İran Savunma Bakanlığı’nın bir sözcüsü Perşembe günü yaptığı açıklamada, İran’ın uzaya üç araştırma cihazı göndermek için bir uydu roketi fırlattığını duyurdu. Açıklama, İran ile ABD’nin 2015 yılında imzalanan nükleer anlaşmayı yeniden canlandırmak için Avusturya’da yürüttüğü dolaylı görüşmelerle aynı döneme rastladı.
Bakanlık sözcüsü, cihazların yörüngeye ulaşıp ulaşmadığını netleştirmedi, ancak fırlatmanın, uyduları yörüngeye yerleştirme girişimlerinden önce bir test olduğunu ima etti. Ortadoğu'daki en büyük füze programlarından birine sahip olan İran, teknik sorunlar nedeniyle son birkaç yıldır uydu fırlatma çabalarında başarılı sonuç elde edemedi.
Sözcü Ahmed Hosseini, Simurg* adlı uydu roketinin araştırma cihazlarını 470 kilometre yükseklikte fırlattığını söyledi, ancak daha fazla ayrıntı vermedi.
İran devlet televizyonunda yayınlanan açıklamalarında Hosseini, "Bu lansmanın amaçlanan araştırma hedeflerine ulaşıldı" ifadelerini kullandı.
Hosseini, "Bu bir ön lansman olarak yapıldı... İnşallah yakında operasyonel bir lansmanımız olacak" diye ekledi.
İran devlet televizyonu, şafak vakti İran’ın kuzeyindeki İmam Humeyni Uzay Merkezi’nden fırlatma aracının ateşlendiğini söyleyerek görüntüleri yayınladı.
İran Bilgi ve İletişim Teknolojileri Bakanı İsa Zarepour, İran devlet medyasında yer alan haberlere göre, "Bu araştırma lansmanından çıkarılan derslerin uydu sistemi fırlatma teknolojisine operasyonel erişimin yolunu açacağını umuyorum" ifadelerini kullandı.
İranlı yetkililerin Perşembe günü uzaya roket fırlatma açıklaması, Tahran ve Washington’un Kapsamlı Ortak Eylem Planı (JCPOA) olarak bilinen 2015 nükleer anlaşmasını yeniden canlandırmak için Viyana’da dolaylı görüşmeler devam ederken geldi. Eski ABD Başkanı Donald Trump, 2018 yılında anlaşmayı terk etmişti.
2019 yılında ABD, İran’ın uzay araştırma dairesine ve iki araştırma kuruluşuna, Tahran’ın balistik füze programını ilerletmek için kullanıldıkları iddiasıyla, yaptırım uyguladı. Ancak, Tahran bu kurumların füze geliştirmek için kılıf olarak kullanıldığı iddialarını reddediyor.
ABD Dışişleri Bakanlığı’nın bir sözcüsü, Washington'un fırlatmayla ilgili haberlere dair bilgisinin olduğunu söyledi. Sözcü, bu tür fırlatmaların 2015 nükleer anlaşmasını tanıyan bir BM Güvenlik Konseyi kararına aykırı olduğunu da sözlerine ekledi.
Sözcü, "ABD, İran'ın önemli bir nükleer silahlanma endişesi oluşturan uzay fırlatma araçlarını geliştirmesinden endişe duymaya devam ediyor" dedi.
İran, umut anlamına gelen Omid isimli ilk uydusunu 2009 yılında fırlattı ve 2011 yılının Haziran ayında da Rasad isimli uyduyu yörüngeye gönderdi. Tahran, 2012 yılında üçüncü yerli uydusu; yemin anlamındaki Navid’i yörüngeye başarıyla yerleştirdiğini duyurdu.
2020 yılının Nisan ayında İran, önceki aylarda üstüste gelen başarısız fırlatma girişimlerinin ardından ülkenin ilk askeri uydusunu yörüngeye başarıyla fırlattığını söyledi.
*Simurg, Türkçe’de zümrüdüanka olarak bilinen Pers mitolojisinde önemli bir yer tutan efsanevi bir kuştur.
