlerin ham maddeleri yurtdışından geliyor. Bu oran yüzde 60’a kadar çıkıyor. Dövizle alındığı için gün geçtikçe de yükseliyor ve kazanç oranı azalıyor. Üretici de üretimden uzaklaşıyor. İş kolundan ayrılmalar, yem fiyatlarının artması bunları etkiliyor. Hayvancılık da Türkiye’de çok zor durumda ve yönü ithalata kayıyor. İthalat çözüm değil. Türkiye’nin ithal ürüne ihtiyacı var ancak üretilmesi mümkün olan ürünler burada üretilmeli. Eskiden ihracat da yapılıyordu. 1980’den sonra veteriner hekim hizmetlerinin aksaması, veteriner teşkilatlarının kapatılması ve veterinerlik mesleğinin kenara itilmesi bugüne kadar çoğalarak artan sorunlar ile hayvancılığın çok zor durumlara düşmesine neden oldu” dedi.
Kurbanlık alıcıları hem ucuz fiyat hem kalite peşinde
Kurbanlık satış yerindeki vatandaşlar ise, şimdilik fiyat araştırması yapıyor ve hayvanları sağlık yönünden inceliyor.
Akaryakıt operatörlüğü yaptığı kaydeden İsa Elitok, “Geçen seneye göre fark var. Şartlara göre normal karşılıyorum” diyerek üreticiyi de anladığını vurguladı.
Emekli Tahir Oğuz da ekonomideki gidişata göre kurbanlık fiyatlarının normal olduğu düşüncesinde. “Geçen sene de buradan, aynı yerden kurbanlık aldım. Bin 700 liraydı. Bu sene de aynı fiyatta duruyor” diye konuşan Oğuz, alacağı kurbanlığı kendisinin keseceğini söylüyor.
“Et fiyatları kasaplarda düştü” diyen servis şoförü Ali Tezcan ise, uygun fiyata kurbanlık arayanlardan. Asgari ücretle çalıştığını belirten Tezcan, “Yeni geldik daha geziyoruz, fiyatlar yüksek. İnşallah eve boş dönmeyiz, pazarlıkla kısmet olursa alacağız, bakalım” diyerek pazarda dolaşmaya devam edeceğini açıkladı.
Ayakkabı sektörü çalışanı Murat Gülmez de, sağlıklı et tüketme arayışında ve köy çocuğunu olduğunu gururla söyleyerek, “Hayvanın beline ve boyun kısmına bakıyoruz.Köylü çocuğu da olduğumuz için azıcık da biliyoruz. Yerli malı alınmalı. Angusdur, şudur budur biz bu türleri tercih etmiyoruz. Memleketimizin hayvanlarını tercih ediyoruz, arada belli
“Hayvanların bilgilerini sorgulayın”
Ankara Yenimahalle’de kurbanlık satış yerini VOA Türkçe’yle dolaşan Ankara Bölgesi Veteriner Hekimler Odası Yönetim Kurulu Başkanı Hüseyin Tanrıverdi, kurbanlık alacak vatandaşlara sağlıklı hayvanları nasıl anlayacaklarına ilişkin ipuçlarını aktardı.
Tanrıverdi, “Kurban vecibelerini yerine getiren vatandaşlarımızın buraya geldiklerinde hayvanların pasaport kimlik, veteriner kontrolü ve nakil belgelerine bakmaları, dezenfeksiyon belgelerini istemeleri lazım. Tarım ve Orman Bakanlığı’nın web sayfasında hayvan bilgi sorgulama uygulamasından kurbanlıklarda kulak küpelerindeki takılı numarayla karşılaştırıp hayvanların bilgilerini cep telefonlarından incelemeleri de mümkün” açıklaması yaptı.
Tanrıverdi’nin işaret ettiği internet sayfasına https://hayvanbilgi.tarim.gov.tr adresinden ulaşmak mümkün.
Öte yandan yetkililer kesim konusunda vatandaşları uyarıyor.
Yetkililer park, bahçe, sokak gibi yerlerde kesim yapılmasının yasak olduğunu hatırlatıyor. Yasaklara uymayanlara örneğin İzmir’de 232 lira para cezası verilecek.
