İran, binlerce Afgan mülteciyi, Esat rejimine destek veren Lübnanlı Hizbullah grubu ve İran Devrim Muhafızları’la beraber savaşmaları için Suriye’ye gönderdi. Şii Afganlar’dan oluşan Fatimiyun Tugayı ülkedeki en büyük ikinci yabancı gücü oluşturuyor.
Batı medyası bu birliğin gücünün 10-12 bin kişi arasında olduğunu tahmin ediyor.
İnsan Hakları İzleme Örgütü, bazı Afganlar’ın Suriye’ye kendi iradeleri dışında yollandıklarını söylerken, İran bu kişilerin kendi istekleriyle savaşa dahil olduğunu belirtiyor.
İran Devrim Muhafızları, Afganlar’a savaşa katılmaları durumunda İran vatandaşlığının yanı sıra aileleri için daha iyi bir yaşam sözü veriyor.
İnsan Hakları İzleme Örgütü’nden Peter Bouckaert, İran’ın Afgan mülteci ve göçmenlere yalnızca belli vaatlerde bulunmadığını, bazı Afganlar’ın emirlere uymamaları durumunda Afganistan’a geri gönderilmekle tehdit edildiğini söyledi.
Maryland Üniversitesi’nden araştırmacı Phillip Smyth, Afgan savaşçıların ayda 400 ile 600 dolar arasında maaş aldığını söylüyor. Hezbollah Cavalcade isimli blogun yazarı Smyth, bazı Afganlar’ın doğrudan hapisten alınarak Suriye’de savaş meydanına sürüldüğünü belirtiyor.
Uzman, bazen de Şii mültecilerin emirleri uymamaları durumunda hapse atılmakla tehdit edildiğini söylüyor.
İran’da yaklaşık 3 milyon Afgan yaşıyor. Çoğunluğu ülkelerindeki savaştan kaçmış. Birçok Afgan, İran’da temel haklardan yoksun, kayıt dışı biçimde yaşıyor. 950 bin kadarı mülteci sınıflamasına sahip.
Suriye’ye yollananların çoğu Afganlar’ın yoğun olarak yaşadığı, İran’ın Kum ve Meşed kentlerinden geliyor.
Amerika’nın Sesi’yle görüşen İranlı kaynaklar, Afganlar’ın Suriye’deki Hz. Zeynep Türbesi’ni korumak için Suriye’ye gönderildiklerini bildirdi.
Suriyeli muhalif komutanlar, tüm cephelerde Afgan savaşçılarla karşı karşıya geldiklerini söylüyor.
Amerika’nın Sesi’yle görüşen, Şam’ın doğusunda aktif olan İslam Ordusu’nun sözcüsü İslam Aluş, Afganlar’ın ülkedeki varlığının her zamankinden fazla olduğunu bildirdi.
Afganlar’ın ağırlıklı olarak Halep’te olduğunu söyleyen sözcü, bu birliklerin ayrıca Şam etrafında da savaştığını ve rejimin savaşacak asker bulamadığı için sırtını Afganlar’a yasladığını söyledi.
İran medyasına göre Devrim Muhafızları’na bağlı olan Kudüs Gücü’nün komutanı Tümgeneral Kasım Süleymani, Suriye’deki Afgan tugayını birkaç kez ziyaret etti ve savaşçılarla resim çektirdi.
Phillip Smyth, Afgan savaşçıların, Lübnan’da Hizbullah kamplarında bu örgütün üyeleri ile beraber eğitildiğini söylüyor.
Gelen haberlere göre Suriye’de İranlı güçlerin etkinliği artarken Afgan savaşçılar arasındaki kayıplar da artıyor.
Demokrasileri Koruma Vakfı’ndan araştırmacı Ali Alfoneh, Amerika’nın Sesi’yle yaptığı görüşmede, 2012 Eylül’ünden bu yana Suriye’de 200’den fazla Afgan’ın öldüğünü söyledi.
‘Birkaç yüz dolar uğruna’
Meşed’de yaşayan ve Afgan savaşçıların cenaze törenlerinde resim çeken İran doğumlu Afgan fotoğrafçı Mücteba Celali, bu savaşçıların “birkaç yüz dolar uğruna” hayatlarını feda ettiğini söylüyor.
Suriye’de savaşan Afganlar’ın ailelerine İran’da çeşitli haklar tanınıyor.
Tahran’da yaşayan ve isminin açıklanmasını istemeyen bir Afgan, kardeşini Suriye’deki savaşa kaybetmiş. Bu göçmen Suriye’de savaşmanın, hayatta kalabilmeleri durumunda Afgan mültecilerin yaşamlarında ileriye adım atmalarını sağladığını belirtiyor.
“Bizim örneğimizde kardeşim kendisini ailesi için feda etti” diye konuşan mülteci artık annesinin kalp sorunları için ilaç alabildiğini, ailenin geri kalanının da ülkede kalmaları için gereken belgelere kavuştuğunu ifade ediyor.
İran Şehit ve Muharipler Vakfı, ölen Afganlar’ın ailelerine mali ve psikolojik destek verirken aynı zamanda tıbbi masraflarını da karşılıyor. Ancak, İnsan Hakları İzleme Örgütü, yayınladığı raporda bunun da keyfe keder biçimde uygulandığını belirtiliyor.
Afgan hükümeti, Suriye’de savaşan Afganlar’la ilgili haberleri incelediklerini açıkladı.
Afganistan parlamentosundan Şii milletvekili Kayyum Seccadi, İran’daki Afgan mültecilerin ağır koşullarda sürdürdükleri yaşamın onları bölgesel savaşlara katılmaya ittiğini söylüyor.
Afganistan’ın Kunar vilayetinin bölgesel konsey başkanı Cemalettin Seyyar, Hür Avrupa Radyosu’yla yaptığı söyleşide, Suriye’ye gönderilen gençlerin ya öldüğünü ya da muhalif grupların eline düştüğünü söyledi.
İnsan Hakları İzleme Örgütü, İran’a Afganlar’ı Suriye’ye göndermeye son vermeye çağırdı
Bouckaert, yaptığı açıklamada İran’ın Afgan mültecilere daha iyi koruma sağlaması gerektiğini ve bu insanları Esat için savaşmaya zorlamaması gerektiğini ifade etti.
