Uluslararası Atom Enerjisi Dairesi (IAEA) Başkanı Rafael Grossi, İran’ın, 2015 nükleer anlaşması uyarınca nükleer tesislerine monte edilen ilave gözetim ekipmanlarını sökmeye başladığını bildirdi. İran'ın bu adımı, anlaşmanın yeniden canlandırılması girişimlerine indirilen ağır bir darbe olarak nitelendi.
İran, IAEA'nın 35 ülkeden oluşan Yönetim Kurulu'nun Amerika, Fransa, İngiltere ve Almanya tarafından hazırlanan ve kayıt altına alınmamış nükleer tesislerde saptanan uranyum izlerine açıklık getirmediği gerekçesiyle Tahran'ı eleştiren karar tasarısını geçirmesi durumunda misillemede bulunacağı uyarısı yapmıştı.
İran, IAEA'yı, bugün itibarıyla daireye ait 27 kamera ve diğer gözetim cihazlarını kaldıracağını planladığı yönünde haberdar etti. Bu ekipmanlar, 2015 tarihli anlaşma kapsamında nükleer tesislere monte edilen tüm ilave gözetim cihazlarını kapsıyor.
IAEA Başkanı Grossi, dairenin önünde, kaldırılan ekipmanların yerine yerleştirilmesi için 3 ila 4 haftalık süre bulunduğunu, bunun gerçekleşmemesi durumunda IAEA'nın İran'ın en önemli nükleer faaliyetlerini ve malzemelerini izleme kapasitesini yitireceğini söyledi. Grossi, anlaşmanın yeniden hayata geçirilmesi için bu ekipmanların yerine yeniden takılmasının şart olduğunu kaydetti.
Grossi, 3 ila 4 haftalık zaman diliminde hiçbir gelişme sağlanamaması durumunda "anlaşmanın canlandırılması girişimine ölümcül bir darbe inecek" ifadesini kullandı.
2015 nükleer anlaşmasını canlandırmak için İran ve Amerika arasında yürütülen dolaylı görüşmeler, Mart ayından bu yana yapılamıyor.
Amerika'nın eski başkanı Donald Trump'ın 2018'de Washington'u anlaşmadan çıkarması ve Tahran'a yönelik yaptırımları yeniden yürürlüğe koymasından bu yana İran, anlaşmanın nükleer faaliyetlerini kısıtlayan maddelerini ihlal etti, nükleer silah elde etmeye yakın düzeyde uranyum zenginleştirdi, daha gelişmiş santrifüjler kullanmaya başladı ve zenginleştirilmiş uranyum stoklarını arttırdı.
Batılı güçler, İran'ın nükleer bomba elde etme yolunda hızla ilerlediği uyarısında bulunurken Tahran, böyle bir niyeti olduğu iddiasını reddediyor.
İran, 2021 yılı Şubat ayından bu yana ilave kameraların kayıt altına aldığı verilere el koymuş durumda. IAEA, bu verilere daha sonra erişim sağlamayı umuyor. Grossi, bu verilere ne olacağının netlik kazanmadığını söyledi.
Ancak Grossi, IAEA'ya ait 40'dan fazla kameranın, 2015 anlaşması öncesinden bu yana İran'ın faaliyetlerini kayıt altına almaya devam edeceğini kaydetti.
