Irak hükümetinin yumurta ithalatını durdurma kararından dolayı Türkiye’nin iç piyasada biriken üretim fazlası yumurta, firmaları iflasa sürüklüyor.
Irak hükümetinin Mayıs ayı başında aldığı Türkiye’den yumurta ithalatını durdurma kararından dolayı yumurta üreticileri zor günler geçiriyor. Türkiye’nin ihtiyacından fazla ürettiği yumurtanın yüzde 80’nini ihraç ettiği Irak’ın ithalatı durdurmasıyla birlikte, fazladan üretilen yumurtanın iç piyasaya sürülmesiyle üretici 12 liraya mal olan 30 adetlik yumurta kolisini 4-5 liraya satıyor.
VOA Türkçe’ye konuşan Gaziantep Yumurta Üreticileri Birliği(GYÜB) Başkanı Kenan Uygur, sektörde iflasların ve konkordato başvurularının başladığını dile getirdi.
Ticaret Bakanı Ruhsar Pekcan ve Türkiye Yumurta Üreticileri Birliği Başkanı İbrahim Afyon’un geçtiğimiz günlerde Bağdat’ta yasak kararının kaldırılması için Iraklı yetkililerle yaptığı görüşmenin olumlu geçmediğini belirten Uygur, Irak’ın yumurta ihtiyacının sadece yüzde 20’sini ürettiği anda böyle bir kararı almasının siyasi gelişmelerden kaynaklanmış olabileceğini belirtti.
Uygur: “Yumurta sektöründe iflaslar başladı’’
Sektörde en çok gelişen illerin başında Gaziantep’in geldiğini belirten Uygur, şu anda kentte birliklerine kayıtlı 6 milyona yakın tavuk olduğunu söyledi. Ülke genelinde fazladan üretilen günlük 20 milyon, Antep bazında ise 1 milyon yumurtanın ihraç edildiği bilgisini veren Uygur “Irak’ın yaklaşık bir buçuk ay önce Türkiye’den ithalata yasak koymasından sonra yumurta üreticileri çok zor günler geçirmeye başladı. Çoğu işletmemiz iflas etmemek için konkordato başvurusu yapıyor. Bazı işletmeler iflas etti. Bazı işletmeler hayvanlarına yem tedariki yapamadığı için hayvanlar açlıkla karşı karşıya. Şu an sektörde ortalama 30-35 kuruşa mal olan yumurta 10-15 kuruşa satılıyor. Bu süreç böyle devam ettiği sürece Türkiye’deki ve Gaziantep’teki yumurta üreticilerinin büyük bir çoğunluğu işletmelerini kapatmak zorunda kalacak. Acil çözümler bulunmadığı takdirde sektör ciddi sıkıntıya girer” ifadelerini kullandı.
Türkiye’nin kendi ihtiyacına göre yüzde 20 fazladan üretim yaparken Irak’ın ise ihtiyacının sadece yüzde 20’sini üretebildiğini paylaşan Uygur, Irak’ın geri kalan yüzde 80’lik ihtiyacını ithal ettiğini aktardı. Sorunu çözmek için Irak’a giden Ticaret Bakan’ımız Ruhsar Pekcan’a net bir şey söylenmediğini söyleyen Uygur, “Irak Hükümetinin Türkiye ile olan siyasi ilişkileri ve Kuzey Irak Bölgesiyle arasındaki anlaşmazlıklar bu kararı tetikledi. Tabi dolaylı yollardan yani Suriye ve İran üzerinden yumurta geçişi oluyor. Bu şekilde kaçak geçişlerin olduğuna dair duyumlar alıyoruz. Irak’ta 25-26 dolara satılan bir kutu koli yumurta şuan 40-45 dolara satılıyor. Şu an Türkiye’deki üretici zarar ediyor. Irak’taki halk ise 25 dolara aldığı yumurtayı 45 dolara alıyor. Aradaki bu farkta birilerinin cebine gidiyor. Halkın cebinden fazladan çıkan 20 dolar kaçakçılara gidiyor” diye ekledi.
Uygur: "Tavuklar açlıktan ölüme terk ediliyor"
Konkordato ilan eden işletmelerdeki tavukların kesime gönderildiğinin altını çizen Uygur, şöyle devam etti: “Kesimhanelerde çok ciddi sıralar var. Aşırı sıradan kaynaklı kesilemeden açlıktan telef olan hayvanlar da var. Bu durumda bizi ayrıca üzüyor. En başta kapasite kullanımını kontrol altına almamız gerekiyor. İhracata dayalı büyüdüğümüz için elimizdeki tek pazarda Irak pazarı orada da sıkıntı olunca sektör baya kötü etkileniyor. Pazar çeşidinin arttırılması gerekiyor. Pazar çeşitliliğinin artması içinde devlet bizlere çok ciddi lojistik desteği sağlamalıdır. Tek pazara sıkışıp kalmaktansa fazla pazar olursa pazardaki sorunlar daha rahat aşılabilir. Ne üretimi çok kısa sürede düşürebiliyoruz ne de arttırabiliyoruz. Şu an üretim devam ettiği sürece zararına satışımız devam edecek. Şu an bize bir 30 adetli koli yumurta ambalajsız haliyle 13 liraya mal oluyor. Ancak biz 5 liraya satıyoruz.”
Uygur : “Tavuk sayısı düşmeye devam ederse ithalat gerekir”
Sıkıntı devam ederse Türkiye’nin yumurta ithal eden duruma düşmesinin muhtemel olduğuna dikkat çeken Uygur, “Mevsimsel olarak yumurta tüketiminin en az olduğu dönemlerden birindeyiz. Havalar biraz serinlediğinde ve okullar açıldığında yani yumurta tüketimi arttığı dönemlerde yumurta eksiğimiz doğabilir. Şu an gidişata göre elimizde ihtiyacımızın yüzde 20 oranında fazladan bulunan hayvan sayısı düşmeye devam ederse inşallah olmaz ama ithalata ihtiyaç duyulabilir. Sektördeki sıkıntıdan kaynaklı yarım kalan yatırımlar var. Belli bir düzeye gelmiş yatırımlar durmuş durumda. Yeni yatırım içinde kimse adım atmıyor. Devletin bu süreci atlatmamız adına bize ciddi destek vermesini bekliyoruz” şeklinde konuştu.
