Rusya Cumhurbaşkanı Vladimir Putin’in Ukrayna başdanışmanı Dimitri Kozak’ın Ukrayna savaşı başladığında Kiev hükümetiyle Rusya’nın beklentilerini karşılayan ve savaşı önleyecek geçici bir anlaşma sağladığı ancak Putin’in bu anlaşmayı reddettiği ve askeri harekata devam ettiği ortaya çıktı.
Reuters haber ajansının Putin’e yakın üç kişiye dayandırdığı özel haberine göre Kozak, Putin’e, Kiev’in onayladığı anlaşmanın Rusya'nın Ukrayna'nın NATO dışında kalması talebini karşılayacağını ve işgal etme gerekçesini ortadan kaldıracağını söyledi.
Ancak kaynaklara göre Putin, müzakere edilen tavizlerin yeterli olmadığını düşünerek anlaşmayı onaylamadı.
Kremlin sözcüsü Dimitri Peskov, Reuters'in haberini yalanlayarak, "Bunun gerçeklikle hiçbir ilişkisi yoktur. Böyle bir şey hiç olmadı. Bu kesinlikle yanlış bir bilgidir" dedi.
Kozak ise, Kremlin aracılığıyla gönderilen yorum taleplerine yanıt vermedi.
Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodimir Zelenski’nin danışmanı Mikailo Podolyak ise, “Rusya'nın müzakereleri, işgale hazırlanmak için bir sis perdesi olarak kullandığını” söyledi. Ancak Podolyak görüşmelerin içeriğine ilişkin sorulara yanıt vermeyerek, bir ön anlaşmaya varıldığını doğrulamadı. Podolyak, "Rus tarafının hiçbir zaman barışçı bir çözümle ilgilenmediğini anlıyoruz" dedi.
"Putin planını değiştirdi"
Reuters’a konuşan üç kaynaktan ikisi, anlaşmanın sonuçlandırılması için Rusya'nın 24 Şubat'taki işgalinden hemen sonra harekete geçildiğini söyledi.
Kaynaklar, Kozak'ın birkaç gün içinde Ukrayna'nın Rusya'nın istediği temel şartları kabul ettiğini ve Putin'e bir anlaşma imzalamasını tavsiye ettiğini söyledi.
Rus liderliğine yakın olan ancak isimlerinin açıklanmasını istemeyen kaynaklardan biri, "24 Şubat'tan sonra Kozak'a tam yetki verildi. Ona yeşil ışık yaktılar; o da anlaşmayı yaptı. Geri getirdi ve ona çekip gitmesini söylediler. Her şey iptal edildi. Putin ilerledikçe planını değiştirdi” dedi.
Üçüncü kaynak ise zamanlama konusunda farklı bir bilgi paylaşarak, Kozak'ın anlaşmayı Putin'e işgalden hemen önce önerdiğini ve reddedildiğini söyledi. Kaynaklar ayrıca Kozak’ın Ukrayna savaşı karşıtlığını sıklıkla dile getirdiğini de ifade etti.
Kozak artık Ukrayna'dan sorumlu değil
Vladimir Putin savaştan önce defalarca NATO'nun Doğu Avrupa'dan yeni üyeler kabul ederek Rusya'nın sınırlarına yaklaştığını ve ittifakın şimdi Ukrayna'yı da yörüngesine almaya hazırlandığını iddia etmişti. Putin bunun Rusya için varoluşsal bir tehdit oluşturduğunu ve kendisini karşılık vermeye zorladığını söylemişti.
63 yaşındaki Dimitri Kozak, 1990'larda St. Petersburg belediye başkanlığında birlikte çalıştığından beri Putin'in sadık bir yardımcısıydı. Putin, Ukrayna doğumlu olan Kozak’ı daha önce de Donbas bölgesiyle ilgili yürütülen görüşmelerde için görevlendirmişti. Reuters, Kozak'ın Kremlin'deki mevcut görevinin artık Ukrayna'yı kapsamadığına dikkat çekti.
Dimitri Kozak ayrıca işgalden üç gün önce Putin'in Kremlin'in Yekaterinski salonunda Rusya Güvenlik Konseyi toplantısı için askeri ve güvenlik şefleri ile önemli yardımcılarını topladığı sırada orada bulunanlardan biriydi.
