Kısa süre önce Afganistan’da yetkililere teslim olan IŞİD’in iki eski sorumlusu, Amerika’nın Sesi’ne yaptıkları açıklamada, örgüte ideolojisine sempati duydukları için değil para için katıldıklarını söyledi.
Uzmanlara göre bu iki kumandanın sözleri, IŞİD’e Suriye ve Irak’ta katılanlarla Afganistan’daki IŞİD savaşçıları arasındaki çelişkiyi gözler önüne seriyor. IŞİD’in karmaşık bir olgu olduğunu vurgulayan uzmanlar, örgütün işleyiş tarzının bölgeden bölgeye değişim gösterdiğini kaydediyor.
Eski Taleban mensubu iki militan, Suriye’de IŞİD’le hiçbir ilişkileri olmadığını ve IŞİD’in dünyaya hilafeti yayma fikrini benimsemediklerini dile getiriyor.
Arabistan adlı Afgan sorumlu, Amerika’nın Sesi’ne, ”Dağlardaydım. Her yerde yoksulluk vardı. Çaresizdik. Silahlarımızla yaşıyorduk. İşimiz yoktu. IŞİD bize aylık 100 dolar maaş vermeye başladı. Biz de onlara katıldık” diyor.
Amerika’nın Sesi, eski IŞİD mensupları Arabistan ve Zaytun’un anlattıklarını bağımsız kaynaklardan doğrulayabilmiş değil. Ancak Afgan yetkililer ve aşiret kaynakları, ikilinin IŞİD için çalıştığını Amerika’nın Sesi’ne doğruladı. Amerika’nın Sesi, Arabistan ve Zaytun’la Afgan istihbaratının tayin ettiği karargahta görüştü.
IŞİD tahammül edilemez hale geliyor
Taşralı birçok Afgan gibi tek ad kullanan 50 yaşındaki Arabistan, hiç okula gitmemiş. Dokuz çocuk babası olan Arabistan, IŞİD’in para teklif ederek kendisini ve kendisi gibilerini cezbetmeye çalıştığını söylüyor.
Yine tek ad kullanan 40 yaşındaki Zaytun da hiç eğitim almadığını söylüyor. Sekiz çocuğu olan Zaytun, IŞİD’e katılmadan önce 15 yılını dağlarda geçirmiş.
Ancak IŞİD için 10 ay çalıştıktan sonra örgüte daha fazla katlanamayacaklarını anlayan iki militan, Afgan hükümetine sığınabilmek için aşiret liderleriyle anlaşmış.
Zaytun, örgüte ilk katıldıklarında şeriat kanunları getireceklerini söyleyen IŞİD militanlarının kafa kestiklerini, insanları intihar bombacısı haline getirdiklerini ve her yeri yağmaladıklarını dile getiriyor. Bu barbarlığa daha fazla dayanamadıklarını, kendi ülkelerine geri dönmeye karar verdiklerini anlatan Zaytun, ”IŞİD bizden Afgan Ulusal Ordusu’yla savaşmamızı ve askerleri, aşiret liderlerini ve toplumda etkisi olan önemli kişileri öldürmemizi istedi” diyor.
İstihbarat uzmanlarına göre Afganistan’da 2 ila 3 bin IŞİD militanı bulunuyor.
IŞİD, halkı örgüte katılmaya zorluyor
Son aylarda özellikle Afganistan’ın Nangarhar vilayetinde IŞİD şiddetinin arttığı gözleniyor. IŞİD militanları Nangarhar’da kontrol noktalarındaki Afgan güvenlik güçlerine saldırılar düzenledi.
IŞİD, Afganistan’da sınır kaçakçılığı da yapıyor. İnsan, para ve hatta kereste kaçakçılığı yapan IŞİD, sosyal medya sitelerinde Afganisyan’da yabancı üyelerini nasıl eğittiğinin de reklamını yapıyor.
Amerika’nın Sesi’ne konuşan Zaytun, militan örgütün çoğu Pakistan’dan gelen yeni üyelerine eğitim verdiğini anlatıyor.
Örgüt bazen de kontrolu altında tuttuğu bölgelerdeki yerel halkı bünyesine katılmaları için zorluyor.
Arabistan, ”DAEŞ, kendilerinden olmayan herkesi casuslukla suçluyor. Bu yüzden ya örgüte katılıyorsunuz ya da o bölgeyi terkediyorsunuz” şeklinde konuşuyor.
IŞİD’in aşiretlerin ihtiyar heyetlerine yönelik muamelesinden hiç hoşlanmadıklarını söyleyen Arabistan ve Zaytun, örgütten yaşlılara zarar vermemelerini istemiş. Ancak IŞİD’den aldıkları yanıt, ”işimize karışmayın” olmuş.
IŞİD’e karşı mücadeleye katılmak
Uzmanlar, Afganistan’daki IŞİD’in Suriye ve Irak’taki IŞİD’le bağlantılı olmayabileceği görüşünde. Örgütün eski sorumluları Arabistan ve Zaytun, Suriye ve Irak’taki IŞİD’le hiçbir bağlantıları olmadığını, IŞİD için çalıştıkları süre içinde Suriyeli ya da Iraklı hiç kimseyle tanışmadıklarını söylüyor.
Washington’daki düşünce kuruluşlarından Rand Corporation uzmanı Rebecca Zimmerman, Amerika’nın Sesi’nin Arabistan ve Zaytun’la yaptığı görüşmelerin, IŞİD’in Afganistan’da nasıl faaliyet gösterdiğine dair ipuçları sunduğunu kaydediyor.
IŞİD’in Afganistan’da oldukça yeni bir olgu olduğunun altını çizen Rebecca Zimmerman, bu insanların kim olduklarını ve ne için savaştıklarını hala anlamaya çalıştıklarını söylüyor.
Zimmerman, ”Afganistan’daki bu savaşçılar, IŞİD’in hilafet hayalleriyle harekete geçirdiği militanlardan daha farklı. İdeolojik olarak diğer IŞİD mensupları kadar radikal görünmüyorlar. Daha sınırlı amaçları var” şeklinde konuşuyor.
Eski IŞİD militanı Arabistan, şimdi Afganistan’da IŞİD’e karşı mücadele etmeye hazır olduğunu söylüyor.
Arabistan, ”Şimdi kendi topraklarımızda ülkemizi korumak için savaşacağız” diyor.
