Bu ayın başında İran’daki erken cumhurbaşkanlığı seçimlerini kazanan Mesut Pezeşkiyan, bugün parlamentodaki yemin töreniyle göreve başlıyor.
İran'ın dini lideri Ayetullah Ali Hamaney 28 Temmuz'da Pezeşkiyan’ın Cumhurbaşkanlığını resmen onayladı.
Hamaney böylece reformist siyasetçi ve kalp cerrahının nükleer program nedeniyle ekonomik yaptırımlarla zayıflamış ülkenin sorumluluğunu üstlenmesine izin verdi.
Onay töreni sırasında Ayetullah Ali Hamaney, Batı ile görüşmeye açık olduğunu belirten Pezeşkiyan’ı; komşularına, Afrika ve Asya ülkelerine ve dış politikalarında İran'ı "destekleyen ve yardım eden" ülkelere öncelik vermeye çağırdı.
Hamaney, yaptırımlar ve petrol ambargosunu benimseyerek ve insan hakları ihlallerini dile getiren Avrupa ülkelerini eleştirdi. Ayrıca İsrail'i Gazze'deki eylemleri nedeniyle kınadı.
Hamaney, ABD Kongresi’ni de İsrail Başbakanı Benyamin Netanyahu'nun konuşmasına izin vermesi nedeniyle kınadı.
69 yaşındaki ılımlı reformist Pezeşkiyan, 5 Temmuz'da yapılan ikinci turda aşırı muhafazakar Said Celili'yi oyların yaklaşık yüzde 54'ünü alarak mağlup etti. Celili ise yüzde 44'ün biraz üzerinde oy aldı.
Erken seçim, sertlik yanlısı Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi'nin Mayıs ayında bir helikopter kazasında hayatını kaybetmesinin ardından yapılmıştı. Seçimin 28 Haziran'daki ilk turuna katılım oranı yüzde 39 oldu. Bu, İran tarihindeki bir cumhurbaşkanlığı seçimine en düşük katılım olarak kayda geçti.
İran'da 1979 İslam Devrimi'nden sonra kurulan teokrasi, uzun süredir meşruiyetini yüksek katılım oranı üzerinden güçlü halk desteğinden aldığını savunuyor ancak son seçimlere katılım, rekor düzeyde düşük oldu.
İkinci tur oylamanın yapıldığı 5 Temmuz'da katılım oranı yüzde 49 civarına yükseldi.
Hamaney, onay kararnamesinde Pezeşkiyan'ı “bilge, dürüst, popüler ve alim” bir kişi olarak tanımladı.
ABD yetkilileri, İran'da seçimler özgür ve adil olmadığını belirterek seçimlere katılımın bunun önemli bir göstergesi olduğunu dile getirdi.
ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü 7 Temmuz'da RFE/RL’ye yaptığı açıklamada, “Bu seçimlerin İran'ın gidişatında köklü bir değişikliğe ya da vatandaşların insan haklarına daha fazla saygı gösterilmesine yol açacağına dair bir beklentimiz yok. Adayların da söylediği gibi, İran politikası dini lider tarafından belirleniyor. Seçimlerin Washington'un İran'a yaklaşımı üzerinde de önemli bir etkisi olmayacaktır. İran'ın davranışlarına ilişkin endişelerimiz değişmedi. Aynı zamanda, Amerikan çıkarlarına hizmet ettiği sürece diplomasiye olan bağlılığımızı da sürdürüyoruz” ifadelerini kullanmıştı.
ABD, Tahran ile 2015 yılında imzalanan ve Tahran'ın nükleer programının sınırlandırılması karşılığında uluslararası ekonomik yaptırımların hafifletilmesini öngören nükleer anlaşmadan 2018 yılında çekildi.
Washington, Tahran'ın anlaşmanın ruhunu ihlal ettiğini ve bölgedeki aşırılık yanlılarına desteğini gerekçe göstererek İran'ın ekonomi ve petrol sektörlerini hedef alan yaptırımları yeniden uygulamaya koydu. İran ise bu suçlamaları reddediyor.
İran o zamandan beri kendi taahhütlerini azalttı ve nükleer programını genişletti.
Bu haberde RFE/RL ve Associated Press haber ajansından faydalanılmıştır.
Forum