ABD Merkez Kuvvetler Komutanı Orgeneral Kenneth Frank McKenzie, Afganistan’da Kabil havaalanı çevresindeki iki bombalı saldırıda 12 ABD askerinin öldüğünü açıkladı. McKenzie yaralı ABD askeri sayısını 15 olarak bildirdi. IŞİD, en az 60 sivilin öldüğü saldırıyı üstlendiğini duyurdu
Kabil havaalanının Abbey kapısı yakınlarında sabah saatlerinde düzenlenen çifte saldırının ardından ABD Savunma Bakanlığı'nda basın toplantısı düzenlendi. Pentagon sözcüsü John Kirby’ye video konferans görüşmesiyle katılan ABD Merkez Kuvvetler Komutanı Orgeneral Frank McKenzie, Afganistan’da Kabil havaalanı çevresindeki iki bombalı saldırıda 12 ABD askerinin öldüğünü, 15 ABD askerinin yaralandığını açıkladı.
"Bugün zor bir gün" diyen General McKenzie, saldırının IŞİD üyesi olduğu düşünülen iki intihar bombacısı tarafından düzenlendiğini doğruladı. McKenzie, saldırganların cinsiyetini bilmediklerini söyledi.
“Hala saldırıların nasıl düzenlendiğini araştırıyoruz” diyen McKenzie, ABD ordusunun Kabil'deki tahliye işlemlerine devam edeceğini söyledi.
Afganistan'da yaklaşık 1000 Amerikalı kaldığını da kaydeden McKenzie, "Tahliye devam ederken güçlerimizin ve tahliye edilenlerin korunmasına odaklanmayı sürdürüyoruz. Hem ABD'li hem Afgan can kayıplarının üzüntüsünü yaşarken, görevimizi icra etmeye devam ediyoruz. Görevimiz ABD vatandaşlarını, üçüncü ülke vatandaşlarını, Özel Göçmen Vizesi sahiplerini, ABD büyükelçiliği personelini ve risk altındaki Afganlar’ı tahliye etmektir. Bu saldırıya rağmen görevimizi sürdürüyoruz" dedi.
McKenzie, bu tür bir saldırı beklediklerini söyleyerek, IŞİD tehdidini "son derece gerçek" olarak nitelendirdi. ABD’li general saldırıların devam etmesini beklediklerini de sözlerine ekledi.
''Aktif tehditler mevcut''
Havaalanına yönelik diğer "son derece aktif tehditlere’’ de odaklandıklarını söyleyen McKenzie, "Şu anda odak noktamız ilerlemek ve bu türden başka bir saldırının meydana gelmemesini sağlamak. Çünkü genellikle örnekler birden fazla saldırı şeklinde ve bu tehdite karşı hazırlıklı ve savunmaya hazır olmak istiyoruz" ifadelerini kullandı.
General, bu tehditlerin "ani" olabileceği ve "her an ortaya çıkabileceği"ni ve roket saldırıları, araç saldırıları veya intihar saldırısı şeklinde olabileceğini kaydetti.
McKenzie, havaalanının güvenliği konusunda Taleban ile koordinasyon içinde olduklarını ve saldırıya rağmen ABD misyonunun devam ettiğini ve ABD'nin saldırıdan sorumlu kişilerin "peşine düşeceğini" söyledi.
McKenzie Taleban'a güvenip-güvenmediği veya grubun Kabil havaalanı saldırısının gerçekleşmesine izin verip-vermediği sorusuna ise, "Bunun olmasına izin verip-vermediklerini bilmiyorum. Bunun olmasına izin verdiklerine dair beni ikna edecn bir şey yok. Onlara güvenip-güvenmediğime gelince... Güven çok dikkatli kullandığım bir kelime. Daha önce, 'Ne söyledikleri değil, ne yaptıkları önemli' dediğimi duydunuz. 31 Ağustos'a kadar buradan çıkmamızı istemek için pratik bir nedenleri var. Havaalanını geri almak istiyorlar. Mümkünse o güne kadar biz de çıkmak istiyoruz. Yani ortak bir amacı paylaşıyoruz. Bu ortak amacı canlı tuttuğumuz sürece, birlikte çalışmak yararlı oldular. Bazı güvenlik endişelerimizi azalttılar ve ileriye dönük çalışmak için yararlı oldular" yanıtını verdi.
Uzun vadede, ne olacağını bilmediğini belirten McKenzie, ‘’Ne zaman böyle bir savaş dışı tahliye planı yapsanız ve kuvvetler getirseniz, saldırıya uğramayı beklersiniz. Bunun er ya da geç olacağını düşündük’’ şeklinde konuştu.
McKenzie tahliye rakamlarıyla ilgili de bilgi verdi. 14 Ağustos'tan bu yana, 104 bin sivili tahliye ettiklerini, bu kişilerin 66 binden fazlasını ABD’nin, binden fazlasını müttefiklerin ve ortakların tahliye ettiğini açıkladı.
Frank McKenzie, pistte 5 bin kişinin uçakla bölgeden ayrılmak için beklediğini açıkladı.
Öte yandan IŞİD’ın Telegram üzerinden yayın yapan Amaq haber ajansı, örgütün saldırının sorumluluğunu üstlendiğini duyurdu. Associated Press ve Reuters haber ajansları gün içinde ABD yönetiminden bir yetkilinin, saldırıların IŞİD'in Horasan kolu tarafından düzenlendiğine inandıklarını söylediğini bildirmişti.
Afgan yetkililer, saldırıda 60'tan fazla sivil can kaybı olduğunu, en az 140 kişinin yaralandığını açıkladı.
ABD Savunma Bakanlığı (Pentagon) Sözcüsü John Kirby gün içinde yayınladığı açıklamada, saldırıda ABD askerlerinin hayatını kaybettiğini bildirmiş; ancak sayı vermemişti. Sözcü, yaralıların da tedavi altında olduğunu kaydetmişti.
ABD Başkanı Joe Biden, Beyaz Saray'da gün boyunca saldırılarla ilgili sürekli bilgilendirildi. Biden, Dışişleri Bakanı Antony Blinken, Savunma Bakanı Lloyd Austin, Genelkurmay Başkanı General Mark Milley ve Başkan Yardımcısı Kamala Harris, Afganistan'daki olayları güvenli odada video bağlantıları aracılığıyla iki saatten fazla süren bir toplantıda izledi. Biden'ın bugün kameralar karşısında açıklama yapması bekleniyor.
ABD ordusuna ait mühimmat imha ediliyor
Kabil'de akşam saatlerinde de patlama sesleri duyuldu. Görgü tanıkları, havaalanının 3-4 kilometre ötesinde büyük bir patlama olduğunu bildirdi; ancak Taleban, seslerin ABD ordusuna ait mühimmatın imha edilmesinden kaynaklandığını açıkladı.
Taleban sözcüsü Zabihullah Mücahid, ''Patlamalar, Amerikan kuvvetleri tarafından ekipmanları imha etmek için gerçekleştirildi. Kabil sakinleri endişelenmemeli” dedi.
ABD Merkez Kuvvetler Komutanlığı (CENTCOM) Sözcüsü Binbaşı John Rigsbee de koalisyon güçlerinin Hamid Karzai Uluslararası Havaalanı'nda bir dizi planlı ve kontrollu patlamalar gerçekleştirdiğini söyledi.
Pentagon Sözcüsü John Kirby hafta başında, “Eğer havaalanında teçhizatın imha edilmesi veya başka bir şekilde elden çıkarılması gerekiyorsa, o zaman bunu yapacağız ve bunu uygun şekilde yapacağız” demişti.
Türkiye'den kınama
Ankara'dan akşam saatlerinde kınama mesajı geldi. Dışişleri Bakanlığı'ndan yapılan açıklamada, ''Kabil’de gerçekleştirilen terörist saldırılar sonucunda çok sayıda can kaybı ve yaralanmanın yaşandığı büyük üzüntüyle öğrenilmiştir. Bu menfur saldırıyı en güçlü şekilde kınıyor; hayatını kaybedenlerin yakınlarına başsağlığı, yaralılara acil şifalar diliyoruz'' denildi.
Patlamanın ilk saatlerinde Milli Savunma Bakanlığı da,‘’Kabil Havaalanı dışında iki patlama olmuştur. Birliğimizde herhangi bir hasar, zayiat yoktur’’ bilgisini paylaşmıştı.
Kabil'deki ABD Büyükelçiliği de büyük bir patlamanın ardından silah sesleri duyulduğuna dair haberler olduğunu açıklamıştı.
Yerel basına konuşan bir görgü tanığı, patlamanın olduğu yerde en az 400 kişinin olduğunu ve herkesin yerlere savrulduğunu söyledi. Görgü tanığı, ‘’Yabancı askerler de yerlerdeydi. Patlama cidden çok güçlüydü. Yaralıları sedye ile hastaneye taşıdık’’ dedi.
İtalyan bir hayır kurumunun idaresindeki hastaneden yapılan açıklamada da en az 60 yaralının getirildiği bildirildi. Bazı haber ajansları çocuk ve Taleban milislerin öldüğünü iddia etti.
Taleban sözcülerinden Süheyl Şahin patlamaları kınadı. Şahin, ''Bu korkunç olayı şiddetle kınıyoruz ve suçluları adalete teslim etmek için her adımı atacağız” dedi.
İngiltere'nin kaybı yok
İngiltere birliklerinin konuşlandığı Abbey kapısı, saldırı tehdidi uyarılarının ardından kapatılan üç kapıdan biriydi.
İngiltere Savunma Bakanlığı, patlamalarından ardından ordu veya hükümet mensubu hiçbir kayıp bildirilmediğini açıkladı. Güvenlik ekibiyle acil olarak toplanan Başbakan Boris Johnson, toplantı sonrası patlamaları ‘'barbarca terör saldırısı’' olarak niteledi ve İngiltere’nin tahliye operasyonlarını sürdüreceğini söyledi.
Johnson, "Barbarca bir terör saldırısı olduğunu, Kabil havaalanında ABD ordusu mensuplarının hayatlarını kaybettiğini, Afgan kayıpların da olduğu bir dizi saldırı olduğunu doğrulayabilirim. ABD ve Afganistan halkına başsağlığı diliyorum" dedi.
İngiltere Başbakanı, "Terörizm ve fırsatçı terör saldırılarına karşı zafiyet her zaman olacaktır. Alçakça olduklarını düşündüğüm bu saldırıları kınıyoruz ancak bunlara hazır olmamız gerekiyordu'' ifadelerini kullandı.
''Fransa Büyükelçisi tahliye edilecek''
Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron da İrlanda'nın başkenti Dublin'de yaptığı açıklamada, patlamaların ardından bölgede güvenlik durumunun gergin olduğunu belirtti.
İrlanda Başbakanı ile ortak basın toplantısında konuşan Macron, ABD'li yetkililerle koordinasyon halinde olduklarını söyledi Macron, ''Önümüzdeki saatlerde Kabil ve havaalanı son derece tehlikeli olmaya devam edecek" dedi.
Macron, başta Kabil havaalanında olmak üzere Afganistan’daki güvenlik durumunun gerilemesi sebebiyle, Fransa’nın tahliyelerde başarılı olacağını garanti edemediğini kaydetti.
Fransa’nın Kabil Büyükelçisini de tahliye edeceklerini açıklayan Macron, “Güvenlik gerekçeleriyle, Kabil Büyükelçisi Afganistan’da kalmayacak, faaliyetlerini Paris’ten sürdürecek” diye konuştu.
NATO Genel Sekreteri: ''Terör saldırısı''
NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg'de, Kabil havaalanı yakınındaki saldırıları, ülkeyi terk etmeye çalışan çaresiz Afganlar'ı ve ittifakın onları Afganistan'dan tahliye etme çabalarını hedef alan “korkunç bir terör eylemi” olarak niteledi.
Jens Stoltenberg, Twitter'dan yaptığı açıklamada, "#Kabil havaalanı dışındaki korkunç terör saldırısını şiddetle kınıyorum. Kalbimiz tüm etkilenenler ve sevdikleriyle birlikte. Önceliğimiz mümkün olan en kısa sürede çok sayıda insanı güvenli bir yere tahliye etmek" dedi.
Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Antonio Guterres de "çok sayıda sivilin ölümüne ve yaralanmasına neden olan terör saldırısını" kınadığını söyledi.
BM Sözcüsü Stephane Dujarric gazetecilere verdiği demeçte, "Bu olay Afganistan'daki durumun değişkenliğini gösteriyor; aynı zamanda Afgan halkını desteklemek için ülke çapında acil yardım sağlamaya devam etme kararlılığımızı da güçlendiriyor" dedi.
Dujarric, BM personeli arasında herhangi bir kayıp bildirilmediğini kaydetti. Guterres'in Pazartesi günü, BM Güvenlik Konseyi'nin veto hakkına sahip daimi üyeleri olan İngiltere, Fransa, ABD, Çin ve Rusya'nın BM elçileriyle Afganistan'daki durumla ilgili bir toplantı yapacağı bildirildi.
Avrupa Birliği'nden kınama
AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen ve AB Konseyi Başkanı Charles Michel de Twitter mesajlarıyla saldırıları kınadı. Ursula von der Leyen, ''Kabil havaalanına yapılan korkakça ve insanlık dışı saldırıları şiddetle kınıyorum. Havaalanındaki insanların güvenliğini sağlamak için her şeyi yapmak esastır. Uluslararası toplum, Afganistan'da ve ötesinde terörizmin yeniden canlanmasını önlemek için birlikte yakın çalışmalıdır'' dedi.
Charles Michel de, ''Kabil patlaması haberlerinden çok endişeliyim ve durumu yakından takip ediyorum. Kalbim, kurbanlar ve aileleriyle. Havaalanına güvenli geçişin sağlanması hayati önem taşımaktadır. Mevcut istikrarsızlığın terörizmin yeniden canlanmasına yol açmamasını sağlamalıyız'' ifadelerini kullandı.
ABD ve Afganistan’daki diğer yabancı ülkeler, halkı Kabil havalimanından uzak durmaları konusunda uyarmıştı. Gerekçe, IŞİD’in bir terör saldırısı düzenleme ihtimaliydi.
ABD’nin Kabil Büyükelçiliği tarafından dün akşam yayımlanan uyarı mesajında, ABD vatandaşlarının kendilerine güvenli bir yol temin edilmedikçe havalimanına gitmekten kaçınmaları ve havalimanının kapılarında beklememeleri uyarısında bulunulmuştu. Mesajda, bu çağrının güvenlik riski nedeniyle yapıldığı ifade edilmişti.
Benzer şekilde İngiltere de vatandaşlarına, bir terör saldırısı ihtimali nedeniyle havalimanı civarından uzak durmalarını tavsiye etmişti. Avustralya da vatandaşlarına terör saldırısı uyarısında bulunurken “çok yüksek riskli” ifadesini kullanmıştı.
