İsrail Savunma Bakanı Benny Gantz, ABD’nin desteğiyle bölgesel bir hava savunma ittifakı oluşturduklarını açıkladı. Gantz, İran’ın saldırı girişimlerini şimdiden etkisiz hale getiren savunma ittifakının, Başkan Biden’ın gelecek ay bölgeye yapacağı ziyaretle güçlenebileceğini söyledi.
ABD’yle aynı çizgide olan ve İran konusundaki endişelerini paylaşan Arap ülkeleriyle yakınlaşma sürecine giren İsrail’in, bu ülkelere savunma alanında işbirliği önerdiği belirtiliyor. Arap ülkeleri bu fikre açık bir şekilde destek vermiş değil.
İsrail-Suudi Arabistan ilişkileri normalleşebilir mi?
Washington özellikle güvenlik konusunda daha fazla işbirliğinin, İsrail’in bölgeye daha iyi entegre olmasını sağlamasını ve İran’ı yalnızlaştıracağını umuyor.
Sürecin, 2020 yılında Birleşik Arap Emirlikleri ve Bahreyn’le ilişkileri normalleştiren İsrail’in, önemli bir bölgesel güç olan Suudi Arabistan’la da ilişkileri normalleştirmesinin önünü açabileceği belirtiliyor.
İsrailli milletvekilleriyle bir toplantıda ABD ile ittifakı, “Ortadoğu Hava Savunma İttifakı” olarak niteleyen İsrail Savunma Bakanı Benny Gantz, “böyle bir işbirliği sürecinin başladığını” söyledi.
Toplantının resmi dökümüne göre İsrail Savunma Bakanı Benny Gantz, “Bir yıldır Pentagon’daki ve ABD yönetimindeki ortaklarımla İsrail ve bölge ülkeleri arasındaki işbirliğini güçlendirecek kapsamlı bir program yürütüyorum” ifadelerini kullandı.
Gantz, “Bu program şu anda zaten faaliyette. İran’ın İsrail ve diğer ülkelere saldırma girişimlerini başarılı bir şekilde etkisiz hale getirdi” dedi.
Resmi dökümde ortak ülkelerin adı ya da engellendiği belirtilen saldırılara ilişkin ayrıntı verilmedi. İttifakın nasıl işlediğiyle ilgili bilgi de paylaşılmadı.
Kudüs’teki ABD Büyükelçiliği de savunma ittifakına ilişkin açıklama taleplerine yanıt vermedi.
Adının açıklanmaması koşuluyla Reuters haber ajansına bilgi veren İsrailli bir yetkili, ortak ülkelerin kendi hava savunma sistemlerini aynı fiziksel tesisleri kullanmak yerine, uzaktan elektronik iletişim aracılığıyla senkronize ettiklerini belirtti.
Suudi Arabistan, Bahreyn ve Birleşik Arap Emirlikleri hükümetleri İsrail Savunma Bakanı Gantz’ın açıkladığı ittifak konusunda bir yorum yapmadı.
Bölgede görev yapan Batılı bir diplomat Reuters’a geçen hafta yaptığı açıklamada, Washington’un Körfez İşbirliği Konseyi ülkelerini bir blok olarak ABD ve İsrail’in entegre ettiği hava savunma sistemine katılmayı kabul etmeleri konusunda ikna etmeye çalıştığını belirtmişti. Körfez İşbirliği Konseyi Suudi Arabistan, BAE, Bahreyn, Katar, Kuveyt ve Umman’dan oluşuyor.
Batılı diplomat, “ittifakın teklifinin son iki yıldır bölgeden çekilen ABD donanımının bıraktığı boşluğun doldurulmasına yardımcı olacağını ve İsrail ile Suudi Arabistan’ın normalleşme anlaşmasına varmalarını kolaylaştıracağını” söyledi.
İsrail’in Körfez’deki komşularıyla yakınlaşma sürecine destek veren Riyad, ilişkilerin normalleşmesi için başkenti Kudüs olan egemen bir Filistin devletinin kurulmasının gerektiğini ifade ediyor.
Biden 13-16 Temmuz’da bölgeye gidiyor
İsrail Savunma Bakanı Benny Gantz, “Başkan Joe Biden’ın bölgeye yapacağı önemli ziyarette bölgesel işbirliği konusunda bir adım daha atmayı umuyorum” dedi.
Başkan Biden 13-16 Temmuz’da İsrail ve Suudi Arabistan’ı da kapsayan bölge turuna çıkarak Arap liderlerle görüşecek.
İran endişesi
İran, İsrail ve Körfez’deki bazı Arap ülkelerinin ortak askeri faaliyetlerinin sebebinin “çaresizlik” olduğunu savundu.
Tahran’ın nükleer programı konusunda gerilimin arttığı bir sırada İsrail, Suudi Arabistan, BAE ve Irak’ın bazı bölgelerine roket ve insansız hava aracı saldırıları olmuştu. Bu saldırıları ya İran’ın desteklediği milis gruplar üstlenmiş ya da saldırılardan bu gruplar sorumlu tutulmuştu.
ABD’nin bölge güvenliği konusunda kararlılığının azaldığı yönünde bir algıya sahip olan Körfez ülkeleri, İran’ın balistik füze programı ve bölgede desteklediği milis gruplar konusundaki endişelerinin giderilmesini istiyor.
