Mavi Marmara krizi nedeniyle Türkiye İsrail ilişkilerinde altı yıllık ara dönem geride kalırken normalleşme emareleri de her geçen gün artıyor.
İki ülkenin karşılıklı olarak büyükelçilerini görevlendireceklerini açıklamalarının ardından İsrail Enerji Bakanı Yuval Steinitz, 23. Dünya Enerji Kongresi’ne katılmak için İstanbul’a geldi.
Atlantic Council’in düzenlendiği “Doğu Akdeniz’de Yeni Görünüm” başlıklı panelde konuşmadan önce Enerji Bakanı Berat Albayrak’la görüşen Steinitz daha sonra düzenlediği basın toplantısında Türkiye’nin Gazze’deki sivil insanlara yönelik çabalarını memnuniyetle karşıladıklarını ancak bu konuda kendi güvenliklerini ön planda tuttuklarını söyledi.
İsrail Enerji Bakanı: İsrail ile Türkiye arasında doğalgaz boru hattı inşasını da görüştük
İsrail Enerji Bakanı, “Türkiye'nin Gazze halkının yaşam standartlarını yükseltme çalışmaları İsrail tarafından memnuniyetle karşılanıyor. İsrail’in güvenliğini sağlaması gerekiyor. Türkiye ve İsrail ilişkilerinin normalleştirilmesinin en önemli destekçilerinden biriydim. Bugünkü toplantımızın önemli bir sonucu olacaktır. Bu toplantı her iki halkın çıkarına olacaktır. Sürecin başlangıcı olacağını umuyorum. İki ülke ilişkileri için önemli bir an” dedi.
Steinitz’in açıklamaları arasında en dikkat çekici cümleler bunlar değildi. Zira İsrail Enerji Bakanı, “İki ülke hükümetleri ve enerji bakanları arasında diyalog kurulmasına karar verdik. Türk Enerji Bakanı ile iyi görüşmelerimiz oldu. Konulardan biri iki ülke arasında doğalgaz boru hattı inşa edilmesi olasılığı” diyerek İsrail doğalgazının Türkiye’ye hatta Türkiye üzerinden Avrupa’ya iletilebileceği mesajını verdi.
Enerji Bakanlığı: İsrail’den Türkiye’ye doğalgaz ihracatı fırsatlarını detaylıca görüşüldü
Enerji Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada görüşmenin “normalleşmeye ilişkin ikili ilişkilerin başlamasının ardından gerçekleşen iki ülke arasındaki bakan düzeyinde ilk resmi toplantı” olduğu not edilirken Steinitz’in sözleri de teyit edildi.
“Bakanlar başta enerji sektörü potansiyeli olmak üzere ekonomik işbirliğinin merkezi konumunun önemini vurgulamıştır. Bakanlar İsrail’den Türkiye’ye doğalgaz ihracatı fırsatlarını detaylıca görüşmüş ve bu konu üzerine diyalog kurmayı kararlaştırmışlardır. Her iki Bakan Doğu Akdeniz havzasında huzur ve refahı tesis etmede enerji sektörünün rolüne vurgu yaparak görüşlerini açıklamışlardır.Taraflar, Gazze ve Cenin’de kurulacak elektrik santrallerini içerecek şekilde, Filistinlilere elektrik temin etmenin çeşitli yollarını ele almışlardır.”
Dünyanın net doğalgaz ithalatçı ülkelerinden biri olan Türkiye’nin yıllık doğalgaz tüketimi yaklaşık 50 milyar metreküp dolaylarında. Türkiye doğalgazının %96’sını dört ülkeden tedarik ediyor. Türkiye’nin ihtiyaç duyduğu doğalgazın %55’ini temin eden Rusya dört ülke arasında açık ara birinci sırada yer alırken, onu %19’la İran, %13’le Azerbaycan ve %9’la Cezayir takip ediyor.
Dr. Gürdallı: İsrail gazı, Türkiye’nin Rusya’ya bağımlılığını bir miktar azaltır
Enerji uzmanı gazeteci Fehmi Gürdallı, Türkiye-İsrail arasında anlaşmanın imzalanması halinde Türkiye’nin tedarikçi kanallarını genişletmiş olacağını özellikle de Rusya’ya bağımlılığını fazla azaltmasa da arttırmayacağını vurguluyor.
Amerika’nın Sesi’ne konuşan Dr. Gürdallı, Türkiye pazarının İsrail’in elindeki en iyi opsiyon olduğu görüşünde.
“İsrail Leviathan sahasında 900 milyar metreküp rezervi tespit etti. Bu rezervin başka doğalgaz sahalarında devreye girmesiyle 3 trilyon metreküpe çıkabileceği söyleniyor. Bu gazın bir bölümünü İsrail kendi ihtiyacı için kullanacak, bir bölümünü Ürdün’e satacak. Ama yılda en az 8-10 milyon metreküplük bir ihracat kalemi de var. Bunu ya Mısır’daki doğalgaz sıvılaştırma tesisine iletecek ya en az 5 milyar dolara yeni bir LNG tesisi kuracak ya da Türkiye’ye satacak. Daha önce Kıbrıs üzerinden Yunanistan’a ulaştırma projesi vardı ama bir İsrailli yetkili yakınlarda o projenin artık mümkün olmadığını söyledi. İsrail-Türkiye boru hattı iki tarafın da lehine. Türkiye tedarikçi sayısını arttırıp bir ülkeye bağımlılığını azaltırken İsrail, Türkiye gibi daha öngörülebilir bir pazara doğalgazını ulaştırmış olacak.”
Dr. Gürdallı: Birçok şirket boru hattının hayata geçmesi için iki ülke nezdinde lobicilik yapıyor
Doğalgaz boru hattının 1,5-2 milyar dolara mal olacağını belirten Dr. Gürdallı’ya göre, Türkiye-İsrail ilişkilerinde normalleşme devam ederse İsrail gazının önümüzdeki beş yıl içinde Türkiye’ye ulaşabileceğini ifade etti.
“Mavi Marmara krizi sonrası birkaç ay önce başlayan normalleşme, yıllar önce konuşulan İsrail-Türkiye doğalgaz boru hattı konusunun yeniden gündeme gelmesini sağladı. Hem İsrail hem Türkiye tarafında birçok şirket girişimde bulunuyor. Zorlu ve Turcas şirketleri her iki ülke nezdinde de lobicilik faaliyetleri yürütüyor. Normalleşme devam ederse beş yıl içinde yani 2020-2021 yıllarında Türkiye’nin enerji ihtiyacının %10 ila %20’si kadar bir miktarı İsrail’den temin edilebilir.”
