Irak ve Suriye’deki tarihi eserlerin IŞİD militanları tarafından yağmalanıp, tahrip edilmesi tüm dünyanın tepkisini çekti. Arkeologlar, önemli tarihi değere sahip bölgelerin onarılamayacak derecede tahrip edilmiş olmasından kaygı duyuyor. Arkeologlar ve güvenlik güçleri geride kalan paha biçilemeyecek derecede değerli tarihi eserlerin yok edilmemesi için mücadele veriyor.
Tarihi değere sahip arkeolojik kalıntıların balyoz ve grayderlerle tahrip edilmesi tüm dünyada tepki uyandırdı.
“Uygarlığın Beşiği” adı verilen tarihi Mezopotamya bölgesinde yer alan ve zamana meydan okuyan bu tarihi kalıntılar IŞİD’e yenik düştü.
Chicago Üniversitesi'nden Mcguire Gibson, “Irak’ın görkemli tarihi hakkında bilgi veren ancak sadece Irak kültürüne ait olmayan çok önemli bir tarihi eser bu” şeklinde konuşuyor.
McGuire Gibson, Chicago Üniversitesi’nde Mezopotamya arkeolojisi uzmanı. Gibson, IŞİD’in Asurlular’ın tarihi başkenti olan Nemrut’un bulunduğu Musul kentindeki müzede yaptığı tahribatın amacının insanları kışkırtmak olduğunu söylüyor: “Bizi son derece üzen ve kızdıran bir durum bu, resmen bir provakasyon.”
McGuire, geçmişteki deneyimlerine dayanarak militanların bir yandan bu tahribatı dünyaya gösterirken, diğer yandan da daha küçük tarihi eserlerin kaçakçılığını yaptığından kuşkulanıyor: “Dünyada bu tarihi eserlerin ne kadar değerli olduğunu bilenler var. 2003 yılında Irak’taki müzede yaşanan tahribatın Irak dışındaki bazıları tarafından kaçakçılığı teşvik için desteklendiğini biliyoruz.”
Gibson gibi arkeologlar çalınan bazı tarihi parçaların bulunup, Irak’a geri verilmesi için çalışıyor.
Bölgedeki tehlikelere rağmen çabalar hala devam ediyor.
Gibson, “Irak’ta, daha güvenli olan bölgelerde devam eden bir arkeolojik çalışma var. Buralar bir hafta sonra da güvenli olur mu bilemeyiz ama fırsat buldukça çalışmaya devam edeceğiz” diyor.
Edouard Planch, Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü UNESCO’da uzman.
Planch, UNESCO’nun tarihi eser kalıntılarını daha kolay ve hızlı bir şekilde kurtarmak için Irak ve Suriye’deki sınır kontrol noktalarında bilgilendirme çalışmalarına ağırlık verdiğini söylüyor: “Komşu ülkeleri tarihi eser kaçakçılığı konusunda uyarmanın yanısıra, ne tür eserler kaçırıldığı ve bunların nasıl durdurulup, güvenli bir şekilde muhafaza edilebileceği konusunda eğitim veriyoruz.”
Musul’daki müzede birçok eserin elektronik kayıtlara geçirilmiş olması bu çalışmalar açısından çok önemli.
Ancak tarihi eserleri kurtarmak zor olabiliyor. 12 yıldır kapalı olan ve bu ay tekrar açılan Irak Ulusal Müzesi 2003 yılında kaybolan 15 binden fazla tarihi eseri aramaya devam ediyor.
