ABD Temsilciler Meclisi, Başkan Joe Biden'ın Türkiye'ye F-16 savaş uçağı satma planının önünde yeni bir engel oluşturacak yasa değişikliği önergesini onayladı.
Temsilciler Meclisi, Demokrat Temsilciler Frank Pallone ve Chris Pappas’ın sunduğu yıllık Ulusal Savunma Yetkilendirme Yasası’nda (NDAA) değişiklik önergesini 179’a karşı 244'e oyla kabul etti.
Oylama, Kongre üyelerinin Lockheed Martin üretimi savaş uçaklarının NATO müttefiki Türkiye'ye satışı üzerinde kontrol sağlamaya yönelik son girişimi oldu.
Önerge, ulusal güvenlik için gerekli olduğunu belgelemediği sürece ABD yönetiminin Türkiye'ye savaş uçağı satmasını veya transfer etmesini yasaklıyor.
Değişiklik, uçakların Yunanistan hava sahasında tekrarlanan izinsiz uçuşlarda kullanılmamasını sağlamak için atılan somut adımların bir tanımını da içeriyor.
Önergeyi sunan Temsilciler Meclisi üyesi Frank Pallone önergenin kabul edildiği oturumda yaptığı konuşmada “Erdoğan’ın Türkiye’nin NATO statüsünü eylemlerinin sonuçlarından kaçınarak kullanmaya devam etmesine izin veremeyiz” ifadelerini kullandı.
Ancak tasarının yasalaşmasına hala birkaç adım var. Temsilciler Meclisi NDAA'in kendi versiyonunu dün geç saatlerde 101'e karşı 329 oyla geçirdi.
Sonrasında Senato'nun da kendi versiyonunu onaylaması gerekiyor. Ardından Kongre üyelerine 800 milyar dolardan fazla savunma harcaması yetkisi veren tasarının her iki versiyonu, üzerinde uzlaşılan ortak bir metinde birleştirilecek ve bu metin tekrar Kongre'nin her iki kanadında oylanacak.
Menendez karşı olduğunu söylemişti
Amerikalı birçok Kongre üyesi, 2019 yılında Rus yapımı S-400 füze savunma sistemi satın alarak ABD yaptırımlarını ve Türkiye'nin F-35 savaş uçağı programından çıkarılmasını tetikleyen Türkiye’ye mesafeli yaklaşıyor.
Önemli uluslararası silah anlaşmalarını gözden geçiren Senato Dış İlişkiler Komisyonu Başkanı Senatör Bob Menendez, daha önce bu satışa karşı olduğunu açıklamıştı.
Menendez Türkiye’ye F-16 satışı konusunda itirazından geri adım atmayacağını söylemişti. Amerika’nın Politico haber sitesinin ulusal güvenlik ve dış politika konularından sorumlu Kongre muhabiri Andrew Desiderio’ya konuşan Menendez, bu konudaki tutumunun “değişebilir” ya da “koşullara göre şekil verilebilir” bir tutum olmadığını belirtti.
Menendez daha önce yaptığı açıklamalarda Türkiye’deki insan hakları ihlallerini gerekçe göstererek F-16 satışına karşı çıkmıştı.
Yunan basınına yansıyan son açıklamasında Bob Menendez, “Askeri ekipman satışlarını yalnızca kar amaçlı olarak değil aynı zamanda değerlerimizi paylaşanların standartlarına bağlı olarak da gerçekleştiriyoruz. Türkiye ile elbette bir dizi sorunumuz var. S-400'lerden Yunanistan bağlamında komşu NATO müttefikinin uçuşları ve Rusya ile ilişkiler gibi. Tabii ki insan haklarının ihlali de var. Liste uzun” sözleriyle sorunları sıraladı.
Menendez, F-16 uçaklarının satışının gerçekleşmesi için bu sorunların çözülmesi gerektiğini, bu konuların çözümü konusunda istek varsa o zaman F-16 satışının olası olabileceğini kaydetti.
“F-16 satışı ilişkilerin onarılmasına yardımcı olabilir”
ABD Kongresi’nde tüm Demokratlar satışa karşı değil. Temsilciler Meclisi Silahlı Hizmetler Komisyonu Başkanı Adam Smith Menendez’in kaygılarının meşru olduğunu düşünmekle birlikte F-16'ların satışının ABD ve Türkiye arasındaki ilişkilerin onarılmasına yardımcı olacağı belirtti.
Adam Smith, “Türkiye ilişkileri zorlaştıran pek çok şey yaptı. Ancak ilişkiyi yeniden inşa etmenin bir yolunu bulmaya çalışmalıyız. F-16'lar da bunu yapmanın makul bir yolu gibi görünüyor” dedi.
Yunanistan Başbakanı Kiryakos Miçotakis de Mayıs ayında Kongre’nin ortak oturumunda yaptığı konuşmada, “NATO’nun güneydoğu kanadında istikrarsızlığa” katkıda bulunabilecek savunma ekipmanı satışıyla ilgili kararların dikkatle gözden geçirilmesi çağrısında bulunmuştu.
ABD Dışişleri Bakanlığı ise Kongre’yi, Türkiye’nin mevcut F-16 filosunu modernize etmek için askeri ekipman satışı konusundaki niyeti hakkında bilgilendirmişti. Başkan Biden da geçen ay sonunda Ankara’ya uçakların satışına destek mesajı vermişti.
Madrid’deki NATO zirvesi sırasında gazetecilere yaptığı açıklamada Biden, Ankara’nın Finlandiya ve İsveç’in NATO’ya katılmasına itirazlarını geri çekmesi için satış yapılacağı yorumlarını reddetmişti.
